Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 28: Chị em Thúy Kiều (trích “truyện Kiều của Nguyễn Du ) | Hà Phúc

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH LỚP 9B 06/11/2022 GV: Hà Phúc 1 KIỂM TRA BÀI CŨ - Vì sao các tác giả là người có cảm tình với vua Lê lại viết hay về Quang Trung Nguyễn Huệ như vậy? - Tên tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí có ý nghĩa là gì? A. Vua Lê nhất định thống nhất đất nước. B. Ý chí thống nhất đất nước của vua Lê. C. Ghi chép việc vua Lê thống nhất đất nước. D. Ý chí trước sau như một của vua Lê . 06/11/2022 GV: Hà Phúc 2 TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 06/11/2022 GV: Hà Phúc 3 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi : - Nguyeãn Du soáng trong giai ñoaïn nöûa cuoái theá kæ XVIII - nöûa ñaàu theá kæ XIX(cuoái Leâ ñaàu Nguyeãn) => Giai ñoaïn cheá ñoä phong kieán suy taøn, roái ren, khuûng hoaûng; Phong traøo noâng daân khôûi nghóa noåi leân khaép nôi. 2. Queâ quaùn : - Laøng Tieân Ñieàn, huyeän Nghi Xuaân, tænh Haø Tónh  laø vuøng queâ giaøu truyeàn thoáng vaên hoaù, hieáu hoïc . - Nguyeãn Du soáng chuû yeáu ôû kinh thaønh Thaêng Long - maûnh ñaát ngaøn naêm vaên hieán =>Nguyeãn Du coù voán vaên hoaù phong phuù 06/11/2022 GV: Hà Phúc 4 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi : => Giai ñoaïn cheá ñoä phong kieán suy taøn, roái ren, khuûng hoaûng; Phong traøo noâng daân khôûi nghóa noåi leân khaép nôi. 2. Queâ quaùn : - Haø Tónh: ø vuøng queâ giaøu truyeàn thoáng vaên hoaù, hieáu hoïc . - Thaêng Long: M aûnh ñaát ngaøn naêm vaên hieán =>Nguyeãn Du coù voán vaên hoaù phong phuù 3. Gia ñình : - Ñaïi quí toäc vaøo luùc sa suùt. - Nhieàu ñôøi laøm quan - Coù truyeàn thoáng vaên hoïc. (Bao giôø Ngaøn Hoáng heát caây; Soâng Rum(Lam) heát nöôùc hoï naøy heát quan) 06/11/2022 GV: Hà Phúc 5 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: Giai ñoaïn cheá ñoä phong kieán suy taøn, roái ren, khuûng hoaûng 2. Queâ quaùn : giaøu truyeàn thoáng vaên hoaù, hieáu hoïc . =>Nguyeãn Du coù voán vaên hoaù phong phuù 3. Gia ñình : doøng doõi khoa baûng, coù truyeàn thoáng vaên hoïc 4. Baûn thaân : * Sinh 1765 maát 1820, teân chöõ: Toá Nhö hieäu: Thanh Hieân * Laø ngöôøi hoïc roäng, hieåu bieát nhieàu, tö chaát thoâng minh * Cuoäc ñôøi vaát vaû, long ñong, phieâu baït: - Töø luùc ra ñôøi ñeán 10 tuoåi : soáng sung tuùc - 10 tuoåi trôû ñi : moà coâi, phaûi ñi ôû nhôø 06/11/2022 GV: Hà Phúc 6 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: Giai ñoaïn cheá ñoä phong kieán suy taøn, roái ren, khuûng hoaûng 2. Queâ quaùn : giaøu truyeàn thoáng vaên hoaù, hieáu hoïc . =>Nguyeãn Du coù voán vaên hoaù phong phuù 3. Gia ñình : doøng doõi khoa baûng, coù truyeàn thoáng vaên hoïc 4. Baûn thaân : * Sinh 1765 maát 1820, teân chöõ: Toá Nhö hieäu: Thanh Hieân * Laø ngöôøi hoïc roäng, hieåu bieát nhieàu, tö chaát thoâng minh * Cuoäc ñôøi vaát vaû, long ñong, phieâu baït: - Töø luùc ra ñôøi ñeán 10 tuoåi : soáng sung tuùc - 10 tuoåi trôû ñi : moà coâi, phaûi ñi ôû nhôø - 1783 : thi höông, ñaäu tam tröôøng, laøm quan ôû Thaùi Nguyeân. - Töø 1786 –1802 : luùc thì ôû Thaùi Bình, luùc thì ôû Tieân Ñieàn, laø thôøi gian long ñong, vaát vaû nhaát trong cuoäc ñôøi. 1802-1809 : laøm quan cho nhaø Nguyeãn ôû Thöôøng Tín, Quaûng Bình . - 1813-1814 : ñi söù sang Trung Quoác => Nguyeãn Du coù voán soáng phong phuù, töø ñoù hình thaønh neân chuû nghóa nhaân ñaïo trong caùc taùc phaåm . 06/11/2022 GV: Hà Phúc 7 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: Giai ñoaïn cheá ñoä phong kieán suy taøn, roái ren, khuûng hoaûng 2. Queâ quaùn : giaøu truyeàn thoáng vaên hoaù, hieáu hoïc . =>Nguyeãn Du coù voán vaên hoaù phong phuù 3. Gia ñình : doøng doõi khoa baûng, coù truyeàn thoáng vaên hoïc 4. Baûn thaân : Sinh 1765 maát 1820, töïõ: Toá Nhö, hieäu: Thanh Hieân * Hoïc roäng, tö chaát thoâng minh * Cuoäc ñôøi: vaát vaû, töøng traûi * Tình caûm: Coù traùi tim yeâu thöông, taám loøng nhaân ñaïo. ø => Nguyeãn Du laø moät nhaø thô coù taøi, coù taâm, moät nhaø nhaân ñaïo chuû nghĩa. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 8 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: 2. Queâ quaùn : 3. Gia ñình 4. Baûn thaân => Nguyeãn Du laø moät nhaø thô coù taøi, coù taâm, moät nhaø nhaân ñaïo chuû nghóa. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 9 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: 2. Queâ quaùn : 3. Gia ñình 4. Baûn thaân => Nguyeãn Du laø moät nhaø thô coù taøi, coù taâm, moät nhaø nhaân ñaïo chuû nghóa. 5 . Söï nghieäp saùng taùc a. Thơ chữ Hán : Thanh Hiên thi tập - Thời gian sáng tác: ở Thái Bình và Tiên Điền - Nội dung: tâm tình của Nguyễn Du trong thời gian phiêu bạt. Nam trung tạp ngâm : - Thời gian sáng tác: làm quan ở Quảng Bình - Nội dung: có tính chất nhật kí, ghi lại tâm tình của Nguyễn Du Bắc hành tạp lục : - Thời gian sáng tác: đi sứ ở Trung Quốc - Nội dung: Những điều tai nghe mắt thấy trên đường đi Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục 06/11/2022 GV: Hà Phúc 10 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du 1. Thôøi ñaïi :: 2. Queâ quaùn : 3. Gia ñình 4. Baûn thaân => Nguyeãn Du laø moät nhaø thô coù taøi, coù taâm, moät nhaø nhaân ñaïo chuû nghóa lôùn. 5 . Söï nghieäp saùng taùc a. Thơ chữ Hán : Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục a. Thơ chữ Nôm : Truyện Kiều, Văn chiêu hồn. Truyeän Kieàu : 3254 caâu thô luïc baùt Vaên chieâu hoàn : (Vaên teá thaäp loaïi chuùng sinh) Thôøi gian saùng taùc: nhöõng naêm thaùng cuoái ñôøi Noäi dung: Nieàm thöông caûm cuûa Nguyeãn Du ñoái vôùi nhöõng keû khoå cuøng baát haïnh. => Nguyeãn Du - moät ñaïi thi haøo daân toäc, moät danh nhaân vaên hoùa theá giôùi. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 11 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A - Nguồn gốc Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 12 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A - Nguồn gốc Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân. B - Tóm tắt tác phẩm Tác phẩm gồm 3 phần: Phần 1: Gặp gỡ và đính ước: Phần 2: Gia biến và lưu lạc Phần 3: Đoàn tụ 06/11/2022 GV: Hà Phúc 13 TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du Phần 1: Gặp gỡ và đính ước Thuý Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, con gái một gia đình trung lưu lương thiện, sống trong cảnh “ êm đềm trướng rủ màn che ” bên cạnh cha mẹ và hai em là Thuý Vân và Vương Quan. Trong buổi du xuân trong tiết Thanh minh, Thuý Kiều gặp chàng Kim Trọng “ phong tư tài mạo tuyệt vời ” . Giữa hai người chớm nở một mối tình đẹp. Kim Trọng đến ở trọ cạnh nhà Thuý Kiều. Nhân trả chiếc thoa rơi, Kim Trọng đã gặp Kiều bày tỏ tâm tình. Hai người chủ động, tự do đính ước với nhau . Kim Trọng về quê hộ tang chú trong nỗi nhớ vời vợi của Thúy Kiều. Đầu lòng hai ả Tố Nga Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân Chàng Vương quen mặt ra chào Hai Kiều e lệ nép vào dưới hoa Buồn trông phong cảnh quê người Đầu cành quyên nhặt, cuối trời nhạn thưa Não người cữ gió tuần mưa Một ngày nặng gánh tương tư một ngày 06/11/2022 GV: Hà Phúc 14 TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du Phần 2: Gia biến và lưu lạc Trong khi Kim Trọng về quê chịu tang, Kiều nhờ Vân trả nghĩa cho Kim Trọng còn nàng thì bán mình chuộc cha. Thuý Kiều bị bọn buôn người là Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh lừa gạt, đẩy vào Lầu xanh. Sau đó, nàng được Thúc Sinh, một khách làng chơi hào phóng, cứu vớt khỏi cuộc đời kỹ nữ. Nhưng rồi Kiều bị vợ cả của Thúc Sinh là Hoạn Thư ghen tuông, đày đoạ. Thuý Kiều phải trốn đến nương nhờ cửa Phật. Sư Giác Duyên vô tình gửi nàng cho Bạc Bà- kẻ buôn người như Tú Bà, nên Kiều lần thứ hai rơi vào Lầu xanh. Ở đây, Thuý Kiều gặp Từ Hải. một anh hùng“ đội trời đạp đất ”. Từ Hải lấy Kiều, giúp nàng báo ân báo oán. Do mắc lừa quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến, Từ Hải bị giết, Thuý Kiều phải hầu đàn, hầu rượu Hồ Tôn Hiến rồi bị ép gả cho viên thổ quan. Đau đớn, tủi nhục, Kiều trẫm mình ở sông Tiền Đường. Nhưng nàng được sư Giác Duyên cứu và lần thứ hai Kiều nương nhờ cửa Phật. Rường cao rút ngược dây oan Dẫu là đá cũng nát gan, lọ người! Một lần sau trước cũng là Thôi thì mặt khuất, chẳng thà lòng đau! Bốn bề bát ngát mênh mông Triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau Nạn xưa trút sạch làu làu Duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 15 TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du Phần 3: Đoàn tụ Ngẫm hay muôn sự tại trời Trời kia đã bắt làm người có thân Bắt phong trần phải phong trần/ Cho thanh cao mới được phần thanh cao. Sau nửa năm về Liêu Dương chịu tang chú, Kim Trọng trở lại tìm Kiều. Hay tin gia đình Kiều bị bị tai biến và nàng phải bán mình chuộc cha, chàng đau đớn vô cùng. Tuy kết duyên với Thuý Vân nhưng Kim Trọng chẳng thể nào nguôi được mối tình say đắm. Chàng quyết cất công lặn lội đi tìm Thuý Kiều. Nhờ gặp được sư Giác duyên mà Kim, Kiều tìm được nhau, gia đình đoàn tụ. Chiều ý mọi người, Thuý Kiều nối lại duyên với Kim Trọng nhưng cả hai cùng nguyện ước “duyên đôi lưa cũng là duyên bạn bầy “. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 16 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A- Nguồn gốc Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân. B - Tóm tắt tác phẩm Tác phẩm gồm 3 phần: Phần 1: Gặp gỡ và đính ước: Phần 2: Gia biến và lưu lạc Phần 3: Đoàn tụ C. Giá trị nội dung và nghệ thuật 1. Giá trị nội dung a - Giá trị hiện thực 06/11/2022 GV: Hà Phúc 17 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A- Nguồn gốc B - Tóm tắt tác phẩm C. Giá trị nội dung và nghệ thuật 1. Giá trị nội dung a - Giá trị hiện thực Hồ Tôn Hiến : P hản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời. - Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị. - Thế lực đồng tiền, nhà chứa. Mã Giám Sinh - Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ . Thúy Kiều bị hành hạ b - Giá trị nhân đạo 06/11/2022 GV: Hà Phúc 18 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A- Nguồn gốc B - Tóm tắt tác phẩm C. Giá trị nội dung và nghệ thuật 1. Giá trị nội dung a - Giá trị hiện thực : P hản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời. - Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị. - Thế lực đồng tiền, nhà chứa. - Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ . b - Giá trị nhân đạo * Trân trọng đề cao con người . - Ca ngợi vẻ đẹp của con người từ hình thức đến phẩm cách Thúy Kiều 06/11/2022 GV: Hà Phúc 19 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A- Nguồn gốc B - Tóm tắt tác phẩm C. Giá trị nội dung và nghệ thuật 1. Giá trị nội dung a - Giá trị hiện thực : P hản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời. - Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị. - Thế lực đồng tiền, nhà chứa. - Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ . b - Giá trị nhân đạo * Trân trọng đề cao con người . - Ca ngợi vẻ đẹp của con người từ hình thức đến phẩm cách - Đề cao những ước mơ, khát vọng chân chính. + Ca ngợi tình yêu tự do trong sáng. + Ca ngợi khát vọng tự do công lí 06/11/2022 GV: Hà Phúc 20 I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820) TiÕt 26 “ TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du II- Truyện Kiều A- Nguồn gốc B - Tóm tắt tác phẩm C. Giá trị nội dung và nghệ thuật 1. Giá trị nội dung a - Giá trị hiện thực : P hản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời. b - Giá trị nhân đạo * Trân trọng đề cao con người . * Cảm thương sâu sắc trước nỗi đau khổ của con người. * Lên án, tố cáo những thế lực bạo tàn chà đạp lên quyền sống con người. 2 . Giá trị nghệ thuật - Đạt tới đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật, kết hợp ngôn ngữ bình dân và bác học - Nghệ thuật tự sự - Ngôn ngữ bình dân: Bề ngoài thơn thớt nói cười Mà trong nham hiểm giết người không d ao. - Ngôn ngữ bác học: Vẫn nghe thơm nức hương lân Một nền Đồng tước khoá thân hai Kiều. + Ngôn ngữ kể chuyện + Khắc hoạ rõ nét chân dung của nhân vật. + Ngôn ngữ miêu tả tuyệt bút 06/11/2022 GV: Hà Phúc 21 “ Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa” “ Long lanh đáy nước in trời Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng” “ Lời văn tả ra hình như máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấm trên tờ giấy, khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía, ngậm ngùi đau đớn đến đứt ruột. Tố Như sử dụng tâm đã khổ, tự sự đã khéo, tả cảnh đã hệt, đậm tình đã thiết. Nếu không phải có con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời thì tài nào có cái bút lực ấy.” ( Mộng Liên Đường). “ Sen tàn cúc lại nở hoa Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân ” 06/11/2022 GV: Hà Phúc 22 NHỮNG PHIÊN BẢN TRUYỆN KIỀU 06/11/2022 GV: Hà Phúc 23 4. Sức sống của Truyện Kiều : - Dự báo cuộc đời: Bói Kiều - Ca nhạc dân gian: ca trù, lẩy Kiều, vịnh Kiều, * Đạt 5 kỉ lục thế giới và 7 kỉ lục Việt Nam. 5. Hạn chế: Chịu ảnh hưởng của tư tưởng đạo Nho (Thuyết “Tài mệnh tương đố”). Hình bìa quyển Kim Vân Kiều xuất bản tại Pháp do họa sĩ người Nhật Sekiuchi vẽ. 06/11/2022 GV: Hà Phúc 24 06/11/2022 GV: Hà Phúc 25 - Học thuộc tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp của tác giả Nguyễn Du ? - Tóm tắt “Truyện Kiều ” - Học thuộc ghi nhớ sgk - Soạn bài “Chị em Thúy Kiều” theo câu hỏi sgk: Phân tích vẻ đẹp của Thúy Vân, Vẻ đẹp tài sắc của Thúy Kiều, phẩm hạnh của họ. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 06/11/2022 GV: Hà Phúc 26 06/11/2022 GV: Hà Phúc 27 06/11/2022 GV: Hà Phúc 28