Bài giảng Ngữ văn 6 tiết 86: So sánh

NGỮ VĂN 6 TIẾT 86: SO SÁNH KIỂM TRA BÀI CŨ ? So sánh là gì? ? Nêu cấu tạo phép so sánh ? I.Cỏc kiểu so sỏnh 1- Ví dụ: Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời ( Trần Quốc Minh ) 2- Nhận xét - Phép so sánh - Từ so sánh: + chẳng bằng -> Chỉ ý so sánh không ngang bằng + là -> Chỉ ý so sánh ngang bằng So sánh không ngang bằng Là, như , y như, giống như, tựa như, bao nhiêu, bấy nhiêu… Hơn, thua, kém, không bằng chưa bằng, chẳng bằng… So sánh ngang bằng 3- Ghi nhớ: Có hai kiểu so sánh: - So sánh không ngang bằng. - So sánh ngang bằng. 1.Phộp so sỏnh trong cõu: “Con mốo vằn vào tranh to hơn cả con hổ nhưng nột mặt lại vụ cựng dễ mến” thuộc kiểu so sỏnh nào? A.So sỏnh ngang bằng B.So sỏnh khụng ngang bằng. 2.Từ so sỏnh trong cõu trờn là từ nào? A.To B.Hơn C.Cả D.Con hổ 3.Phộp so sỏnh trong cõu : “Thầy thuốc như mẹ hiền” thuộc kiểu so sỏnh nào? A.So sỏnh ngang bằng B.So sỏnh khụng ngang bằng. 4.Từ so sỏnh trong cõu trờn là từ nào? A.Thầy B.Thuốc C.Như D. Mẹ II – Tỏc dụng của so sỏnh 1- Ví dụ: Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. ( Khỏi Hưng) 1- Chỉ ra phép so sánh trong đoạn văn trên. 2- Nêu tác dụng của phép so sánh đối với việc miêu tả sự vật, sự việc? Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết? 2- Nhận xét Hình ảnh chiếc lá rơi được so sánh với nhiều hình ảnh, sự vật, …. khác nhau-> hình ảnh chiếc lá hiện lên sinh động -> giúp người đọc cảm nhận được mỗi chiếc lá khi rụng xuống đều có những trạng thái khác nhau , tâm tình khác nhau. Thông qua phép so sánh, tác giả bày tỏ suy nghĩ , quan niệm của mình về sự sống và cái chết. 3- Ghi nhớ So sánh có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động. - Có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc. Bài tập nhanh: Trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng nhất. Câu 1: So sánh là gì? A- So sánh là đem đối chiếu sự vật này với sự vật khác để làm tăng giá trị gợi hình, gợi cảm. B- So sánh là làm cho sự vật trở lên gần gũi với con người C –So sánh là đối chiếu sự vật ,sự việc này với sự vật ,sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình ,gợi cảm cho sự diễn đạt Câu 2 : Tác dụng của so sánh là? A-So sánh có tác dụng gợi hình gợi cảm B- So sánh có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc C- So sánhvừa có tác dụng gợi hình giúp cho việc miêu tả sự vật,sự việc được cụ thể sinh động,vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình cảm sâu sắc Bài tập nhanh:Đọc cỏc cõu văn sau và trả lời cỏc cõu hỏi bờn dưới. +Ở đú tụ tập khụng biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, bõy theo thuyền từng bầy như những đỏm mõy nhỏ. +Trụng hai bờn bờ, rừng đước dựng lờn cao ngất như hai dóy trường thành vụ tận. +Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đỳc. +Dượng Hương Thư giống như một hiệp sĩ của trường sơn oai linh hựng vĩ. Cõu 1:Cú bao nhiờu phộp so sỏnh trong cỏc cõu văn trờn? A.Ba B.Bốn C.Năm D.Sỏu Cõu 2:Cỏc so sỏnh trong cỏc cõu trờn cú cựng loại khụng? A.Cú B.Khụng Cõu 3:Cỏc so sỏnh trong cỏc cõu trờn thuộc loại so sỏnh gỡ? A.So sỏnh ngang bằng. B.So sỏnh hơn C.So sỏnh kộm Bài tập 1: Chỉ ra phộp so sỏnh trong những khổ thơ dưới đõy.Cho biết chỳng thuộc kiểu so sỏnh nào. a. Quờ hương tụi cú con sụng xanh biếc Nước gương trong soi túc những hàng tre Tõm hồn tụi là một buổi trưa hố Toả nắng xuống lũng sụng lấp loỏng (Tế Hanh) -Dựng từ so sỏnh: là =>so sỏnh ngang bằng Con đi trăm nỳi ngàn khe Chưa bằng muụn nỗi tỏi tờ lũng bầm Con đi đỏnh giặc mười năm Chưa bằng khú nhọc đời bầm sỏu mươi (Tố Hữu) -Dựng từ so sỏnh:chưa bằng=> so sỏnh khụng ngang bằng. c.Anh đội viờn mơ màng Như nằm trong giấc mộng Búng Bỏc cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng (Minh Huệ) -Dựng từ so sỏnh: như =>so sỏnh ngang bằng -Dựng từ so sỏnh :hơn =>so sỏnh khụng ngang bằng. Bài 2:Hóy nờu những cõu văn cú sử dụng phộp so sỏnh trong bài Vượt thỏc. -Thuyền rẽ súng lượt bon bon như đang nhớ nỳi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kịp. -Nỳi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt. -Những động tỏc thả sào rỳt sào rập ràng nhanh như cắt. -Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đỳc,cỏc bắp thịt cuồn cuộn,hai hàm răng cắn chặt,quai hàm bạnh ra,cặp mắt nảy lửa ghỡ trờn ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh, hựng vĩ. -Dượng Hương Thư khi vượt thỏc khỏc hẳn dượng Hương Thư ở nhà, núi năng nhỏ nhẹ, tớnh nết nhu mỡ, ai gọi cũng võng võng dạ dạ. -Dọc sườn nỳi , những cõy to mọc giữa những bụi lỳp xỳp nom xa như những cụ già vung tay hụ đỏm con chỏu tiến về phớa trước. Bài 3: Dựa theo bài “ Vượt thác” hãy viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả Dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ , trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu. Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng như một bàn tay khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến lên. Trông Dượng Hương Thư không kém gì một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh Hùng Vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối, thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền thở phào nhẹ nhõm, bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra. - Học thuộc ghi nhớ.- Tìm trong các văn bản đã học có sử dụng phép so sánh.- Hoàn thành bài tập 3.- Chú ý vận dụng phép tu từ so sánh vào văn miêu tả HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ