Bài giảng Ngữ văn lớp 11: Tác giả Xuân Diệu

TÁC GIẢ: XUÂN DIỆUI. Những nhân tố góp phần tạo nên hồn thơ Xuân Diệu(1916-1985)1. Quê hương, đất nước- Cha là Ngô Xuân Thọ quê ở Hà Tĩnh: thừa hưởng ở cha đức tính cần cù, kiên nhẫnMẹ là Nguyễn Thị Hiệp quê ở Bình Định: thơ Xuân Diệu chịu ảnh hưởng bởi cái dạt dào, tha thiết của miền biển - Đất nước: Với XD, Hà Nội đã đem lại cho thơ ông chất lãng mạn còn Huế tạo cho thơ ông cái chất lả lướt, mê ly→ Xuân Diệu: nhạy cảm, đa cảm, giàu cảm xúc đến độ đa tình2. XD chịu ảnh hưởng của văn chương truyền thống Việt Nam, Trung Quốc và Pháp- có dấu ấn thơ ca dân tộc với cảm hứng về thiên nhiên, tình yêu(Chu Mạnh Trinh, Tản Đà)- văn học Trung Quốc cung cấp cho XD những đề tài, tứ thơ lãng mạn, trữ tình - Chịu ảnh hưởng sâu sắc thơ ca lãng mạn phương Tây, đặc biệt là thơ lãng mạn Pháp (Rimbaud, Verlaine)→ kết hợp hai yếu tố cổ điển và hiện đại, Đông và Tây trong tư tưởng và tình cảm thẩm mỹII. Sự nghiệp văn họcA. Quan niệm nghệ thuật Trong lời tựa “Gửi hương cho gió”, XD đã từng tự bộc lộ quan niệm nghệ thuật: Tôi là con chim Đến từ núi lạNgứa cổ hót chơi→ dẫu những lời thơ của XD trước cách mạng ít nhiều thể hiện sự ngoảnh mặt trước cuộc đời; thế nhưng với một tâm hồn lãng mạn và đa cảm, nhà thơ luôn thể hiện một niềm giao cảm khát khao đến tận cùngB. Những sáng tác: nhiều thể loại:thơ: 15 tâptruyện ngắn: Phấn thông vàngbút kí: 6 bàiphê bình, tiểu luận: 16 bàidịch thơ: 6 bàithành công xuất sắc nhất của XD là thơ đặc biệt là thơ tình1.Trước cách mạng1.1 Về thơ1.1.1. Thơ XD thể hiện một niềm khát khao giao cảm với cuộc đời, cuộc sống- khẳng định cái tôi cá thể- cảnh vật giàu màu sắc, âm thanh, đầy sức lôi cuốn- tình yêu trong thơ XD nhiều cung bậc, hương sắcchân thành:cao cảmong muốn chiếm hữunồng cháy→ giúp người đọc khám phá ý nghĩa sâu xa của cuộc sống1.1.2. Thơ Xuân Diệu thể hiện nỗi hoài nghi, bi quan, cô đơn- nghệ sĩ luôn khao khát cái tuyệt mỹ, hoàn thiện nhưng cuộc đời luôn có hao khuyết, đỗ vỡ nên nghệ sĩ Xuân Diệu cảm thấy hoài nghi, lạc lõng- Xuân Diệu lớn lên trong thời nước mất, con người mất hết quyền sống, XD mang nỗi đau thân phận của người dân mất nước- luôn bị ám ảnh bởi sự qua đi của thời gian, XD có một thái độ sống vội sống gấp: → niềm khao khát được sống, được giao cảm1.1.3. Nghệ thuật thơ:- từ ngữ, nhịp điệu, đề tài bị ảnh hưởng bởi văn học lãng mạn Pháp- Bút pháp mỹ nhân hoá thiên nhiên- kế thừa và phát huy những cảm hứng và thi pháp thơ cổ điển, thơ truyền thống dân tộc- thời gian trong thơ XD là thời gian tuyến tính1.2 Về văn xuôi- giàu chất thơ trữ tình, cảm hứng lãng mạn là chủ đạo- ý tứ quen thuộc trong thơ nhưng được phân tích lí giải rành mạch, tỉ mỉ hơn2. Sau cách mạng- thơ XD sau cách mạng vẫn thể hiện một niềm yêu cuộc sống chân thành, tha thiết.- không còn cảm xúc bi quan mà trở nên nồng ấm, sống động với những gì rất thực, rất đời- mang đậm chất tráng ca với cảm hứng sử thi, có khuynh hướng “đại chúng hoá”- những đổi mới về cách thể hiệnkhai thác, vận dụng lời ăn tiếng nói của nhân dânngôn ngữ thơ trong sáng, mộc mạcbút pháp phong phú=> nhà thơ đa phong cáchIII. Tổng kết- là người nghệ sĩ lao động cần cù, sáng tạo với ý thức trách nhiệm cao- là một trong những người đi tiên phong và có đóng góp lớn đối với nền VH hiện đại- nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mớiCủng cố- nắm những nét chính về cuộc đời XD- nắm những nhân tố tạo nên hồn thơ XD- nắm được những sáng tác của XDLuyện tập- niềm khát khao giao cảm với thiên nhiên, cuộc đời và con người + cái tôi sôi nổi, sung sướng, hân hoan + cái tôi hoài nghi, bi quan