Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Tiết 95, 96: Người trong bao

NGƯỜI TRONG BAO A.P. SêÊ-KHỐPTuần 28Tiết 95-96I.Tìm hiểu chung. 1.Vài nét về văn học Nga thế kỉ XIX Alexander-III- Bối cảnh xã hội: Chế độ chuyên chế nơng nơ bạo tàn.- Nội dung: Phản ánh thực tại xã hội, phê phán chế độ xã hội bạo tàn.- Thành tựu: Xuất hiện nhiều tác giả, tác phẩm cĩ giá trị nổi tiếng trên tồn thế giới.I.Tìm hiểu chung. 1. Vài nét về văn học Nga thế kỉ XIX. 2. Tác giả An-tôn pap-lô-vích sê-khốp. *Tiểu sử và cuộc đời: -Sinh năm1860.Xuất thân trong một gia đình buôn bán nhỏ ở Ta-gan-rốc bên bờ biển A-dốp. -1884:Tốt nghiệp khoa y trường đại học tổng hợp Maxcơva. -1887:được nhận giải thưởng Pu-skin . -1900:bầu vào viện sĩ danh dự viện Hàn lâm khoa học Nga. -1904:mất tại Đức vì căn bệnh lao.I.Tìm hiểu chung. 2. Tác giả An-tôn pap-lô-vích sê-khốp. * Sự nghiệp sáng tác:- Số lượng đồ sộ: Trên 500 tác phẩm.Tác phẩm tiêu biểu:. Truyện ngắn: Con kì nhơng, Phịng số 6, Đảo Xa-kha-lin, Đồng cỏ.Kịch:Hải âu, Cậu va-nhi-a, Ba chị em, Vườn đào. Em hãy trình bày vài nét ngắn gọn về sự nghiệp sáng tác của nhà văn A.P.sê-khốp?I.Tìm hiểu chung.1.Vài nét về văn học Nga thế kỉ XIX.2. Tác giả: Đặc điểm sáng tác: -Lối viết cơ đọng hàm súc -Cốt truyện giản dị nhưng thường đặt ra nhiều vấn đề xã hội to lớn mang ý nghĩa nhân văn cao cả. -Cách viết chân thật, giọng văn điềm tĩnh, chậm rãi mà hĩm hỉnh, sâu sắc. Em cĩ nhận xét gì về đặc điếm sáng tác của nhà văn A.P. sê- khốp ?I.Tìm hiểu chung. 1.Vài nét về văn học Nga thế kỉ XIX. 2. Tác giả:3. Tác phẩm Người trong bao: a.Hồn cảnh sáng tác: -Tác phẩm được viết năm 1898 khi nhà văn đang dưỡng bệnh ở I-an-ta trên bán đảo Crưm biển Đen. Em hày nêu ngắn gọn hồn cảnh ra đời của tác phẩm người trong bao?I.Tìm hiểu chung. 3. Tác phẩm Người trong bao: a.Hồn cảnh sáng tác: -Xã hơi Nga lúc bấy giờ đang nghẹt thở trong bầu khơng khí chuyên chế quân chủ cuối thế kỉ XIX. -Mơi trường ấy đẻ ra nhiều thứ người kì quái cĩ lối sống tầm thường, hèn nhát, máy mĩc giáo điều.Cùng chủ đề với truyện ngắn này là tác phẩm như: Khĩm phúc bồn tủ, Một truyện tình yêu. b. Tĩm tắt tác phẩm: Câu chuyện của Bu-rơ-kin và I van- I va nứt.Bê- li- cốp (thầy giáo dạy tiếng Hy Lạp cổ)Ngoại hìnhThĩi quen sinh hoạtLối sống tính cáchTrong baoNhà trườngKhu phốLời nhận xét của bác sĩ I van- I va nứt. Em hãy tĩm tắt lại nội dung của truyện ngắn Người trong bao?-Truyện ngắn Người trong bao chia thành 3 phần: +Phần 1 (lược bỏ):Câu chuyện trong nhà kho của hai người bạn đi săn về muộn. +Phần 2:Cuộc đời và tính cách của Bê-li-cốp.+Phần 3 (lược bỏ):Nhận xét của bác sí I-van-I-va-nứt.I.Tìm hiểu chung.3. Tác phẩm Người trong bao:c. Bố cục:Truyện ngắn Người trong bao cĩ thể chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần?II. Đọc hiểu văn bản1. Ý nghĩa hình ảnh cái bao trong tác phẩm:- Nghĩa gốc: Vật dùng đề bao gĩi, đựng đồ vật, hàng hĩa. Dạng hình túi hoặc hình hộp.- Nghĩa chuyển: Tính cách lối sống của Bê-li-cốp.- Nghĩa biểu tượng : . Lối sống trong bao . Kiểu người trong bao. . Cả xã hội Ngatrĩi buộc tự do của Con người. Cảm nhận của em về hình ảnh cái bao trong tác phẩm?II.Đọc hiểu văn bản:2. Hình tượng Bê-li-cốp. Chia lớp thành 6 nhĩm thảo luận trong thời gian 5 phút các vấn đề sau:II.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp Nhĩm 4&6:Nguyên nhân cái chết của Bê-li-cốp? Thái độ của mọi người trước cái chết đĩ? Nhĩm 1&3:Tái hiện lại bức chân dung Bê-li-cốp ( ngoại hình, thĩi quen sinh hoạt, tính cách, lối sống ). Nhận xét về bức chân dung đĩ? Nhĩm2&5:Ảnh hưởng của Bê-li-cốp đối với mọi người xung quanh như thế nào?Nhận xét của em về sự ảnh hưởng đĩ?II.Đọc hiểu văn bản: 2. Hình tượng Bê-li-cốp a. Bức chân dung biếm họa: -Ngoại hình: gương mặt nhỏ “choắt lại như mặt chồn”, mắt nhỏ, lỗ tai nhét bơng => hình dáng của một người trong bao. -Thĩi quen sinh hoạt: +Cách ăn mặc:đi giày cao su, mặc ác bành tơ ấm cốt bơng dựng cổ lên, đeo kính râm, đi xe ngựa bao giờ cũng kéo mui lên> tất cả đều để trong bao.Cả bộ mặt của hắn cũng để trong bao ( luơn giấu sau cổ áo) => tạo cho mình một cái bao để ngăn cách bảo vệ. II. Đọc hiểu văn bản: 1. Hình tượng Bê-li-cốp +Sinh hoạt ở nhà:mặc áo khốc ngồi,đội mũ, đĩng cửa kín mít, cài then, buồng ngủ chật như một cái hộp, khi ngủ kéo chăn trùm kín đầu =>Nơi ở nĩng bức ngột ngạt >Khát vọng mãnh liệt thu mình vao trong cái bao hồn tồn ngăn cách với thế giới bên ngồi. b.Tính cách, lối sống của Bê-li-cốp: +Nhút nhát, ghê sợ thực tại, tơn sùng quá khứ và những cái khơng cĩ thật (tiếng Hy Lạp cổ  cái bao trốn tránh thực tại.) II.Đọc hiểu văn bản: 2. Hình tượng Bê-li-cốpII.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp +Thường xuyên lo âu, sợ hãi “Sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì.”.Nằm trong chăn cũng thấy rờn rợn, mơ tồn chuyện khủng khiếp => mặt tái nhợt, rầu rĩ => tinh thần rệu rã, hoang mang. +Thích sống theo thơng tư chỉ thị một cách máy mĩc,rập khuơn. +Ngại giao tiếp: Đến nhà đồng nghiệp chẳng nĩi chẳng rằng kéo ghế ngồi, nhìn xung quanh khoảng một giờ sau thì cáo từ ra về =>kì quái khĩ hiểu.II. Đọc hiểu văn bản:2. Hình tượng Bê-li-cốp + Luơn thỏa mãn, hài lịng về lối sống cổ hủ, kì quái lập dị và muốn mọi người học tập, làm theo cách sống của mình. + Bảo thủ, sợ cái mới, sợ quyền lực: * Ngạc nhiên đến kinh khủng khi chứng kiến Cơ-va-len-cơ và Va-ren-ca đi xe đạp. * Cho rằng việc mặc áo thêu, tay cầm sách ra đường là mất tư cách, là sống buơng thả. * Yêu cầu Cơ-va-len-cơ tơn trọng cấp trên -> một cái bao để che đậy sự run sợ trước quyền lực.Bê- li- cốp chứng kiến Cơ- va-len-cơ và Va- ren- ca đi xe đạp .II. Đọc hiểu văn bản:2. Hình tượng Bê-li-cốp Cĩ ý kiến cho rằng:“lối sống của Bê-li-cốp thật đáng ghét nhưng cũng thật đáng thương”.Tại sao vậy? Ý kiến riêng của em về lối sống của Bê-li-cốp? *Lối sống của Bê-li-cốp vừa đáng ghét lại vừa đáng thương:Đáng ghét: Sống cơ lập, ích kỉ, hèn nhát,máy mĩc rập khuơn. Lối sống này là điều kiện tốt cho bọn thống trị tàn ác lộng hành. => Là thủ phạm gieo rắc mối sợ hãi khủng khiếp cho mọi người =>Đáng lên án, đấu tranh.II. Đọc hiểu văn bản:2. Hình tượng Bê-li-cốp-Đáng thương: Luơn phải sống trong lo âu sợ hãi. Khơng dám sống thực với cảm xúc của mình.  Bê-li-cốp là nạn nhân bị xã hội làm cho méo mĩ và dị dạng trở nên bệnh tật mà khơng biết. =>Đáng tội nghiệp Bê-li-cốp, một “kiểu người trong bao”, một “lối sống trong bao”, là sản phẩm của chế độ xã hội Nga chuyên chế cuối thế kỉ XIX.Giọng văn của tác giả chậm rãi thống chút mỉa mai châm biếm nhưng ẩn chứa nỗi buồn xĩt xa cho nhân vật. II.Đọc hiểu văn bản: 2. Hình tượng Bê-li-cốpII.Đọc hiểu văn bản: 2.Hình tượng Bê-li-cốp. a.Bức chân dung biếm họa: b.Ảnh hưởng của Bê-li-cốp :Nhĩm 2&5:Ảnh hưởng của Bê-li-cốp đối với mọi người xung quanh như thế nào?Nhận xét của em về sự ảnh hưởng đĩ?Ảnh hưởng củaBê-li-cốp(15 năm)Trường học ( sợ hãi )Khu phố(sợ hãi)Nặng nề, ngột ngạtTrì trệ,lạc hậuII.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp -Tất cả mội người từ hiệu trưởng cho đến các giáo viên trong trường và cả mọi người ở khu phố đều sợ hắn bởi: +Hành vi dị xét và bẩm báo lên trên của Bê-li-cốp.Tại sao Bê-li-cốp chỉ là một giáo viên dạytiếng Hy Lạp bình thường thơi nhưng lại cĩ sự ảnh hưởng kéo dài (15 năm) và trong một phạm vi rộng (tất cả mọi người) như vậy? Ý kiến của em về vấn đề này?II.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp +Hành vi này của bê-li-cốp cĩ sự iểm trợ từ phía sau của chính quyền. +Do chính sự nhút nhát,thiếu dũng khí đấu tranh của mọi người -> Tạo điều kiện cho “kẻ trong bao” lộng hành. Ảnh hưởng tiêu cực của Bê-li-cốp khiến cho cuộc sống trở nên ngột ngạt khĩ chịu. Đây là một hiện tượng phổ biến đã và đang tồn tại trong cuộc sống của bộ phận trí thức Nga cuối thế kỉ XIX.II.Đọc hiểu văn bản: 2.Hình tượng Bê-li-cốp c.Cái chết của Bê-li-cốp. -Nguyên nhân cái chết của bê-li-cốp: +Do va chạm với Cơ-va-len-cơ, bị xơ ngã: Giày cao su văng ra. Áo bành tơ nhăn nhúmCái bao bị hư hại và bị văng raII.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp + Xấu hổ khi biến thành trị cười(Tiếng cười của va-ren-ca và ánh mắt nhìn của các cơ bạn của va-ren-ca.) +Sợ hãi:sợ bị bị xuyên tạc, sợ đến tai ngài hiệu trưởng,ngài thanh tra,sợ bị ép về hưu. Cái chết tất yếu. -Vẻ mặt của Bê-li-cốp khi chết: tươi tỉnh,hiền lành dễ chịu.  Mãn nguyện vì đã đạt được mục đích cuộc đời “chui vào một cái bao vĩnh viễn”. Vẻ mặt của Bê-li-cốp khi chết như thế nào? Cảm nhận của em về hình ảnh Bê-li-cốp khi chết?II.Đọc hiểu văn bản:2.Hình tượng Bê-li-cốp -Thái độ của mọi người trước cái chết của Bê-li-cốp. + Lúc đầu cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái. + Nhưng sau đĩ cuộc sống lại trở về như cũ. Bởi vì Bê-li-cốp chỉ là một điển hình cho một kiểu người phổ quát ở nước Nga thời điểm đĩ. - Giọng kể chậm rãi nhẹ nhàng,hài hước mà sâu sắc. Sau khi Bê-li-cốp chết,cuộc sống của mọi người cĩ được hồn tồn tự do khơng?tại sao?Trong sinh hoạt hàng ngày Của Bê-li-cốpLối sống, tính cách của Bê-li-cốp.Kiểu người trong baoCần thốt ra khỏi cuộc sống trong bao để đem lại sự tốt đẹp cho xã hội.Đáng lên án,đấu tranhCái baoSơ đồ khái quátII. Đọc hiểu văn bản: 1. Ý nghĩa hình ảnh cái bao trong tác phẩm 2. Hình tượng Bê-li-cốp. 3. Đặc săc nghệ thuật. - Hai ngôi kể song song và truyện lồng trong truyện - Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình, hình ảnh biểu tượng “ cái bao”. - Đối lập, tương phản giữa các kiểu người, tính cách, lối sống. - Kết thúc trực tiếp phát biểu chủ đề bằng một câu cảm “Không thể sống như thế này mãi được”.Truyện ngắn Người trong bao cĩ những đặc sắc gì về mặt nghệ thuật ?II.Đọc hiểu văn bản:3.Đặc sắc nghệ thuật: 4. Ý nghĩa thời sự của truyện ngắn Người trong bao- “Người trong bao” cĩ ý nghĩa thời sự rộng rãi và sâu sắc ở nước Nga đương thời.hơn thế nữa “lối sống trong bao”, “kiểu người trong bao” với những biến thể,dị bản khác nhau cịn cĩ ý nghĩa trên tồn thế giớ và tồn tại cho đến ngày nay. Em hãy lấy ví dụ về những biểu hiện người trong bao trong cuộc sống hiện nay? Làm thế nào để thanh trừ lối sống ấy? II.Đọc hiểu văn bản. 4.Ý nghĩa thời sự của truyện ngắn Người trong bao Mỗi người cần phải biết phân biệt “lối sống trong bao” với lối sống tự do, lành mạnh phù hợp với chuẩn mực vă hĩa,tơn trọng mọi người và tơn trọng pháp luật.Cĩ người cho rằng để khỏi phải sống như Bê-li-cốpThì hãy cứ sống tự nhiên, khơng cần tuân theoBất cứ một quy định luật pháp nào cả? Ý kiến Của em về vấn đề này? III.Tổng kết. Chủ đề: Nhà văn muốn phê phán sâu sắc lối sống hèn nhát ,bạc nhược,bảo thủ và ích kỉ của một bộ phận trí thức Ngacuoois thế kỉ XIX và khẩn thiết thức tỉnh mội người: “khơng thể sống mãi như thế được”Em hãy phát biểu chủ đề của tác phẩm?Câu hỏi trắc nghiệmCâu 1. Nhan đề “ Người trong bao”đúng với kiểu ngườitự ti, hà tiện.kiêu ngạo, tự phụ.hay sợ hãi, sống bạc nhược.Sống cĩ nguyên tắc.Củng cố Câu 2.Thái độ kính trọng chính quyền của bê-li-cốp thực chất là để che đậy tính cách:A. vuốt ve, nịnh bợ cấp trên.B. nhút nhát, run sợ trước quyền lựcC. dọa nạt, hống hách đối với kẻ dưới .D. tơn trọng, kính nể cấp trên.Câu 3.Việc Bê-li-cốp đến nhà Cơ-va-len-cơ để nĩi về hành vi đi xe đạp của hai chị em cho thấy Bê-li-cốp là một ngườiA. bảo thủ, sợ cái mới.B. khơng muốn người khác hơn mình.C. coi thường người trẻ tuổi.D. coi thường phụ nữ.Câu 4.Nhân vật Bê-li-cốp chủ yếu được miêu tả bằng bút pháp nghệ thuậtA. miêu tả nơi tâm nhân vật.B. lời đối thoại.C. lời độc thoại nội tâm.D. lời nhân vật kể chuyện. -Đọc kỹ lại tác phẩm và tĩm tắt theo giọng kể riêng của mình. - Phân tích nhân vật Bê-li-cốp. * Chuẩn bị trước bài luyện tập viết tiểu sử tĩm tắt . - cơng việc cụ thể: .Tổ 1:Viết về một đồn viên ưu tú. .Tổ 2: Viết về một tác giả văn học mà em thích. .Tổ 3: Viết về một tấm gương anh hùng trong thời kì đổi mới. .Tổ 4: Viết về một doanh nhân thành đạt.Cơng việc về nhàXIN TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO QUÝ