Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Tiết 45, 46: Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia - Trích Số Đỏ - Vũ Trọng Phụng

chaứo mửứng quyự thaày coõ Tiết 45-46: Đọc văncủa một tang gia(Trích Số đỏ)Hạnh phúcVũ trọng phụngI. TèM HIỂU CHUNG1. Tác giả:Vũ Trọng Phụng (1912 - 1939)- Cuộc đời:- Sự nghiệp:+ Quê Hưng Yên nhưng sinh và sống ở Hà Nội, chứng kiến sự chuyển mình của XH tư sản.Hiểu rõ bản chất XH  căm ghét gửi gắm qua trang viết.+ Tiểu thuyết:Giông tố (1936) - Số đỏ (1936) -Vỡ đê (1936)+ Phóng sự:Cạm bẫy người (1933) - Kĩ nghệ lấy Tây (1934) - Cơm thầy cơm cô (1936).Bút lực dồi dào + tài năng và nghị lực Đại biểu xuất sắc của dòng VH hiện thực+ Bệnh tật và nghèo khó -> sống chật vật bằng nghề viết.+Truyện ngắn, kịch, dịch phẩm.2. Tác phẩm- Đoạn trích:a. Tác phẩm:* Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ:- Năm 1936- bắt đầu mặt trận dân chủ Đông Dương, chế độ kiểm duyệt sách báo nới lỏng, tạo điều kiện cho nhà văn công khai tố cáo XH thực dân. - Xã hội tư sản rầm rộ các phong trào Văn minh, Âu hoá, thể thao, vui vẻ- trẻ trung giẫm đạp lên các giá trị văn hoá, đạo đức truyền thống - “Số đỏ” được đăng lần đầu trên Hà Nội báo T10- 1936.* Tóm tắt cốt truyện:Xuân tóc đỏHạ lưu vỉa hèLưu manhVô họcTinh quáiPhó ĐoanVợ chồng Văn minh Cố HồngCố TổCố vấn báo gõ mõDoctorThi sĩNhà cải cách XHAnh hùng cứu quốcGiáo sư Tenis* Giá trị nội dung:* Giá trị nghệ thuật:- Phơi bày, lờn ỏn gay gắt xó hội tư sản chạy theo lối sống văn minh lố lăng Phương Tõy.- Lối viết văn già dặn, bút pháp châm biếm đặc biệt sắc sảo.- Thế giới nhân vật trong Số đỏ đông đảo, đa dạng. đó là bức tranh biếm hoạ đặc sắc về xã hội đương thời. Số đỏ là một trong những thành tựu xuất sắc của văn xuôi hiện đại Việt Nam. -Đả kớch những phong trào được thực dõn khuyến khớch như : Thể thao, Âu hoỏ, Vui vẻ trẻ trung...b. Đoạn trích:-Vị trí:+ Phần chính của chương XV có nhan đề: “Hạnh phúc của một tang gia-Vaờn Minh nửa cũng nói vào- Một đám ma gương mẫu”+ Màn hài kịch tiêu biểu, đặc sắc nhất của thiên truyện.- Bố cục:+Đ1(Từ đầuTuyết vậy): Niềm hạnh phỳc của cỏc thành viờn trong gia đỡnh cụ cố Hồng.+Đ2(Cũn lại): Cảnh đưa tang cụ cố Tổa. Nhan đề đoạn trích: Vui mừng, sung sướngĐau buồn, thương tiếcMâu thuẫn, ngược đờiPhản ánh sự thật bi hài, tàn nhẫn => Giá trị mỉa mai, châm biếm, đả kích mạnh mẽ.Nhan đề kì lạ, giật gân => Gợi sự tò mò cho độc giả Hạnh phúc của một tang giaII.VĂN BẢN:1.Nội dung:b.Những chõn dung biếm họa:*Cụ cố Hồng- con trai trưởng: Bề ngoài: - Thực chất: Sung sướng mơ màng đến lúc được mặc đồ xô gai, diễn trò cao niên để được thiên hạ trầm trồ khen ngợi.Vô trách nhiệm, bất hiếu, háo danh, ngu dốt.b1.Những người trong tang gia:+ Lụ khụ chống gậy, ho khạc, khóc mếu.+ Hút thuốc phiện và lảm nhảm một câu vô nghĩa: “Biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.*. Vợ chồng Văn Minh:**Văn Minh chồng- cháu đích tôn:+ Lo lắng không biết xử trí thế nào với Xuân về tội và ơn của hắn.- Bề ngoài:+ Sốt sắng việc đi mời luật sư để cái chúc thư chia gia tài đi vào thời kì thực hành→mừng thầm vì sắp được chia gia tài Tham lam, giả dối, bất nhân, vô đạo.Thực chất: Phân vân, vò đầu rứt tóc, mang bộ mặt đăm đăm, chiêu chiêu, hợp với nhà có tang** Văn Minh vợ - cháu dâu:*Cô Tuyết:- Bề ngoài: Mặc bộ y phục Ngây thơ, mang vẻ mặt buồn lãng mạn rất đúng mốt một nhà có đám. Hư hỏng, lẳng lơ, lố lăng, kệch cỡm- Sốt ruột ,bối rối.- Bề ngoài: Sốt ruột ,bối rối.- Thực chất: Sung sướng vì đây là dịp để lăng- xê các mốt tang phục của tiệm may Âu Hoá.-Thực chất: Mong chờ người tình Hám lợi, thích chưng diện.* Cậu Tú Tân:-Thực chất: Sướng điên người lên vì có dịp được trổ tài chụp ảnh*Ông Phán mọc sừng:- Bề ngoài: Bị cắm sừng Đáng xấu hổ, nhục nhã- Thực chất: Tự hào vì đôi sừng hươu vô hình, chuẩn bị tiền để cảm ơn Xuân, trù tính một cuộc doanh thương. Lo thú vui riêng, vô tâm Kẻ trục lợi,vô liêm sỉ, đểu giả, đê tiện.-Bề ngoài: Sốt ruột, điên người lên Moùi ngửụứi ai cuừng sung sửụựng, thoỷa maừn, khoõng chuựt maỷy may ủau buoàn, thửụng tieỏc ngửụứi quaự coỏ, haùnh phuực cuỷa moói ngửụứi khoõng ai gioỏng ai nhửng ủeàu xuaỏt phaựt tửứ nieàm vui chung: “cuù Toồ cheỏt” - Moọt ủaùi gia ủỡnh ủaùi tử saỷn ủaùi baỏt hieỏu, taứn nhaón, baỏt nhaõn, voõ ủaùo. Đồng tiền chi phốiĐạo đức suy thoỏi, con người mất nhõn cỏch. b2.Những người ngoài tang quyến:* ễng TYPN: Vui mừng phấn khởi, cú dịp lăng xờ cỏc mốt tang phục để “những ai cú tang đau đớn vỡ kẻ chết cũng được hưởng chỳt hạnh phỳc ở đời.”* Hai cảnh sỏt Minđơ – Mintoa: Đang thất nghiệp thỡ được thuờ giữ trật tự cho đỏm tang → Sung sướng cực điểm.* Xuõn Túc đỏ: Danh dự của Xuõn càng được đề cao.* Bạn của Cụ Cố Hồng: Cú dịp khoe huõn chương, cỏc loại rõu, cảm động khi nhỡn thấy làn da trắng của Tuyết.* Sư cụ Tăng Phỳ: “Sung sửụựng vaứ veõnh vaựo” vỡ seừ coự ngửụứi nhaọn ra chieỏn thaộng ủaựnh ủoồ ủửụùc hoọi Phaọt giaựo cuỷa mỡnh*Haứng phoỏ :  ẹửụùc xem moọt ủaựm ma to taựt chửa tửứng coự, ủi ủeỏn ủaõu huyeõn naựo ủeỏn ủaỏy.Vui lõy cựng hạnh phỳc của những người trong gia đỡnh người đó mất. NT đối: Nhửừng keỷ ủửụùc coi laứ “AÂu hoựa”, “vaờn minh” thửùc chaỏt chổ laứ moọt luừ ủoài baùi veà ủaùo ủửực. Caỷ xaừ hoọi thửụùng lửu aỏy ủeàu giaỷ doỏi, loỏ laờng, voõ ủaùo ủửực - Giaự trị ủả kớch, chaõm biếm saõu sắc bản chất ủồi bại của xh ủương thời.