Bài giảng môn vật lý 7 - Tiết 24 – Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Ngày soạn: 20/02/2012 Ngày giảng:22/02/2012. Tiết 24 – Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện I - Mục tiêu: 1. Kiến thức - Học sinh phát biểu được dòng điện đi qua các vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên, nóng tới nhiệt độ cao thì phát sáng. 2. Kỹ năng - Học sinh kể tên và mô tả tác dụng phát sáng của dòng điện đối với ba loại đèn. 3. Thái độ - Cẩn thận, chính xác, tinh thần hợp tác nhóm. II - Đồ dùng dạy học: 1. Giáo viên: Bảng phụ nhiệt độ nóng chảy của một số chất, 1 máy biến thế, dây nối, công tắc, giấy ăn. 2. Học sinh: Mỗi nhóm: 1 nguồn điện, 1 công tắc, 1 bóng đèn, 1 bóng đèn LED, 1 bút thử điện. III . Phương pháp: Sử dụng phương pháp gợi mở, hoạt động nhóm. IV.Tổ chức giờ học: *, Khởi động – Mở bài (7’) - Mục tiêu: HS vẽ được kí hiệu của một số dụng cụ điện và quy ước chiều dòng điện, có hứng thú tìm hiểu bài mới - ĐDDH: - Cách tiến hành: + Yêu cầu học sinh lên bảng vẽ các kí hiệu của một số bộ phận trên sơ đồ mạch điện? + Nêu quy ước chiều dòng điện trên sơ đồ mạch điện? - Giáo viên nhận xét cho điểm. Chúng ta đã biết dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng. Vậy làm thế nào có thể quan sát, nhận biết được có các điện tích dịch chuyển? Biết một dây dẫn có điện không? * Hoạt động 1: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của dòng điện (16’) - Mục tiêu: HS tiến hành được thí nghiệm và rút ra kết luận dòng điện có tác dụng nhiệt - ĐDDH: Bảng phụ nhiệt độ nóng chảy của một số chất, 1 nguồn điện, 1 công tắc, 1 bóng đèn - Cách tiến hành: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh *Bước 1: HĐ cả lớp + Yêu cầu học sinh trả lời C1? + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. - Tìm hiểu thông tin và nêu dụng cụ. cách tiến hành thí nghiệm C2 + Yêu cầu học sinh dự đoán kết quả thí nghiệm? + Yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm tiến hành làm thí nghiệm kiểm tra và trả lời C2? (5’) - Giáo viên theo dõi các nhóm thực hiện. + Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả + Vậy khi dòng điện chạy qua thì các dây sắt, đồng, nhôm có nóng lên hay không? - Giáo viên giới thiệu thí nghiệm, dụng cụ thí nghiệm, cách tiến hành thí nghiệm. + Yêu cầu học sinh dự đoán hiện tượng xảy ra với doạn dây AB? - Giáo viên làm thí nghiệm, học sinh quan sát. + Yêu cầu học sinh trả lời C3 + Yêu cầu học sinh nhận xét - Giáo viên thống nhất ý kiến. *Bước 2: HĐ cá nhân + Yêu cầu học sinh tìm từ trong khung để điền vào chỗ trống trong phần kết luận + Yêu cầu học sinh nhận xét - Giáo viên thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh trả lời C4 + Yêu cầu học sinh nhận xét - Giáo viên thống nhất ý kiến. *, Tích hợp môi trường: - Nguyên nhân gây ra tác dụng nhiệt của dòng điện là do các vật dẫn có điện trở. Tác dụng nhiệt của dòng điện có thể có lợi, cũng có thể có hại. - Để làm giãm tác dụng nhiệt, cách đơn giản nhất là làm dây dẫn bằng vật liệu có điện trở suất nhỏ. Việc sử dụng nhiều kim loại làm vật liệu dẫn điện dẫn tới làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Ngày nay, người ta đang cố gắng sử dụng vật liệu siêu dẫn (có điện trở suất bằng 0) trong đời sống và kĩ thuật. I. Tác dụng nhiệt C1 Bếp điện, nồi cơm điện, HĐ cá nhân trả lời Học sinh làm thí nghiệm C2 Bóng đèn nóng lên. Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng. Dây tóc bóng đèn thường làm bằng vonfram để không bị nóng chảy. - Dây đồng, nhôm không nóng lên Dự đoán: Mảnh giấy bị cháy C3 Các mảnh giấy bị cháy đứt và rơi xuống. Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên. * Kết luận ..nóng lên ... ..nhiệt độ ...phát sáng .. C4 Khi đó cầu chì nóng tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở. * Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện (12’) - MT: HS nêu được dòng điện có tác dụng phát sáng, nêu được cấu tạo của một số loại bóng đèn. - ĐDDH: Một nguồn điện, 1 công tắc, 1 bóng đèn LED, 1 bút thử điện. - Cách tiến hành: *Bước 1: HĐ cá nhân - Giáo viên giới thiệu bóng đèn bút thử điện. + Yêu cầu học sinh quan sát hình vẽ trong sách giáo khoa và bóng đèn bút thử điện của các nhóm và trả lời câu C5? - Hai đầu dây bóng đèn bút thử điện có chạm vào nhau không? + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. - Giáo viên làm thí nghiệm yêu cầu học sinh quan sát, trả lời C6? + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh tìm từ trong khung để điền vào chỗ trống trong phần kết luận? + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. *Bước 2: HĐ nhóm - Giáo viên giới thiệu bóng đèn LED. + Yêu cầu học sinh quan sát vào hình vẽ và bóng đèn thật của nhóm mình để nhận biết cấu tạo của bóng đèn đó - Tìm hiểu thí nghiệm, dụng cụ thí nghiệm, cách tiến hành thí nghiệm. + Yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm tiến hành làm thí nghiệm và trả lời C7 (5’) - Giáo viên theo dõi các nhóm thực hiện. + Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả + Yêu cầu học sinh nhận xét - Giáo viên thống nhất ý kiến. + Yêu cầu học sinh tìm từ trong khung để điền vào chỗ trống trong phần kết luận? + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. *, Tích hợp môi trường: Sử dụng diot trong thắp sáng sẽ góp phần làm giảm tác dụng nhiệt của dòng điện, nâng cao hiệu suất sử dụngđiện II. tác dụng phát sáng 1. Bóng đèn bút thử điện C5 Hai đầu dây bên trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau. Đại diện HS quan sát và trả lời: C6 Do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây. * Kết luận ..phát sáng 2. Đèn điôt phát quang (LED) Học sinh quan sát Học sinh làm thí nghiệm C7 Đèn điôt phát quang sáng khi bản kim loại nhỏ được mắc với cực dương của nguồn điện. * Kết luận ..một chiều .. * Hoạt động 3: Vận dụng (5’) - MT: Vận dụng được kiến thức giải một số bài tập, xác định được các cực của nguồn điện dựa vào đèn Led - ĐDDH: - Cách tiến hành: *Bước 1: HĐ cá nhân + Yêu cầu học sinh trả lời C8 *Bước 2: HĐ cả lớp - Dựa vào tính chất của dòng điện khi đi qua đèn Led hãy xác định các cực của nguồn điện H22.5. + Yêu cầu học sinh nhận xét? - Giáo viên thống nhất ý kiến. III. Vận dụng C8 : E C9 Nối A với bản kim loại nhỏ của bóng đèn LED. Nếu đèn sáng thì A là cực dương, đèn không sáng thì A là cực âm. V. Tổng kết giờ học – Hướng dẫn học ở nhà (5’) + Dòng điện gây ra những tác dụng gì mà em đã học? + Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ, phần có thể em chưa biết? + Yêu cầu học sinh về nhà học bài, làm các bài tập trong sách bài tập? + Yêu cầu học sinh xem trước bài mới, chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm?