Bài giảng Ngữ văn 10 - Chủ đề: Tìm hiểu về ca dao yêu thương tình nghĩa

CHỦ ĐỀTìm hiểu về ca dao yêu thương tình nghĩaI. Tìm hiểu chung về ca daoNội dungCa dao diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân lao động trong các quan hệ: lứa đôi, gia đình, quê hương, đất nướcRa đời trong xã hội cũ, ca dao trữ tình là những câu hát than thân, những lời ca yêu thương tình nghĩa cất lên từ cuộc đời còn nhiều xót xa, đắng cay nhưng đằm thắm ân tình của người bình dân Việt Nam sau lũy tre xanh, bên giếng nước, gốc đa, sân đình,Bên cạnh đó ca dao yêu thương tình nghĩa là lời thơ trữ tình dân gian thường kết hợp với âm nhạc khi diễn xướng được sáng tác để thể hiện thế giới nội tâm của con ngườiPhân loại:Ca dao than thânCa dao yêu thương tình nghĩa Ca dao hài hước2. Nghệ thuậtLời ca dao thường ngắnPhần lớn đặt theo thể lục bát hoặc lục bát biến thểNgôn ngữ gần gũi với lời nói hàng ngàyGiàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ và đặc biệt là lối diễn đạt mang đậm sắc thái dân gianII. Tìm hiểu về ca dao yêu thương tình nghĩaHình thứcCa dao trở thành dân ca với những giai điệu riêng biệt của từng thể loại như hát trống quân, quan họ Bắc Ninh, hát lí, hát chèo ghe, hát ru em,2. Cách diễn đạtTrong ca dao trữ tình, những phương thức diễn đạt được sử dụng nhiều nhất là thể phú, thể hứng và thể tỉ.+ Phú là phô bày, mô tả. Thể phú là tự sự, kể chuyện về những biến cố xảy ra trong cuộc đời+ Thể hứng là loại ca dao được mở đầu bằng một vài câu tả ngoại cảnh để gợi hứng, sau đó tác giả mới tức cảnh sinh tình, muốn bộc lộ nỗi lòng của mình+ Tỉ là so sánh. Thể tỉ là một phương pháp nghệ thuật đặc sắc, giúp cho ý tứ diễn đạt thêm rõ ràng, linh động mà tình cảm bộc lộ cũng có phần bóng bẩy, tế nhịCa dao về tình yêu quê hương đất nước:Gió đưa cành trúc la đàTiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ XươngMịt mù khói tỏa ngàn sươngNhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.Ca dao về tình cảm gia đìnhƠn cha nặng lắm ai ơi, Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang.Ca dao về tình yêu đôi lứa:Sáng trăng dải chiếu hai hàngBên anh đọc sách, bên nàng quay tơ.Đêm hè gió má trăng thanhEm ngồi canh cửi còn anh vá chàiTrên đồng cạn dưới đồng sâuChồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừaCa dao về tình bạnAi ơi nhớ lấy câu nàyTình bạn là môi duyên thừa trời cho.Ca dao về tình thầy tròNgày nào em bé cỏn conBây giờ em đã lớn khôn thế nàyCơm cha, áo mẹ, công thầyNghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.Cảm ơn thầy cô và các em đã theo dõi và lắng nghe