Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

RẩN LUYỆN KĨ NĂNG MỞ BÀI, KẾT BÀI TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬNPhạm Thị Thỳy Nhài1 TèM HIỂU BÀI:Cõu 1 trang 112.- Đề tài được trình bày: giá trị nghệ thuật của tình huống truyện trong Vợ nhặt của Kim Lân.- Cách mở bài thứ 3: mở bài gián tiếp, dẫn dắt tự nhiên, tạo ra sự hấp dẫn, chú ý và phù hợp hơn cả với yêu cầu trình bày đề tài Phạm Thị Thỳy Nhài2Cõu 1 trang 114- Đề tài: Suy nghĩ của anh (chị) về nhân vật ông lái đò trong tuỳ bút Người lái đò sông Đà (Nguyễn Tuân)- Cách kết bài 2 phù hợp hơn với yêu cầu trình bày đề tài: Đánh giá khái quát về ý nghĩa của hình tượng nhân vật ông lái đò, đồng thời gợi suy nghĩ, liên tưởng sâu sắc cho người đọc. Phạm Thị Thỳy Nhài3 I. Viết phần mở bài 1. Khỏi niệm Mở bài là giới thiệu vấn đề sẽ được bàn luận trong bài văn, đồng thời khờu gợi, lụi cuốn sự chỳ ý của người đọc đối với vấn đề đú.Phạm Thị Thỳy Nhài42. Yờu cầu - Nờu đỳng vấn đề đặt ra trong đề bài, chỉ được nờu ý khỏi quỏt, khụng lấn sang phần thõn bài, khụng giảng giải hay minh hoạ cho vấn đề được đề cập. - Gớơi thiệu được vấn đề được đề cập, gõy được sự chỳ ý cho người đọc về vấn đề mỡnh sẽ viết, mở bài tự nhiờn, giản dị, trỏnh gượng ộp, trỏnh tạo cho người đọc cảm giỏc giả tạo.Phạm Thị Thỳy Nhài5 3. Một số cỏch thức mở bài trong văn nghị luận - Mở bài trực tiếp: Gớơi thiệu ngay, đi thẳng vào vấn đề cần nghị luận. - Mở bài diễn dịch: Nờu lờn những ý khỏi quỏt hơn vấn đề đặt ra trong đề bài rồi mới bắt vào vấn đề ấy. - Mở bài quy nạp: Nờu lờn ý nhỏ hơn vấn đề đặt ra trong đề bài rồi tổng hợp lại thành vấn đề nghị luận. Phạm Thị Thỳy Nhài6 - Mở bài tương liờn ( loại suy): Nờu lờn một ý giống với ý trong đề bài rồi bắt sang vấn đề cần nghị luận, ý nờu ra trước thường là tục ngữ, ca dao, danh ngụn -Mở bài đối lập: Nờu ra một ý kiến trỏi ngược với ý trong đề bài rồi lấy đú làm cơ sở để đề cập sang vấn đề cần nghị luận. -Mở bài vấn đỏp: Nờu lờn một hay nhiều cõu hỏi liờn quan đến vấn đề đặt ra trong đề bài rồi mới bắt vào vấn đề ấy.Phạm Thị Thỳy Nhài7 II. Viết phần kết bài 1. Khỏi niệm Kết bài là kết thỳc vấn đề đó đặt ra ở phần mở bài và được giải quyết ở phần thõn bài.Phạm Thị Thỳy Nhài8 2. Yờu cầu - Thể hiện đỳng quan điểm đó trỡnh bày ở phần thõn bài. -Chỉ được phộp nờu ý khỏi quỏt, khụng trỡnh bày lan man hay lặp lại sự giảng giải, minh hoạ, nhận xột chi tiết, khụng lặp lại nguyờn văn lời lẽ phần mở bài. - Kết bài thiờn về tổng kết, đỏnh giỏ vấn đề.Phạm Thị Thỳy Nhài9 3. Một số cỏch kết bài trong văn nghị luận - Kết bài túm lược: Túm tắt quan điểm người viết ở phần thõn bài. - Kết bài phỏt triển: Kết bài cú sự mở rộng thờm vấn đề đặt ra trong đề bài nghị luận.Phạm Thị Thỳy Nhài10 - Kết bài vận dụng: Nờu phương phỏp ỏp dụng cỏi tốt, cỏi hay, khắc phục cỏi xấu của hiện tượng hay ý kiến núi trong bài văn vào đời sống. - Kết bài liờn tưởng: Mượn ý kiến tương tự của dõn gian, của người cú uy tớn để thay cho lời túm tắt của người viết. - Kết bài tổng hợp : Túm lược, liờn tưởng, phỏt triển.Phạm Thị Thỳy Nhài11 4. Một số lưu ý khi kết bài - Kết bài khụng nờn quỏ ngắn hay quỏ dài. - Kết bài đừng nờu một vấn đề hoàn toàn mới , khi phỏt triển chỉ nờn bổ sung đại ý phần thõn bài bằng một tư tưởng liờn hệ với nú. - Kết bài là kết quả tự nhiờn của phần thõn bài, cú thể sử dụng cõu thơ hay cõu chõm ngụn để kết lại vấn đề.Phạm Thị Thỳy Nhài12III.Luyện tập: Viết mở bài và kết bài của cỏc đề sau, chobiết em vận dụng cỏch viết nào đó học:Đề 1: Cảm nhận vẻ đẹp tấm lũng người mẹ qua hỡnh ảnh bà cụ Tứ trong truyện ngắn Vợ Nhặt của Kim Lõn.Đề 2: Chủ nghĩa anh hựng cỏch mạng trong truyện Những đứa con trong gia đỡnh ( Nguyễn Thi).Phạm Thị Thỳy Nhài13