Bài giảng Ngữ văn khối 11 - Tiết 40: Chữ người tử tù

Nhiệt liệt chào mừngCÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁOGIÁO VIÊN: BÙI THỊ THUĐỌC VĂNTIẾT 40ch÷ ng­êi tö tïNGUYỄN TUÂNI. Tìm hiểu chungTác giảKý hoạ chân dung nhà văn Nguyễn Tuân của các hoạ sĩ Văn Cao, Thành Chương, Sĩ Ngọc, Quách Đại Hải, Tạ Tỵ, Phạm Minh Hải. I. Tìm hiểu chungTác giả1. Tác giả - Nguyễn Tuân quê ở Hà Nội. Ông xuất thân trong một gia đình nhà nho khi Hán học đã tàn.- Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp;là cây bút có phong cách nghệ thuật độc đáo, có sở trường về thể loại tuỳ bút.I. Tìm hiểu chungTác giả2. Tập “Vang bóng một thời”I. Tìm hiểu chungTác giả2. Tập “Vang bóng một thời”2. Tập “Vang bóng một thời”- Là tập truyện bao gồm 11 truyện ngắn viết về một thời đã qua, nay chì còn “vang bóng”. - Nhân vật chính là những nho sĩ cuối mùa – những người tài hoa nhưng bất đắc chí. Họ mặc dù buông xuôi, bất lực trước những nhố nhăng của xã hội nhưng không a dua theo thời, không chạy theo danh lợi mà vẫn cố giữ “thiên lương” và “sự trong sạch của tâm hồn” bằng cách thực hiện “cái đạo sống của người tài tử”. I. Tìm hiểu chungTác giả2. Tập “Vang bóng một thời”2. Tập “Vang bóng một thời”Mỗi truyện đường như đi vào một cái tài, một thú chơi tao nhã, phong lưu của nhà nho tài hoa lỡ vận : chơi chữ, thưởng thức chén trà buổi sớm, làm đèn trung thu, thú chơi hoa, thưởng nguyệt => Qua tập truyện, nhà văn không chỉ thể hiện sự nuối tiếc vẻ đẹp của một thời quá vãng, mà còn bộc lộ niềm trân trọng và tự hào về truyền thống văn hoá lâu đời của dân tộc. 3.Truyện ngắn “Chữ người tử tù”:a. Xuất xứ : - Lúc đầu có tên “Dòng chữ cuối cùng”- đăng trên Tạp chí Tao đàn-> Sau in trong tập “Vang bóng một thời”-> “Chữ Người tử tù”- Xuất bản 1940. -Tác phẩm có nguyên mẫu lịch sử từ cuộc đời Cao Bá Quát - một danh sĩ đời Nguyễn mà tài thơ văn và tính cách ngang tàng đã trở thành huyền thoại.b. Tóm tắt tác phẩm Huấn Cao- khí phách hiên ngang, nổi tiếng tài viết chữ đẹp, cầm đầu cuộc nổi loạn chống lại triều đình phong kiến nhưng thất bại, bị bắt giải đến đề lao.  Quản ngục – người phục vụ cho triều đình phong kiến, vốn say mê chữ đẹp, từng ao ước có được chữ của ông Huấn.  Viên quản ngục đã biệt đãi với Huấn Cao với tấm lòng đầy ngưỡng mộ nhưng thái độ lạnh nhạt, khinh bạc của Huấn Cao làm cho quản ngục rất khổ tâm, lại càng cháy bỏng đam mê được chữ.  Vào một buổi chiều lạnh, hiểu được nỗi lòng và sở nguyện của quản ngục, Huấn Cao đồng ý cho chữ và khuyên ngục quan bỏ nghề, về quê và giữ lấy thiên lương cho lành vững.II. Đọc – hiểu1. Tình huống truyệnCuộc gặp gỡ kì lạ tại nhà lao tỉnh SơnHuấn CaoViên quản ngụcXã hộiNghệ thuậtNgục quanTử tùKẻ biết quý trọng cái tàiNgười có tàiNhững kẻ đối địchNhững người tri kỷTình huống truyện độc đáo. Góp phần khắc họa phẩm chất nhân vật Huấn Cao và viên quản ngục, đồng thời hể hiện tư tưởng, chủ đề tác phẩm : (Ca ngợi cái tài, cái đẹp, cái thiện)II. Đọc – hiểu1. Tình huống truyện2. Hình tượng nhân vật Huấn Caoa. Tài hoa nghệ sĩ Một số hình ảnh về nghệ thuật thư phápChữ CầnNội dung: Cổ nhân ... duy cần hữu công(Ứng Hòa Dã Phu thư)Chữ Đạo Nội dung: Du sơn ngoạn thủy quan thưởngHoa mộc thử hữu ... chi đạo dã Chữ Lộc Nội dung: Bình tâm lộc tự nhiên(Ứng Hòa Dã Phu thư) - Mỗi lần đặt bút đối với nhà thư pháp là một lần sáng tạo. - Mỗi nét bút là tập trung cao độ, kết tụ tinh hoa và tinh huyết của người nghệ sĩ. - Mỗi nét chữ đều là hiện hình của những khát khao thầm kín mà mãnh liệt chất chứa trong sâu thẳm tâm hồn, nhân cách người viết.2. Hình tượng nhân vật Huấn Caoa. Tài hoa nghệ sĩNgười khắp tỉnh Sơn khen Huấn Cao “có viết chữ rất nhanh và đẹp”- Nét chữ vuông tươi tắnLời ngợi ca và lòng mong ước đến cháy bỏng của quản ngục: “Chữ ông Huấn đẹp lắm, vông lắm”,“có được chữ ông Huấn mad treo là một báu vật trên đời”=> Nhà văn muốn gửi gắm tấm lòng yêu quí cái đẹp và trân trọng vẻ đẹp văn hoá cổ truyền một thời đã qua của dân tộc. 2. Hình tượng nhân vật Huấn Caob. Khí phách hiên ngang bất khuấtDám chống lại triều đình mà ông căm ghétThái độ “không thèm chấp” lời dọa dẫm của tên lính áp giải Hành động “bẻ khóa”, “rỗ gông”“Thản nhiên nhận rượu thịt” như “việc vẫn làm trong cái hứng bình sinh”Dưới mắt Huấn Cao, việc những kẻ đại diện cho quyền lực thống trị làm chỉ là “những trò tiểu nhân thị oai”2. Hình tượng nhân vật Huấn Caob. Khí phách hiên ngang bất khuất Thái độ “lễ phép”, “xin lĩnh ý” và sự thừa nhận củaquản ngục: Huấn Cao là “người chọc trời khuấy Nước đến trên đầu còn chẳng biết ai nữa”Thái độ ung dung coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Ứng xử đĩnh đạc, cứng cỏi, không hề mềm yếu trướcuy quyền, lúc nào cũng xưng “ta” với “các ngươi”.Không chỉ chấp nhận cho chữ mà còn chủ động bày cách cho chữ.Huấn Cao là một “nam tử đại trượng phu” coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.Xin cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh