Bài giảng Ngữ văn 10 tiết 82 Văn học: Truyện Kiều - Nguyễn Du

Truyện kiều Nguyễn Du- “ Ba trăm nữa mơ màng Biết ai hậu thế khóc cùng Tố Như?”Tiết 82: văn HọcTượng đại thi hào Nguyễn Du.I.Tác giả.1/ Cuộc đời: Nguyễn Du ( 1765- 1820)Câu hỏi: em hãy cho biết cuộc đời Nguyễn Du được chia làm mấy giai đoạn?Cuộc đời Nguyễn Du được chia làm ba giai đoạn:- Giai đoạn 1: Thời thơ ấu và thanh niên sống sung túc và hào hoa ở Thăng Long trong nhà anh trai là Nguyễn Khản.- Giai đoạn 2:Trước khi ra làm quan nhà Nguyễn:+ Về quê vợ: Thái Bình.+ Về quê: Tiên Điền, Nghệ Tĩnh( sống ăn nhờ ở đậu, nghèo khổ, đau ốm liên miên).- Giai đoạn 3:1802 Nguyễn Du ra làm quan dưới triều Nguyễn.Hoạn lộ quan trường của ông khá thuận lợi( Nhưng ông mang nhiều tâm trạng u uất).Câu hỏi: em có nhận xét gì về cuộc đời Nguyễn Du?Những trải nghiệm trong môi trường quý tộc và cuộc sống phong trần đã đem lại cho Nguyễn Du vốn sống thực tế phong phú, tạo tiền đề quan trọng cho tài năng và sự sáng tạo trong văn chương.Phần I: Tác giả1. Cuộc đời:Câu hỏi: Ngoài vốn sống thực tế cuộc sống thì còn yếu tố nào tạo nên thiên tài văn học Nguyễn Du?2/ ảnh hưởng từ quê hương , gia đình:- Quê Cha ở Hà Tĩnh có dòng sông Lam anh kiệt, khổ nghèo. - Quê Mẹ ở Kinh Bắc cái nôi của dân ca quan họ.- Quê vợ ở Thái Bình, một vùng đất giàu truyền thống văn hoá.- Bản thân Nguyễn Du được sinh ra và lớn lên ở kinh thành Thăng Long, mảnh đất ngìn năm văn hiến.- Nguyễn Du sinh ra trong một gđ đại quý tộc có truyền thống làm quan và văn học. Câu hỏi:Em có nhận xét gì về những ảnh hưởng của gia đình, cũng như quê hương đối với Nguyễn Du?Các vùng quê văn hoá cộng với truyền thống gđ ,đây là tiền đề thuận lợi cho sự tổng hợp nghệ thuật của đại thi hào Nguyễn Du.Nguyễn Du từng nói: “ trong tiếng hát nơi thôn xóm, ta bắt dầu học được những câu chuyện về trồng dâu, trồng gai.Trong tiếng khóc nơi đồng ruộng, ta nghe có tiếng dội của chiến tranh” Câu hỏi:Em hãy cho biết vài nét về thời đại mà Nguyễn Du sinh sống?3/ Thời đại:Ông sống trong thời đại có nhiều biến cố phức tạp;+ Sự suy tàn của nhà Lê+ Khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.+ Triều Nguyễn được thiết lập. Một phen thay đổi sơn hàMảnh thân chiếc lá biết là về đâu?Tác giảII. Sự nghiệp văn học:1.Những tác phẩm chính:a/. Sáng tác bằng chữ Hán:Câu hỏi : hãy kể các tác phẩm tiêu biểu bằng chữ Hán của Nguyễn Du? Thời gian sáng tác? số lượng?Tổng số có : 249 bài.+ Thanh Hiên thi tập ( 78 bài,Tập thơ của Thanh Hiên viết trước khi ra làm quan.) + Nam trung tạp ngâm( 40 bài viết khi ông làm quan)+ Bắc hành tạp lục( gồm 131 bài viết khi ông đi sứ Trung Quốc).Câu hỏi: sáng tác bằng chữ Hán của nguyễn Du thể hiện tư tưởng gì?Sáng tác bằng chữ Hán của nguyễn Du đã thể hiện tư tưởng:Phê phán chế độ Pk đã chà đạp lên cuộc sống của con người. ca ngợi đồng cảm với những nhân cách cao thượng, và phê phán những n.v phản diện.(Đỗ Phủ, Nhạc Phi).- Cảm thông với những thân phận nghèo khổ, người phụ nữ tài hoa bạc mệnh( Độc Tiểu thanh kí, Sở kiến hành)Câu hỏi : hãy nêu những sáng tác bằng chữ Nôm của Nguyễn Du?b. Sáng tác bằng chữ Nôm:Truyện Kiều ( đoạn trường tân thanh).Gồm có 3254 câu thơ.Được viết bằng thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc. Nguyễn Du dựa trên cuốn tiểu thuyết chương hồi không mấy nổi tiếng Kim Vân Kiều truyện của Thanh tâm Tài Nhân bên Trung Quốc, để sáng tạo nên một kiệt tác tự sự trữ tình.- văn chiêu hồn( văn tế thập loại chúng sinh):Được viết theo thể thơ song thất lục bát.- Nội dung: thể hiện tấm lòng nhân đạo của nhà thơ hướng về những linh hồn bơ vơ, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.Đau đớn thay phận đàn bà kiếp sinh ra thế biết là tại đâu?Tiết tháng bảy mưa rầm sùi sụt toát hơi may lạnh buốt xương khôNão người thay buổi chiều thu...Kìa những đứa tiểu nhi tấm bé Lỗi giờ sinh lìa mẹ lìa cha...II/Sự nghiệp văn học:1/ Những tác phẩm chính2/ Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Du:a/ Đặc điểm về nội dung:Câu hỏi: em hãy cho biết nét nổi bật trong các sáng tác của Nguyễn Du là gì?- Nét nổi bật trong sáng tác của Nguyễn Du là đề cao cảm xúc, tức đề cao cái tình.Câu hỏi: Nội dung quan trọng hàng đầu trong sáng tác của ông làgì?- Nội dung quan trọng hàng đầu trong sáng tác của ông là sự cảm thông sâu sắc của nhà thơ đối với cuộc sống và con người, đặc biệt là những con người nhỏ bé bất hạnh.Đau đớn thay phận đàn bà Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.- Đó là triết lí của nhà thơ về số phận con người. Trăm năm trong cõi người taChữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.-Khái quát bản chất tàn bạo của xhpk, bọn vua chúa chà đạp lên quyền sống của con người. -Khái quát bản chất tàn bạo của xhpk, bọn vua chúa chà đạp lên quyền sống của con người. Nguyễn Du là người đầu tiên trong văn học trung đại đặt vấn đề về thân phận người phụ nữ có sắc đẹp và tài năng, với sự trân trọng. có tài mà cậy chi tài,Tài tình chi lắm cho trời đất ghen.- Ông còn đề cao hạnh phúc của con người, tự nhiên , trần thế. Cửa ngoài vội rủ rèm the,Xăm xăm quen lối vườn khuya một mình.Câu hỏi: thông qua nội dung thơ văn của Nguyễn Du em có nhận xét gì?Nguyễn Du là tác giả tiêu biểu của trào lưu nhân đạo chủ nghĩa trong văn học giai đoạn nửa cuối thế kỉ XVIII- đầu thế kỉ XI X.II.Sự nghiệp văn học:1.Những tác phẩm chính: 2. Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật a/Đặc điểm về nội dung: b/ Đặc điểm về nghệ thuật:Câu hỏi: hãy cho biết vài nét tiêu biểu về nghệ thuật trong các sáng tác của Nguyễn Du?- Nguyễn Du thành công ở nhiều thể loại thơ( song thất lục bát, lục bát, ngũ ngôn, thất ngôn, ca, hành..- Đặc biệt trong sáng tác bằng chữ Nôm: ông đã góp phần trau dồi ngôn ngữ văn học dân tộc, làm giàu cho Tiếng việt, thông qua thể thơ lục bát. Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.III/ Củng cố và dặn dò:1/ Củng cố: Nguyễn Du là nhà thơ nhân đạo tiêu biểu của văn học Việt Nam giai đoạn nửa cuối TK XVIII- đầu TK XI X, ông có đóng góp to lớn đối với văn học dân tộc về nhiều phương diện nội dung và nghệ thuật, xứng đáng được gọi là thiên tài văn học.- Với tài năng và tấm lòng nhân đạo sâu sắc Nguyễn Du đã được công nhận là danh nhân văn hoá thế giới 1965.- Mộng Liên Đường chủ nhân nói: “ ND là người có con mắt trông thấu sáu cõi, có tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời”.Bản dịch sang tiếng Đức.Mộ đại thi hào Nguyễn DuĐền thờ Nguyễn Du