Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 62: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự - Bảo Lan

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM ĐẾN THAM DỰ TIẾT HỌC CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM ĐẾN THAM DỰ TIẾT HỌC Bài cũ Các yếu tố cơ bản trong văn bản tự sự gồm : Nhân vật ; Người kể chuyện B . Người kể chuyện;Cốt truyện C. Nhân vật ; Cốt truyện ; Người kể chuyện . D. Cả ba đều sai Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất Các phương diện Ngoại hình Nội tâm Hành động Trang phục Ngôn ngữ NHÂN VẬT Ngôn ngữ Nhân vật Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 Có người hỏi : - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ?...... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !  Đối thoại Bài tập áp dụng : HỌC LÀM NGƯỜI Một anh học trò ở nhà thầy đã ba năm mà chưa thấy anh đọc sách thầy Tăng Tử ngạc ngiên lắm . Một hôm thầy gọi trò đến hỏi : - Ngươi đến nhà ta thụ giáo , mà ta chẳng thấy ngươi đọc sách bao giờ ? Nghe thầy nói người học trò lễ phép thưa : - Thưa thầy con vẫn đọc đấy ạ. Điều kiện để đối thoại diễn ra : - Phải có hoàn cảnh giao tiếp . Phải có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp ( hai người trở lên ). Giữa hai người phải có nhu cầu trao đổi thông tin. Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 Cã g¹ch ® Çu dßng Nãi víi chÝnh m×nh Nãi víi nh÷ng kÎ ViÖt gian ( víi ng­êi kh¸c ), trong t­ëng t­îng - Hà , nắng gớm , về nào ... - Chúng bay ăn miếng cơm ..... nhục nhã thế này . Độc thoại Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 Điều kiện để có lời độc thoại : Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ nội tâm . Không cần có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp với nhân vật hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai . Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 “ Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn , bằng ấy tuổi đầu ....”  Độc thoại nội tâm Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 2/ Ghi nhớ : - Khái niệm : SGK/178 - Ý nghĩa , tác dụng : là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật , làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn . NGÔN NGỮ NHÂN VẬT ĐỐI THOẠI ĐỘC THOẠI ĐỘC THOẠI THÀNH LỜI ĐỘC THOẠI NỘI TÂM Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1 / Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 2/ Ghi nhớ - Khái niệm.(SGK/178) - Ý nghĩa , tác dụng : là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật , làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn . THẢO LUẬN - THẢO LUẬN - THẢO LUẬN Câu 1 : ( Tổ 1- Tổ 2) ? Tại sao nhà văn không để ông Hai nghĩ trong đầu ( tức là độc thoại nội tâm ) câu : “ - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .” Câu 2 : ( Tổ 3 – Tổ 4) ? Ngược lại , tại sao không để ông Hai nói thành lời với mình ( tức là độc thoại ) hoặc với ai đó ( đối thoại ) những suy nghĩ của ông : “ Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu ....” Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 2/ Ghi nhớ - Khái niệm.(SGK/178) - Ý nghĩa , tác dụng : là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật , làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn . ĐÁP ÁN - ĐÁP ÁN - ĐÁP ÁN Câu 1: Nếu không để ông Hai nói thành lời mà chỉ nghĩ trong đầu ( độc thoại ) câu : “- Chúng bay ....... nhục nhã thế này ” sẽ không thể hiện được sự căm giận đến phẫn uất của ông với bọn Việt gian , hơn nữa như vậy cũng không phù hợp với tính cách bộc trực của ông . Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI ,ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 2/ Ghi nhớ - Khái niệm.(SGK/178) Ý nghĩa , tác dụng : là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật , làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn . ĐÁP ÁN - ĐÁP ÁN - ĐÁP ÁN Câu 2: - Nếu để ông nói thành lời những suy nghĩ : “ Chúng nó cũng là trẻ con..... bằng ấy tuổi đầu ” sẽ không diễn tả được nỗi đau xót , sự giằng xé , day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc . Hơn nữa trong tình huống này , với ông , đó là điều nhục nhã , bẽ bàng , là đều bản thân ông khó có thể thừa nhận với chính mình nên không thể nói thành lời , càng không thể nói với người khác . Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ LƯU Ý - Khi sử dụng yếu tố đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện , hoàn cảnh và tính cách nhân vật . - Khi cần diễn tả những tâm sự kín đáo chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại . Song để thể hiện những trăn trở , day dứt , những trạng thái phức tạp , tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm . I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự : 1/ Ví dụ : Đoạn văn SGK/176-177 2 / Ghi nhớ : - Khái niệm.(SGK/178) Ý nghĩa , tác dụng : là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật , làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn . 3/Lưu ý: sử dụng phù hợp với tình huống truyện , hoàn cảnh và tính cách nhân vật . Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Thuật ngữ Độc thoại Nội tâm Độc thoại Đối thoại Nội dung Hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người . Trong văn bản , đối thoại được thể hiện bằng các gạch ngang ở đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp ( mỗi lượt lời được đánh dấu gạch ngang ở đầu dòng ) Lời nói của một người nào đó hướng tới một ai đó trong tưởng tượng hoặc nói với chính mình.Trong văn bản người độc thoại cất thành ifvaf trước câu nói có gạch ngang đầu dòng Lời nói của một người nào đó không nhằm vào một ai hoặc nói với chính mình . Trong văn bản , người độc thoại không cất thành lời và trước câu nói không có gạch ngang ở đầu dòng Nối nội dung của ô bên phải vơí thuật ngữ ở ô bên trái sao cho phù hợp theo bảng dưới đây § èi tho¹i, ® éc tho¹i vµ ® éc tho¹i néi t©m cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? *§ èi tho¹i, ® éc tho¹i: - Gièng nhau : + Là những phát ngôn của nhân vật trong tác phẩm .. + Th­êng cã g¹ch ® Çu dßng ë nh÷ng l­ît tho¹i. - Kh¸c nhau : +§ éc tho¹i kh«ng h­íng vÒ chñ ®Ò giao tiÕp , kh«ng h­íng vÒ mét ai +§ éc tho¹i néi t©m diÔn ra trong suy nghÜ cña nh©n vËt vµ kh«ng ph¸t ra thµnh lêi .. +§ èi tho¹i h­íng vÒ chñ ®Ò giao tiÕp . II/ LUYỆN TẬP BÀI 1 : Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích : STT Lời trao Lời đáp 1 2 3 - Này thầy nó ạ. - Thầy nó ngủ rồi à ? - Tôi thấy người ta đồn - - Gì ? - Biết rồi Tâm trạng chán chường , buồn bã , đau khổ và thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc . Baøi 2/ Cho ñoaïn trích sau . Haõy theâm yeáu toá ñoäc thoaïi noäi taâm vaøo ñoaïn vaên cho hôïp lí : Trong giôø kieåm tra Toaùn – Haø goïi toâi : - Mai ôi ! Xong baøi chöa ? Cho mình xem baøi vôùi . Toâi traû lôøi : “ Caäu töï laøm ñi”.Noùi roài toâi taäp trung laøm baøi . Haø goïi toâi vaøi ba laàn nöõa nhöng toâi im laëng.Thöïc loøng toâi muoán Haø töï vöôn leân baèng khaû naêng cuûa mình . Tan buoåi hoïc . Haø gaëp toâi giaän doãi : “ Baûo ñöa baøi cho tôù sao caäu khoâng ñöa ? Ñoà ích kæ !”. Döùt lôøi , Haø boû ñi choã khaùc . Coøn toâi .. ( toâi ñöùng laïi moät mình vôùi bao caûm xuùc khoù taû . Taïi sao Haø laïi giaän mình nhæ ? Mình laøm theá laø toát cho Haø maø . Haø ôi ! Roài caäu seõ hieåu mình .) Baøi 3: Vieát moät ñoaïn vaên keå chuyeän theo ñeà taøi töï choïn , trong ñoù söû duïng caû hình thöùc ñoái , ñoäc thoaïi vaø ñoäc thoaïi noäi taâm . T ã m T ¾ T T H ó y K I Ò U T I £ N § i Ò n n g u y Ô n § é c t h o ¹ i m i ª u t ¶ t è n h ­ § é c t h o ¹ i N é i t © m § è i t h o ¹ i t ù s ù n h Þ l ô ¢ n G k m l © n i 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Bµi tËp 3: Häc mµ ch¬i , ch ¬ i mµ häc * Cñng cè : HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: Nắm vững thế nào là yếu tố đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự . Biết vận dụng các yếu tố này trong quá trình làm bài văn tự sự . Làm bài tập 2 SGK /179. Chuẩn bị cho tiết Luyện nói : Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm . Phân công : đề 1 nhóm 1, 4 ( tổ 1 – tổ 4 ); đề 2 nhóm 2 ( tổ 2 ); đề 3 nhóm 3 ( tổ 3).