Bài giảng Ngữ văn 12: Thực hành một số phép tu từ ngữ âm

Thực hành một số phép tu từ ngữ âmI.Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câuBài tập 1: Nhận xét về nhịp điệu, sự phối hợp âm thanh (cùng với các phép lặp cú pháp, lặp từ ngữ) nhằm tạo ra âm hưởng hùng hồn, đanh thép cho lời tuyên ngôn trong ví dụ SGK. Chú ý: sự phối hợp nhịp ngắn – dài, sự thay đồi thanh bằng – trắc cuối mỗi nhịp, tính chất mở hay đóng của âm tiết kết thúc mỗi nhịp.Bài tập 2: Phân tích tác dụng của âm thanh, nhịp điệu (có sự phối hợp với phép lặp từ ngữ và kết cấu cú pháp) trong việc tạo nên sắc thái hùng hồn, thiêng liêng của lời kêu gọi cứu nước trong đoạn trích SGK (chú ý vần, sự ngắt nhịp và đối xứng)Bài tập 3: Nhịp điệu trong đoạn văn thích hợp với việc khẳng định, ngợi ca sức mạnh và ý chí kiên cường của cây tre, hình ảnh tượng trưng cho con người Việt Nam. Hãy phân tích để làm sáng tỏ điều đóHọc sinh hoạt động theo nhóm:Chú ý: mỗi nhóm thực hiện bài tập trong vòng 7 phútBaøi 1- Nhòp ñieäu:+ Hai veá ñaàu daøi-daøn traûi(17 aâm tieát: 1 veá) Bieåu hieän cuoäc ñaáu tranh tröôøng kì cuûa daân toäc+ Veá sau:ngaén,doàn daäp(7 aâm tieát) khaúng ñònh huøng hoàn ñoäc laäp- Veà phoái hôïp thanh:+ Caâu 1:tieáng cuoái veá 1,2,3:B (do: aâm môû )+ Caâu 2:tieáng cuoái :T(laäp: tính chaát ñoùng)- Pheùp ñieäp töø ngöõ: Moät daân toäc ñaõ gan goùc(2 laàn),daân toäc ñoù phaûi ñöôïc(2 laàn)Baøi 2- Vaàn: caâu vaên coù gieo vaàn + Caâu 1: baø-giaø+ Caâu 2:suùng,göôm,cuoác-thuoång- Nhòp ñieäu:+ Veá ñaàu caâu 1,caâu 2,caâu 3:nhòp ngaén+ Veá cuoái caâu 1,caâu 4:nhòp daøi- Ñoái xöùng: + Soá tieáng:4/2-4/2+ Nhòp:3/2-3/2+ Kieåu caâu:ai coù duøng-ai coùduøngaâm höôûng maïnh meõ,döùt khoaùt khaúng ñònh ñoäc laäp}Baøi 3-Nhòp: ngaén-daøi:2/9-6/2-3/2/4/4-1/4-1/4aâm höôûng du döông,nhaán maïnh vai troø cuûa tre  con ngöôøi Vieät Namtaïo aâm höôûng luùc doàn daäp,luùc khoan thaithích hôïp lôøi keâu goïi cöùu nöôùc}Thực hành một số phép tu từ ngữ âmI.Tạo nhịp điệu và âm hưởng cho câuII. Điệp âm, điệp vần, điệp thanhBài tập 1: Phân tích tác dụng tạo hình tượng của việc điệp âm đầu trong các câu thơ trong SGK? Bài tập 2: Trong đoạn thơ Tiếng hát sang xuân của Tố Hữu SGK, vần nào được lặp lại nhiều nhất? Nêu tác dụng biểu hiện sắc thái ý nghĩa của phép điệp vần đó?Bài tập 3: Đoạn thơ Tây Tiến của Quang Dũng trong SGK gợi được khung cảnh hiểm trở của rừng núi là nhờ có sự đóng góp của nhiều yếu tố (cả những yếu tố không thuộc ngữ âm). Hãy phân tích: nhịp điệu, sự phối hợp giữa các thanh T – B ở 3 dòng đầu và cách dùng toàn thanh B ở dòng cuối, các yếu từ ngữ, phép lặp cú pháp, Học sinh hoạt động theo nhóm:Chú ý: mỗi nhóm thực hiện bài tập trong vòng 7 phútBaøi 1a. Ñieäp aâm ñaàu: löûa-löïu-laäp-loøe  traïng thaùi aån hieän cuûa hoa löïu (nhö nhöõng ñoùm löûa)b. Ñieäp aâm ñaàu:laøn-loùng-laùnh-loe  traïng thaùi cuûa aùnh traêng chieáu treân maët nöôùcBaøi 2- Ñieäp vaàn: ang (7 laàn) aâm höôûng roäng môû meânh mang caûm xuùc muøa ñoâng ñang tieáp dieãn,coøn keùo daøi vaäy maø coù nhöõng lôøi goïi muøa xuaânBaøi 3- Thanh+ 3 caâu ñaàu: nhieàu thanh traéc söï hieåm trôû,huøng traùng+ Caâu 4: toaøn thanh baèng veû thô moäng,thoaùng ñaõng khi vöôït qua con ñöôøng gian lao- Töø laùy gôïi hình:khuùc khuyûu,heo huùt- Pheùp ñoái: ngaøn thöôùc leân cao-ngaøn thöôùc xuoáng- Ñieäp töø: doác, ngaøn thöôùc- Nhaân hoùa: suùng ngöûi trôøi- Ñieäp cuù phaùp: caâu 1-caâu 3Caâu 1: Caâu thô sau söû duïng bieän phaùp tu töø ngöõ aâm naøo: “Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi?” Bài tập củng cốCaâu 2: Tìm bieän phaùp tu töø ngöõ aâm trong caâu thô: “Ñöa ngöôøi ta khoâng ñöa qua soâng” a.Ñieäp aâmb. Ñieäp vaànc. Điệp thanhd. Điệp từb.Ñieäp aâmd. Ñieäp vaàna. Điệp thanhc. Điệp từThe End