Bài giảng Ngữ văn khối 11 - Nguyễn Khuyến (1835 - 1909)

NGUYỄN KHUYẾN (1835-1909)Quờ hươngGia đỡnhBản thõnThời đạiI. Cuộc đờiQUấ HƯƠNG Làng Và, xó Yờn Đổ, huyện Bỡnh Lục, tỉnh Hà NamGIA ĐèNHNếp nhà thanh bạch, cú truyền thống khoa cửTHỜI ĐẠI Thực dõn Phỏp xõm lược và đụ hộ, triều đỡnh nhà Nguyễn đầu hàng. Nho học suy vi.THỜI ĐẠI Thực dõn Phỏp xõm lược và đụ hộ, triều đỡnh nhà Nguyễn đầu hàng. Nho học suy vi. * 1852: thi hương cùng cha nhưng không đỗ. * 1855, 1858, 1861: thi hương không đỗ. * 1864: đỗ đầu cử nhân ở trường thi Hà Nội.* 1865, 1868, 1869: vào Huế thi hội không đỗ. * 1871: đỗ đầu thi hội và thi đình, học vị Hoàng giáp. Vua Tự Đức ban cờ biển Tam nguyên. => Đường công danh nhiều trắc trở nhưng ông đã vượt qua và đạt đỉnh vinh quang. * Con đường thi cử * Con đường làm quan 1871: Sử quán trong triều.1873: đốc học rồi thăng án sát Thanh Hoá.1876: Biện lí Bộ hộ trong kinh.1877: Bố chính Quảng Ngãi.1878: Trực học sĩ, Sử quán.1884: được bổ làm Tổng đốc Sơn Tây nhưng kiên quyết chối từ.Mùa thu: cáo quan về làng Yên Đổ.1909: qua đời. Con người Một con người tài năngMột con người luôn mang tâm sự u hoài.Một nhà nho có nhân cách trong sạch. Số lượng: Hơn 800 tỏc phẩm.Thể loại phong phỳ: thơ, văn, cõu đối,Viết bằng cả chữ Hỏn và chữ Nụm.II. SỰ NGHIỆP VĂN HỌC * Luụn mặc cảm về sự bất lực của mỡnh trước hiện tỡnh đất nước:Cờ đương dở cuộc khụng cũn nước Bạc chửa thõu canh đó chạy làng.Vốn khụng thực học phự thời loạn Uổng chỳt hư danh đỗ đại khoa1. Nội dung thơ văn Nguyễn Khuyếna. Tõm sự yờu nước , u hoài * Nhận thấy sự vụ nghĩa của việc làm quan dưới ỏch đụ hộ:Vua chốo cũn chẳng ra gỡ Quan chốo vai nhọ khỏc chi thằng hề (Lời vợ người hỏt chốo)* Luụn cú ý thức giữ trọn tiết thỏo trong thời loạn: Sạch như nước, trắng như ngà, trong như tuyếtMảnh gương trăng vằng vặc quyết khụng nhơ (Mẹ Mốc)* Nỗi buồn mất nước luụn khắc khoải khụn nguụi:Khắc khoải đưa sầu giọng lửng lơ Ấy hồn Thục đế thỏc bao giờ Năm canh mỏu chảy đờm hố vắng Sỏu khắc hồn tan búng nguyệt mờ Cú phải tiếc xuõn mà đứng gọi? Hay là nhớ nước vẫn nằm mơ? (Cuốc kờu cảm hứng)Nơi này thu trước, chục năm qua Thành quỏch cũn nguyờn, cảnh khỏc xa Nến bạch đốn hồng soi thấp thoỏng Dự xanh mũ trắng lẫn Tõy, Ta Cảm ơn cỏc thầy cụ giỏo và cỏc em học sinh!