Bài giảng Ngữ văn 11 Tiết 83- Làm văn Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ

LUYỆN TẬP THAO TÁCLẬP LUẬN BÁC BỎ Tiết 83- Làm vănI/ Kiểm tra bài cũ :1/ Thế nào là thao tác lập luận bác bỏ?2/ Mục đích và yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ?3/ Cách lập luận bác bỏ ?II/ Thực hành (theo tổ)1/Phân tích cách bác bỏ trong hai đoạn trích : ( tổ 1)a. Đoạn 1: - Vấn đề bác bỏ: Quan niệm sống quẩn quanh, nghèo nàn của những người trở thành nô lệ của tiện nghi.- Cách bác bỏ : Kết hợp lý lẽ và dẫn chứng :+ Nêu và khẳng định : cuộc sống riêng không biết gì đến cộng đồng xã hội là một cuộc sống nghèo nàn, dù có đầy đủ tiện nghi( câu 1).+ Phân tích bản chất và tác hại của cuộc sống đó bằng các hình ảnh so sánh ( mảnh vườn rào kín; đại dương mênh mông bị bão táp làm nổi sóng) để vừa bác bỏ vừa nêu ý đúng , động viên người đọc làm theo.+ Đi đến kết luận nhằm bác bỏ cuộc sống đó.( câu 5 ) b. Đoạn văn b: - Vấn đề bác bỏ : Thái độ dè dặt, né tránh của những người hiền tài trước một vương triều mới.- Cách bác bỏ: Dùng lý lẽ để phân tích, nhắc nhở, kêu gọi những người hiền tài ra giúp nước. -Cái hay trong cách bác bỏ : + Không phê phán trực tiếp mà phân tích những khó khăn trong sự nghiệp chung, nỗi lo lắng và lòng mong đợi người tài của nhà vua; đồng thời khẳng định trên dải đất văn hiến của nước ta không hiếm người tài  bác bỏ thái độ sai lầm của nho sĩ Bắc Hà, động viên người hiền tài ra giúp nước.- Cách diễn đạt : từ ngữ trang trọng, giản dị; giọng điệu chân thành, khiêm tốn thể hiện cái tâm và cái tình của người bác bỏ. 2/ Bài 2 ( tổ 2) Bác bỏ một trong hai quan niệm về kinh nghiệm học văn và đề xuất kinh nghiệm học văn tốt nhất.- Quan niệm a : + Vấn đề cần bác bỏ : Nếu chỉ đọc nhiều sách và thuộc nhiều thơ văn thì mới chỉ có kiến thức sách vở, thiếu kiến thức đời sống Đây là quan niệm phiến diện.+ Cách bác bỏ : dùng lý lẽ và dẫn chứng thực tế.- Quan niệm b : +Vấn đề cần bác bỏ: Nếu chỉ luyện tư duy , luyện nói, luyện viết thì mới chỉ có phương pháp chứ chưa có kiến thức về bộ môn và kiến thức về đời sống. Cho nên, đây cũng là một quan niệm phiến diện.+ Cách bác bỏ :Dùng lý lẽ và dẫn chứng thực tế để phân tích, chứng minh. - Quan niệm đúng đắn về phương pháp học văn: + Sống sâu sắc và có trách nhiệm để tích luỹ vốn sống thực tế.+ Có động cơ và thái độ học tập đúng đắn để có khát vọng vượt lên những giới hạn của bản thân.+ Có phương pháp học tập phù hợp với bộ môn để nắm được tri thức một cách cơ bản và hệ thống.+ Thường xuyên đọc sách báo và có ý thức thu nhập thông tin đại chúng3/Bài 3 (Tổ 3 lập dàn ý và cả lớp cùng viết thành bài nghị luận):- Yêu cầu: Lập dàn ý và viết bài nghị luận cho quan niệm : “Thanh niên , học sinh thời nay phải biết nhuộm tóc, hút thuốc lá, uống rượu, vào các vũ trường thế mới là cách sống “sành điệu” của tuổi trẻ thời hội nhập”.* Mở bài: - Có thể giới thiệu ít nhất hai quan niệm sống khác nhau ( một quan niệm như đề bài; một quan niệm về cách sống của tuổi trẻ thời hội nhập : phải có trí tuệ, có khát vọng làm giàu, có lòng nhân ái, có ý thức trách nhiệm ).* Thân bài : a.Thừa nhận : theo đề bài, thì đây là một trong những quan niệm về cách sống hiện nay đang tồn tại trong thanh niên ( phân tích ngắn gọn nguyên nhân phát sinh ra quan niệm ấy)b. Bác bỏ quan niệm về cách sống ấy: - Vấn đề cần bác bỏ : Bản chất của cái gọi là “sành điệu” chính là lối sống học đòi, buông thả, hưởng thụ và vô trách nhiệm.-Cách bác bỏ : dùng lý lẽ để phân tích và lấy dẫn chứng để chứng minh.c.Khẳng định một quan niệm về cách sống đúng đắn.* Kết bài : Phê phán và nêu tác hại của quan niệm và cách sống sai trái trên.III/ Bài tập về nhà * Phân tích thao tác lập luận bác bỏ trong các văn bản đã học : 1/ Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.2/ Đoạn trích : Tào tháo uống rượu luận anh hùng