Bài giảng Ngữ văn khối 12 - Nỗi thương mình

Trích: Truyện KiềuNỗi thương mìnhI. Vị trí: Từ câu 1229 – 1248, diễn tả toàn bộ tình cảnh trớ trêu mà Kiều đã gặp phải và tâm trạng đau xót của nàngII. Bố cục: chia hai phần: Bốn câu đầu: Hoàn cảnh sống của Kiều nơi lầu xanh Còn lại: Tâm trạng của KiềuIII. Đọc hiểu:Cảnh sống của Kiều :Cảnh lầu xanh được miêu tả bằng bút pháp ước lệ với một loạt những từ chỉ số nhiều Đó là cuộc sống ồn ã, ô tạp, xô bồ- Cuộc sống của người kĩ nữ thật ê chề nhục nhã khi phải vùi mình vào những cuộc vui đầy dung tục tầm thường Đằng sau mỗi ẩn dụ, lối nói tránh , ước lệ là một trái tim nhân hậu. Dường như Nguyễn Du muốn sẻ chia với nàng Kiều nên đã giảm bớt đi cái dung tục tầm thường nơi cuộc sống mà nàng đang gánh chịu. - Tâm trạng của Kiều thể hiện trong đêm tàn canh nơi lầu xanh- thời gian hiếm hoi khoảng trống nhỏ cho sự ưu tư của người kĩ nữ:+ Giật mình: sự phản tỉnh để tìm về bản thân nhận ra sự cô đơn bẽ bàng của thân phận.+ Ba chữ mình trong một câu thơ như cực tả nỗi cô đơn của Kiều khi nàng đối diện với chính mình.2. Nỗi thương mình của Kiều:a. Tâm trạng đau đớn ê chề: Nghệ thuật đối lập và những câu hỏi tu từ như sự tự vấn bản thân để tự giày vò đay nghiến chính mình:1 câu nói về quá khứ 3 câu nói về hiện tạiQuá khứ êm đẹp Kiều Thực tại phũ phàng được nâng niu đắng cay tủi nhục Hiện tại phụ phàng, bao trùm, đè nặng chôn vùi quá khứ êm đềm, tươi đẹp - Trở về với thực tại Kiều chỉ thấy nhục nhã trơ lì và vô cảm:+ Mặc người: sự chối từ dứt khoỏt, tự tỏch mỡnh ra khỏi nhơ bẩn+ Biết xuõn: vụ cảm cũng là cỏch tạo thế giới trong sạch cho tõm hồn Nàng sống trong tâm trạng chán chường mệt mỏi ghê sợ chính bản thân mình. Nỗi đau của Kiều là nỗi đau của một con người ý thức rất rõ về nhân phẩm lại bị trà đạp lên nhân phẩm phũ phàng.b.Nhõn cỏch của nàng Kiều:- Bức tranh thiờn nhiờn và những thỳ chơi ở lầu xanh được vẽ bằng bỳt phỏp ước lệ:+ Thiờn nhiờn: phong, hoa, tuyết, nguyệt Đẹp nhưng lạnh lẽo trống trải+ Thỳ chơi: cầm, kỡ, thi, hoạ chỉ là chiờu cõu khỏch của Tỳ Bà-Tõm trạng của nàng Kiều: + Nỗi buồn đau sầu thảm lan toả bao trựm vào khụng gian thấm vào cảnh vật+ Gượng gạo vụ cảm trước những thỳ chơi ở chốn lầu xanh Nhõn cỏch cao đẹp của nàng: giữ mỡnh trong sạch giữa chốn bựn nhơ