Bài giảng môn Ngữ văn lớp 12 tiết 49: Ai đã đặt tên cho dòng sông - Hoàng Phủ Ngọc Tường

AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNGĐỌC VĂN TIẾT 49TRƯỜNG THPT BÌNH ANGV: Nguyễn Thị ÚTHoàng Phủ Ngọc TườngKIỂM TRA BÀI CŨ Phân tích ý nghĩa của tiếng đàn trong bài “Đàn ghi ta của Lor-ca”-Thanh Thảo?I.Tìm hiểu chung1. Tác giảTrình bày những nét chính về tác giả HPNT và tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông?Ai đã đặt tên cho dòng sông ?1. Tác giả2. Tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông?Sinh 1937 tại Huế, quê gốc ở Quảng TrịTham gia phong trào cách mạng trong kháng chiến chống MỹLà nhà văn chuyên viết bút kýCó vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều lĩnh vựcAi đã đặt tên cho dòng sông ?Là một trí thức yêu nước, một nhà văn có phong cách độc đáo tài hoa- Các tác phẩm chính ( SGK)Sáng tác 1981,in trong tập sách cùng tênBố cục có 3 phần, đoạn trích ở phần 1 và lời kếtI.Tìm hiểu chungAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chungNhóm 4sông Hương với lịch sử,âm nhạc, thi ca được miêu tả như thế nào?Nhóm 1Cảnh sắc thiên nhiên của Sông Hương ở thượng nguồn được miêu tả như thế nào?Nhóm 2Sông Hương ở ngoại vi thành phốđược miêu tả như thế nào?Nhóm 3Sông Hương ở tp,khi đi qua thành phố đượctác giả miêu tảnhư thế nào ?1. Dòng sông thiên nhiênII.Đọc – hiểu văn bảnI.Tìm hiểu chungMột cô gái Di ganphóng khoáng và man dại1.1.Sông Hương ở thượng nguồn -Giữa lòng Trường Sơn +rầm rộ, mãnh liệt, cuộn xoáy +Dịu dàng, say đắm +Bản lĩnh gan dạ, tâm hồn tự do, trong sángAi đã đặt tên cho dòng sông ?Đây là một phần tâm hồn sâu thẳm mà sông Hương không muốn bộc lộ+Sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ+Người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở1.1. Trên thượng nguồn sông HươngAi đã đặt tên cho dòng sông ?-Giữa lòng Trường Sơn- Ra khỏi rừng giàI.Tìm hiểu chungII.Đọc – hiểu văn bảnAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênAi đã đặt tên cho dòng sông ?I.Tìm hiểu chunga. Trên thượng nguồn sông HươngNhà văn dùng từ ngữ tạo hình, gợi tả chính xác đặc điểm của sông Hương ở thượng nguồn với vẻ đẹp vừa hùng vĩ, man dại, vừa trữ tình say đắm lòng người II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung-Chuyển dòng liên tục, uốn mình theo những đường cong thật mềm+Từ ngã ba Tuần -> Nam Bắc qua Hòn Chén+Chuyển hướng- > Tây Bắc vòng qua Nguyệt Biều, Lương Quán+ Đột ngột rẽ hình vòng cung thật tròn Đông Bắc ôm lấy chân đồi Thiên Mụb. Đến ngoại vi thành phố HuếAi đã đặt tên cho dòng sông ?Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung1.2.Đến ngoại vi thành phố HuếVẻ đẹp dòng sông trở nên biến ảo + Sắc nước xanh thẳm + Dòng sông mềm như tấm lụa + Những mảng phản quang nhiều màu sắc : sớm xanh, trưa vàng chiều tím + Vẻ đẹp trầm mặc: phong kín rừng thông âm u với giấc ngủ ngàn năm của vua chúaAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung1.2 Đến ngoại vi thành phố HuếQua cái nhìn đầy lãng mạn của nhà văn, thuỷ trình của sông Hương khi bắt đầu về xuôi tựa “một cuộc tìm kiếm có ý thức” người tình nhân đích thực như một cô gái đẹp trong câu chuyện tình yêu lãng mạn nhuốm màu cổ tích.(nghệ thuật so sánh,nhân hoá)Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chungQua nghệ thuật so sánh đầy mới lạ, sông Hương trở nên có linh hồn, có sự sống như cô gái si tình mềm dịu,thuỷ chung say đắm trong tình yêu. Đoạn văn có ngôn ngữ uyển chuyển đầy chất thơ và nhạc.Cách miêu tả này thể hiện tình cảm gắn bó say mê,tự hào của tác giả với dòng sông và Huế.1.3.Đến giữa thành phố HuếAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung2. Dòng sông lịch sử - văn hóa 2.1. Dòng sông anh hùng - Dòng sông biên thùy xa xôi của đất nước các vua Hùng thuở xưa -Thời phong kiến: + Là dòng viễn châu bảo vệ biên giới phía Nam + Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ + Bi tráng với máu của những cuộc khởi nghĩa thế kỷ XIX - Đi vào thời đại CMT8 bằng những chiến công rung chuyển - Chịu nhiều đau thương mất mát trong cuộc kháng chiến chống Mỹ Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung2. Dòng sông lịch sử - văn hóaSông Hương là bản anh hùng ca, là dòng sông của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc, nó biết tự hiến đời mình làm một chiến công.2.1. Dòng sông anh hùngAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung2. Dòng sông lịch sử - văn hóa2.2. Dòng sông thi ca: không lặp lại mình, khơi nguồn cảm hứng cho thi nhân +Thay màu bất ngờ trong cái nhìn tinh tế của Tản Đà + Hùng tráng như kiếm dựng trời xanh trong khí phách của Cao Bá Quát +Nỗi quan hoài vạn cổ trong hồn Thơ Bà Huyện Thanh Quan + Sức mạnh phục sinh trong tâm hồn thơ Tố Hữu Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung2. Dòng sông lịch sử - văn hóa2.2. Dòng sông thi ca Dòng sông là nguồn cảm hứng sáng tạo không bao giờ vơi cạn của các thế hệ thi nhân.Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung- Người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya- Toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế được sinh thành trên mặt nước dòng sông nàyDòng sông gợi cảm hứng cho Nguyễn Du viết nên khúc đàn của nàng Kiều.. 2.3. Dòng sông âm nhạc. 2. Dòng sông lịch sử - văn hóaAi đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chungSông Hương thuộc về một thành phố từng là chốn đế đô nên mang nét văn hóa độc đáo.2. Dòng sông lịch sử - văn hóa 2.3. Dòng sông âm nhạc. Nhận xét phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường qua bài bút ký này?Ai đã đặt tên cho dòng sông ?II.Đọc – hiểu văn bản1. Dòng sông thiên nhiênI.Tìm hiểu chung2. Dòng sông lịch sử - văn hóa3. Đặc sắc phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường- Ngòi bút tinh tế, tài hoa- Vốn tri thức uyên bác, hiểu biết sâu sắc phong phú về lịch sử, địa lý, văn hóa và nghệ thuật xứ Huế- Giàu trí tưởng tượng, tâm hồn lãng mạn bay bổng- Gắn bó máu thịt với con người xứ Huế III/TỔNG KẾT:Điều gì làm nên sức hấp dẫn của đoạn trích tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường?Vì tình yêu, vì sự gắn bó thiết tha và thái độ trân trọng của nhà văn đối với sông Hương, với nền văn hóa Huế.Vì đặc điểm hết sức tự do, phóng khoáng và đậm màu sắc trữ tình của một bài bút ký văn học.Vì cái tôi tài hoa uyên bác,giàu tình cảm và trí tưởng tượng phong phú,độc đáo lãng mạn của tác giả.Vì sự hiểu biết tường tận, sâu rộng của nhà văn về sông Hương và cảnh sắc thiên nhiên cũng như con người xứ Huế.III/TỔNG KẾT:1.Chủ đề bài kí: Bài kí ca ngợi dòng sông Hương và rộng hơn là ca ngợi vùng đất cố đô Huế đẹp và thơ mộng,ca ngợi lịch sử vẻ vang của Huế,ca ngợi nền văn hoá và tâm hồn con người Huế.Tác giả coi sông Hương là biểu tượng của tất cả mọi vẻ đẹp của con người và phong cảnh thiên nhiên mảnh đát cố đô.2.Nghệ thuật(ghi nhớ sgk)Tìm đọc trọn vẹn bài bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường.2. -Bài tập về nhà:Cảm nhận của em về hình tượngsông Hương qua bài kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”của Hoàng Phủ Ngọc Tường.3. Chuẩn bị bài mới: Đọc thêm : “Những ngày đầu của nước Việt Nam mới” – Võ Nguyên Giáp.DẶN DÒ