Bài giảng Ngữ văn 9: Những ngôi sao xa xôi (Trích ) Lê Minh Khuê

(Trích ) Leâ Minh KhueâNHỮNG NGÔI SAO XA XÔI Tác giả: Lê Minh Khuê sinh năm 1949, quê Tĩnh Gia,Thanh Hóa.Là thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.Là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn.Hội viên Hội Nhà văn.Lê Minh Khuê Tác phẩm a) Xuất xứ:Truyện sáng tác năm 1971 in lần đầu ở tạp chí “Tác phẩm mới”b) Đề tài: Ca ngợi cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Từ khó“Cao điểm”: chỗ cao hơn mặt đất, như gò, đồi núi hoặc trên nóc công trình kiến trúc cao Chỉ chỗ ở của ba cô gái.“Trọng điểm”: điểm, nơi được xác định là có vai trò quan trọng so với những điểm, những nơi khác Chỉ chỗ làm việc của ba cô gái. Tóm tắt văn bản:Ba cô thanh niên xung phong thuộc một tổ trinh sát trên tuyến đường Trường Sơn những năm đánh Mỹ.Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp, đánh dấu các quả bom chưa nổ và phá bom.Công việc đó hết sức nguy hiểm vì họ thường xuyên phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Hơn nữa, họ luôn phải trực tiếp đối mặt với tử thần trong những lần phá bom diễn ra hằng ngày.Trong một cái hang đá mát lạnh dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị, cuộc sống của các cô gái trẻ giữa chiến trường tuy gian khổ, khắc nghiệt nhưng luôn bình thản, lạc quan, vui tuơi, hồn nhiên.Họ gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng đội, đồng chí dù mỗi người đều có một tính cách riêng. Bố cục:Từ đầu“ ngôi sao trên mũ”Tiếp theo  “là buổI trưa”Đọan còn lại Công việc và cuộc sốngcủa tổ trinh sát mặt đườngMột lần phá bom.Sau phút hiểm nguy, niềm vui của cả tổ với cơn mưa bất chợtƯớc mơ bây giờ là đánh thắng giặc Mĩ, là độc lập, tự do của đất nước. Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách gian lao của chiến trường,tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt.Và gì nữa, phải chăng mùa xuân của tuổi trẻ cũng vẫn thắm đượm thêm vì màu sắc của mơ ước và yêu thương vẫn ánh lên trên đôi mắt... Ngày1.1.70 Từ hoàn cảnh sống và chiến đấu , cũng như trong công việc phá bom mìn của những cô gái trong tổ trinh sát mặt đường , Và sau khi xem đoạn phim trên em có cảm nhận được những vẻ đẹp chung gì trong tâm hồn , tính cách của họ?Vẻ đẹp đời thường và vẻ đẹp anh hùng.- Họ là những cô gái rất trẻ,mộng mừ ,lạc quan, yờu đời nhưng lại là những chiến sĩ xung phong ở chiến trường có tinh thần trách nhiệm cao ,lòng dũng cảm: can đảm trước khó khăn, gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng hi sinh , cú tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó.=> Đó là những phẩm chất tốt đẹp của lòng yêu nước, của lí tuởng cao đẹp, vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh chống Mĩ.Từ hiện thực cuộc sống của các cô gái thanh niên xung phong trong truyện ngắn em vừa tỡm hiểu , em liên tưởng tới văn bản nào đã học? So sánh điểm giống nhau giữa cỏc văn bản về nội dung trên?Bài thơ về tiểu đội xe không kínhĐiểm giống nhau:Hoàn cảnh ác liệt của cuộc chiến tranh.Sự lạc quan yêu đời trẻ trung của nhữngngười lính, thanh niên xung phong, vẻ đẹp của lũng can đảmcoi thýờng hiểm nguy.Đồng chí Tôi mê hát. Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn và ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.Tôi là con gái Hà Nội, là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, cái cổ cao, kiêu hãnh như một đài hoa loa kèn. Mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “ Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”..Trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ.Trong cuộc sống đời thường, Phương Định là một cô gái như thế nào?Tính cách của Phương ĐịnhTrong cuộc sống sinh hoạt đời thườngHồn nhiên, lãng mạnTrong khi làm nhiệm vụ Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không ? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới. Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không ? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới.Tâm trạng Phương Định khi đến gần quả bom được miêu tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?Thể hiện đức tính gì ở cô?Tính cách của Phương ĐịnhTrong cuộc sống sinh hoạt đời thườngTâm trạng khi đến gần quả bomHồn nhiên, lãng mạnTrong khi làm nhiệm vụCan đảm Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng. Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy, sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui bên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bomTâm trạng Phương Định khi phá bom , khi chờ bom nổ được miêu tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào?Đó là tâm trạng gì ?Tính cách của Phương ĐịnhTâm trạng khi đào bom để đặt mìnCan ®¶mTrong cuộc sống sinh hoạt đời thườngTâm trạng khi chờ bom nổ.Tâm trạng khi đến gần quả bomCan đảmSợ hãi thoáng qua Căng thẳng dồn nénGan góc, coi thường hiểm nguyHồn nhiên, lãng mạnTrong khi làm nhiệm vụNghệ thuật đối lậpb.Chị Thao:- Bình yên trước thử thách: “móc bánh quy trong túi thong thả nhai.. đến phát bực”- Dứt khoát trong công việc: Chị Thao cầm cái thước. hai đứa đi cũng đủ”- Can đảm: Nửa tiếng đồng hồ sau, chị chui vào hang. nhìn tôi”- Thích hát: đây Thăng Long, đây Đông Đô.- Thích làm duyên: áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu tỉa lông mày nhỏ như cái tăm- Sợ máu: thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét.c. Nho:-=> Can đảm trong công việc, mềm yếu trong tình cảm Nho thì lúc bướng bỉnh, mạnh mẽ, lỳc lại nhý trẻ con, thích thêu hoa rực rỡ, loè loẹt trên khăn gối + Đòi ăn kẹo (khi quần áo ướt vừa tắm ở suối lên ) + Nho chống tay về đằng sau, ngả hẳn người ra cái cổ tròn như chiếc túi áo nhỏ nhắn, tôi muốn bế nó trên tay, trông nó mát mẻ như một que kem trắng:.+ Nhận nhiệm vụ phá hai quả bom dưới lòng đường.+ Bị thương trong lần phá bom+ Xin mấy viên đá khi Phương Định nhặt được (trời mưa).Ấn tượng chung của em về ba cô gái thanh niên xung phong trong câu chuyện trên ?=> Mang vẻ đẹp tiờu biểu cho thế hệ thanh niên xung phong thời kháng chiến chống Mĩ cứu nước: hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm, công vịêc nguy hiểm, khó khăn, cận kề cái chết, trong điều kiện sống chiến đấu gian khổ khốc liệt, tình đồng đội gắn bó. Người đọc rất trân trọng, mến mộ, khâm phục về sự dũng cảm, tinh thần trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ trong điều kiện chiến đấu gian khổ khốc liệt. Văn bản “Những ngôi sao xa xôi” gấp lại nhưng vẫn lung linh trong em hình ảnh các nhân vật ở tổ trinh sát mặt đường nhờ các biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Đó là những biện pháp nghệ thuật nào??Tổng kếtNGHỆ THUẬT Truyện kể ở ngôi thứ nhất - nhân vật chính Phương Định.Ngôn ngữ sinh động, trẻ trung.Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc.Cách kể chuyện tự nhiên. Hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.Tâm hồn trong sáng, mơ mộng Tinh thần dũng cảmNội dungCuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quancủa các cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.Luyện tậpNêu một số bài thơ, tỏc phẩm viết về tuổi trẻ Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước ? Một số vần thơ tham khảo: Cạnh giếng nước có bom từ trường Em không rửa ngủ ngày chân lấm Ngày em phá nhiều bom nổ chậm Đêm nắm mơ nói mớ vang nhà ( Gửi em – cô thanh niên xung phong- Phạm Tiến Duật) Tôi nhìn xuống hố bom đã giết emMưa đọng lại một khoảnh trời nho nhỏ ( )Em nắm dưới đất sâuNhư khoảng trời nắm yên trong lòng đấtĐêm đêm tâm hồn em tỏa sángCó phải thịt da em mềm mại trắng trongĐã hóa thành những làn mây trắng ( Lâm Thị Mỹ Dạ)Nếu được làm hạt giống để mùa sauNếu lịch sử chọn ta làm điểm tựaVui gì hơn làm người lính đi đầuTrong đêm tối tim ta là ngọn lửa ( Tố Hữu) Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước Mà lòng phơi phới dậy tương lai ( Tố Hữu)H­íng dÉn vÒ nhµ §äc l¹i v¨n b¶n vµ tãm t¾t truyÖn Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt Ph­¬ng §Þnh §äc vµ so¹n “R« - Bin - X¬n ngoµi ®¶o hoang”Chúc các em vui khoẻ, học chăm !