Bài giảng Ngữ văn lớp 10 tiết 21: Truyện cổ tích Tấm Cám

TỔ VĂNChaøo Möøng Quí Thaày CoâGv dạy: Phạm Hải YếnÑeán Döï Giôø Lôùp 10C3TRƯỜNG THTH CHU VĂN ANTiết PPCT: 21Giảng văn:Truyện cổ tichI/. Giới thiệu chung về truyện cổ tích Khái niệm: Là thể loại tự sự dân gian bằng văn xuôi, kể số phận của các kiểu nhân vật: người mồ côi, người lao động giỏi, người dũng sĩ, người thông minh, chàng ngốc.. qua đó thể hiện quan niệm đạo đức, lí tưởng và ước mơ của nhân dân về hạnh phúc và công lí xã hội Phân loại: + Truyện cổ tích về loại vật+ Truyện cổ tích sinh hoạt+ Truyện cổ tích thần kì Vài nét đặc trưng của truyện cổ tích thần kì- Có sự tham gia của các yếu tố thần kì: tiên, bụt, sự hoá thân, những vật có phép màu...- Kết cấu phổ biến: nhân vật chính trải qua những cuộc phiêu lưu hoặc hoạn nạn, thử thách cuối cùng đạt được ý nguyện của mình (vua, hoàng hậu, có cuộc sống giàu có, hạnh phúc)- Nội dung truyện cổ tích phản ánh + Mâu thuẫn trong gia đình + Mâu thuẫn xã hội + Mâu thuẫn gia đình và xã hội- Thể hiện ước mơ của nhân dân lao động về hạnh phúc gia đình, công bằng xã hội Mâu thuẫn giữa cái tốt – cái xấu, cái thiện – cái ác Vài nét về truyện Tấm Cám - Thuộc loại truyện cổ tích thần kì- Kiểu truyện phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới (có tới 564 kiểu truyện Tấm Cám)- Bố cục: 2 phần + Phần 1: Từ đầu đến “Ở đâu ra mà đẹp thế”, Miêu tả số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được Bụt giúp đỡ. + Phần 2: còn lại, miêu tả cuộc đấu tranh không khoan nhượng để chống lại cái xấu, cái ác dành và giữ hạnh phúcTóm tắt tác phẩm Chủ đề: Miêu tả cuộc đời bất hạnh và con đường dẫn đến hạnh phúc của Tấm. Đồng thời thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng để dành và bảo vệ hạnh phúc của người lương thiện.II/. Đọc - hiểuMời các em xem đoạn trích trong phim Tấm Cám Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm- Mẹ Tấm chết khi Tấm còn nhỏ tuổi- Tấm ở với mẹ con gì ghẻ cay nghiệt. - Làm việc vất vả suốt ngày đêm: + Chăn trâu, cắt cỏ, + Xay lúa, giã gạo..-> Sống côi cút, thiếu người chăm sóc yêu thương.II/. Đọc - hiểu Mẹ con Cám lừa giết cá bống ăn thịtCám lừa Tấm rút hết giỏ tép để giành phần thưởng chiếc yếm đỏKhông muốn cho Tấm đi xem hội đổ thóc lẫn gạo bắt nhặt- Tấm hành hạ, luôn bị đối xử tàn nhẫn, thiếu công bằng. Mẹ con Cám không chỉ bóc lột về về vật chất, tinh thần mà còn nhẫn tâm giết chết Tấm giết cả kiếp hồi sinh của Tấm cướp đoạt hạnh phúc.Bị bóp chếtBị chặtBị đốtSự trở về làm người. Tổ 1:Theo dõi toàn cốt truyện nổi bật lên là mâu thuẫn nào? Tổ 2: Mâu thuẫn nào là chủ yếu? vì sao?Tổ 3: Mâu thuẫn đó khái quát thành mâu thuẫn xã hội về vấn đề gì?Tổ 4:Tác giả dân gian giải quyết mâu thuẫn đó theo hướng nào? TấmCámGì ghẻ> thuận theo triết lí dân gian “ở hiền gặp lành”.+ Mất yếm đỏ+ Mất cá bống+ Không được đi hội+ Đánh rơi chiếc giày- Tác giả dân gian dùng yếu tố kì ảo Bụt luôn xuất hiện an ủi, giúp đỡ cho cá bống cho hi vọng đổi đời sai chim sẻ xuống giúp gặp vua làm hoàng hậuBài tập củng cố: 1. Cách giải quyết mâu thuẩn trong truyện Tấm Cám không tương ứng với nội dung ý nghĩa của câu nào sau đây? A. Lá lành đùm lá rách B. Ơn đền, oán trả C. Ở hiền gặp lành D. Ác giả, ác bàoTại sao nhân vật Bụt lại không xuất hiện kể từ khi tấm vào cung? A. Bụt không thể xuất hiện nhiều lần B. Tấm không cần Bụt giúp đỡ nữa C. Tấm đã có sự bảo vệ của nhà vua D. Tấm phải tự đấu tranh để sinh tồn