Bài giảng Ngữ văn khối 11 - Tiết 37: Đọc văn: Sóng

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ!KIỂM TRA BÀI CŨCÂU HỎI: Tư tưởng đất nước của nhân dân trong đoạn trích Đất nước, trích Trường ca mặt đườngkhát vọng của Nguyễn Khoa Điềm được cảm nhận trên những phương diện nào?ĐÁP ÁN: Tư tưởng đất nước của nhân dânThể hiện trên ba phương diện: không gian-địa lí, thời gian-lịch sử,bản sắc văn hóa.SÓNGGv: Lê Xuân LậpTiết 37. Đọc văn.Xuân QuỳnhSÓNG - Xuân QuỳnhI. Tìm hiểu chung- Quê ở La Khê, thành phố Hà Đông, Hà Tây.- Có cuộc đời nhiều bất hạnh -> luôn khao khát tình thương, tình yêu, mái ấm gia đình và tình mẫu tử.1. Tác giả. ( 1942 – 1988 ) - Tác phẩm tiêu biểu:“Tơ tằm – chồi biếc” ( 1963); “ Hoa dọc chiến hào”( 1968 ); “ Tự hát” ( 1984 ); “ Hoa cỏ may” ( 1989);Nêu những nết chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Xuân Quỳnh ?SÓNG - Xuân Quỳnh- Đặc điểm thơ: thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ hồn hậu, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểunhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời chống Mĩ.2. Tác phẩm.- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: bài thơ Sóng được Xuân Quỳnh viết năm 1967, tại bãi biển Diêm Điền ( Thái Bình ) – mộtbài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơXuân Quỳnh, in trong tập Hoa dọc chiến hào ( 1968).Cho biết hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của bài thơ ?SÓNG - Xuân Quỳnh- Bố cục: 4 phần. + Khổ thơ 1&2: Những cảm xúc, suy nghĩ về sóng biển và tình yêu. + Khổ 3&4: Nghĩ về sóng và cội nguồn của tình yêu. + Khổ 5,6&7: Nghĩ về sóng và nỗi nhớ, lòng chung thủy trong tình yêu. + Khổ 8&9: Khát vọng hóa thân cho tình yêu bất tử.Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Nội dung chính của từng phần?Xu©n Quúnh -L­u Quang VòGia đình Xuân Quỳnh – Lưu Quang VũSÓNG - Xuân Quỳnh Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻCon dười lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh – một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauSÓNG - Xuân Quỳnh II. Đọc – hiểu văn bản.1. Âm điệu và kết cấu của bài thơ- Âm điệu:+ Âm điệu của những con sóng ngoài biển khơi: ào ạt, dữ dội – nhẹ nhàng, khoan thai.. Thể thơ 5 chữ nhịp ngắt linh hoạt 2/3, 3/1/1, 3/2.. Các cặp câu đối xứng, câu sau thừa tiếp câu trước -> những đợt sóng xô bờ.. Sự trở đi trở lại, hồi hoàn của hình tượng sóng.- Âm điệu của những con sóng lòng với nhiều cung bậc, cảm xúc khác nhau đang rung lên đồng điệu, hòa nhập với sóng biển.Nêu cảm nhận chung về âm điệu, nhịp điệu của bài thơ? Âm điệu đó được tạo nên bởi những yếu tố nào?SÓNG - Xuân Quỳnh Hai hình tượng => Thể hiện những phương diện phong phú phức tạp nhưng thống nhất trong tâm hồn người con gái đang yêu.SóngEmPhân tách, soi chiếu vào nhauNhập làm một trong cái tôi duy nhất Xuân QuỳnhKết cấu song trùng- Kết cấu:Trong bài thơ có mấy hình tượng ? Giữa các hình tượng đó có mối quan hệ như thế nào? => Nghệ thuật tương phản diễn tả tính chất đối cực, những trạng thái khác nhau của sóng.2. Khổ 1,2: Những cảm xúc, suy nghĩ về sóng biển và tình yêu.a, Khổ 1:Dữ dội, ồn àoDịu êm, lặng lẽ> Sóng ẩn dụ cho những trạng thái tâm lí, tình cảm vừa phong phú vừa phức tạp của một tâm hồn đang khát khao yêu đương: giận dữ, hờn ghen > quy luật của tự nhiên: sông -> biển + Tình yêu không chấp nhận sự tầm thường, nhỏ hẹp -> luôn hướng tới cái lớn lao, cao cả.Theo em tại sao con sóng phải tìm ra tận bể? Điều đó cho em cảm nhận gì ? SÓNG - Xuân Quỳnh-> Hành trình đến với biển của sóng hành trình tự nhận thức chính mình, nhận thức giá trị đích thực của tình yêu của người con gái: mạnh dạn, tự tin và chủ động, đầy nữ tính.=> Quan niệm tình yêu tiến bộ, mới mẻ của người con gái thời đại.b, Khổ 2:- SóngNgày xưaNgày sauVẫn thếTính vĩnh hằng, bất diệt của sóng. - Tình yêu mãi là khao khát cháy bỏng, bồi hồi trong trái tim con người, nhất là tuổi trẻ -> tình yêu là khát vọng muôn đời.-> Xuân Quỳnh khẳng định một chân lí: khát vọng tình yêu là vĩnh viễnnó khiến người ta trẻ lại, tái sinh như sóng biển.Ở khổ thơ thứ hai, Xuân Quỳnh đã nêu lên quy luật gì của sóng ? Qua đó nói lên quy luật gì của tình yêu?Ôi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻSÓNG - Xuân QuỳnhTiểu kết: Hai khổ thơ đầu mượn hình tượng của sóng để nói về quy luật và bản chất của tình yêu với những trạng thái tâm hồn của người con gái khi yêu.SÓNG - Xuân Quỳnh3. Khổ 3,4: nghĩ về sóng và cội nguồn của tình yêu.Trước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauXuân quỳnh đã cắt nghĩa về nguồn gốc của sóng cũng như nguồn gốc của tình yêu như thế nào? Kết quả ra sao?SÓNG - Xuân Quỳnh- Điệp ngữ em nghĩ + câu hỏi tù từ:-> Sự thao thức, suy tư, tìm tòi của người con gái trước câu hỏi cội nguồn của sóng câu hỏi cội nguồn của tình yêu.- Nhận thức: Sóng bắt đầu từ gió, còn Gió bắt đầu từ đâu?-> không tự trả lời được.- Tình yêu bắt đầu từ đâu, ở thời điểm nào -> Em cũng không biết nữa: thú nhận chân thật sự bất lực của mình trước sự bí ẩn, kì diệu của tình yêu => Đây là cách cắt nghĩa về tình yêu rất nữ tính, trực cảm kiểu Xuân Quỳnh.SÓNG - Xuân Quỳnh* Tóm lại:+ Về nội dung: tình yêu nồng nàn và mãnh liệt, bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn người con gái trong tình yêu: vừa mạnh mẽ vừa dịu dàng.+ Về nghệ thuật: . Hình tượng sóng và em tương đồng -> gợi sự liên tưởng, mang tính triết lí.. Kết cấu trùng điệp -> nhịp điệu của sóng – nhịp điệu tình yêu dào dạt.. Lời thơ giản dị, tha thiết, dịu dàng.Sau khi học xong bốn khổ thơ, em cảm nhận được điều gì về vẻ đẹp trong tình yêu và tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam?Cảm Quý thầy cô giáo và các em!