Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Đây thôn vĩ dạ - Hàn Mặc Tử

HÀN MẶC TỬĐây thôn Vĩ DạNgười soạn:Võ Văn Sơn I/ Giới thiệu chung1/ Tác giả:a. Tiểu sử: -Tên thật: Nguyễn Trọng Trí ( 1912 – 1940 )- Quê: Đồng Hới, Quảng Bình.- Bút danh: Phong Trần, Lệ Thanh - Từng sống và học tại HuếBuùt tích Haøn Maëc Töû I. Tieåu daãn : -Tp chính: SGK(tr 38)- Đặc điểm thơ:+ Khuynh hướng lãng mạn: Một thế giới nghệ thuật khác thường “ngoài vòng trần gian”, “Đẹp một cách lạ lùng” (Hoài Thanh)+ Một tình yêu đến đau đớn hướng về cuộc sống trần thế. - Phong cách: có những vần thơ điên loạn và những hình ảnh hồn nhiên trong sáng và tươi đẹp.Là người có sức sáng tạo mạnh mẽ nhất trong phong trào thơ mới. I/ Giới thiệu chung: b. Sự nghiệp sáng tác:Ta bay lên ! Ta bay lênGió tiễn đưa ta tới nguyệt thềmTa ở cõi cao nhìn trở xuống :Lâng lâng mây khói quyện trăng đêm ( Lên chơi trăng ) . Trăng nằm sóng soài bên cành liễu Đợi gió đông về để lả lơi... Hoa lá ngây tình không muốn động Lòng em hồi hộp, chị Hằng ơi... ( Bẽn lẽn )a/ Hoàn cảnh sáng tác: Viết vào năm 1939, khi Hàn Mặc Tử nhận được một bức ảnh phong cảnh Huế và lời hỏi thăm do Hoàng Cúc gửi vào lúc nhà thơ bị bệnh, điều trị ở Quy Nhơn. b. Xuất xứ: trích trong tập“ Thơ Điên”2. Tác phẩm I/ Giới thiệu chung:Ngöôøi tình trong ñôøi vaø trong thô cuûa Haøn thi nhaân I. Tieåu daãn : ĐÂY THÔN VĨ DẠ Sao anh không về chơi thôn Vĩ ?Nhìn nắng hàng cau nắng mới lênVườn ai mướt quá xanh như ngọcLá trúc che ngang mặt chữ điềnGió theo lối gió, mây đường mâyDòng nước buồn thiu, hoa bắp layThuyền ai đậu bến sông trăng đóCó chở trăng về kịp tối nay ?Mơ khách đường xa, khách đường xaÁo em trắng quá nhìn không raỞ đây sương khói mờ nhân ảnhAi biết tình ai có đậm đà ?Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Bảng 1+ K1:Cảnh vườn thôn Vĩ Dạ trong nắng ban mai + K2:Cảnh sông nước đêm trăng huyền ảo.+ K3:Hình bóng “khách đường xa”=>Phân tích theo khổ Bảng 2+ Cảm nhận một bức tranh phong cảnh rất Huế+ Cảm nhận một mối tình đơn phương đầy thú vị + Cảm nhận một nỗi buồn man mác,bàng bạc thấm vào từng câu chữ => Mạch cảm xúc Bố cục & hướng phân tích:Đây thôn Vĩ Dạ_Hàn Mặc Tử I. Tieåu daãn : Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ I. Tieåu daãn : Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 1. Khoå thô ñaàu: * Caâu 1: _ Caâu hoûi tu töø nhieàu saéc thaùi _ AÂm ñieäu nheï nhaøng, lôøi thô möôït maø, dung dò. Vöøa hoûiVöøa nhaéc nhôûVöøa traùchVöøa môøi moïc aân caàn tha thieátHình thöùc ñeå thi nhaân baøy toû noãi loøng: öôùc muoán trôû veà thoân VóĐây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ II. Đọc- hiểu văn bản* Câu 2,3:_“ nắng mới lên”:_ Điệp từ:” nắng”Ấn tượng về những tia nắng ban mai, ấm áp, tinh khôi.Trong trẻo, rinh khiết_“ nắng hàng cau”:Thanh tân, tinh khôiVườn:Mướt: xanh mỡ màng, non tơ, mềm mại.Xanh như ngọc: (màu của tâm tưởng) lung linh, ngời sángSức sống của vườn.Xuân lòng- Xuân Diệu“ Nắng xuân tươi bên thân dừa xanh dịuTàu cau non lấp lánh muôn gươm xanhÁnh nhởn nhơ đùa quá non trắng phếuVà chảy tan qua kẻ lá, tàu chanh”Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Nghệ thuật 3 câu đầu:Hình ảnh chọn lọc, tử gợi cảm, biện pháp so sánhNhiều thanh bằng đi liền nhau-> nỗi buồn chơi vơi => Cảm xúc nối tiếc, hoài niệm và ước muốn trở về thôn Vĩ.Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ II. Đọc- hiểu văn bản 1. khổ thơ đầu:Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ ÑAÂY THOÂN VÓ DAÏ - HAØN MAËC TÖÛ - II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: * Caâu 4: Laù truùc che ngang maët chöõ ñieàn Söï tinh teá , gôïi thaàn thaùi thoân Vó : caûnh xinh xaén, ngöôøi phuùc haäu, thieân nhieân vaø con ngöôøi haøi hoaø vôùi nhau trong moät veû ñeïp kín ñaùo, dòu daøng. Xöù Hueá ñeïp kì dieäu: Caûnh ñeïp – ngöôøi ñeïp – tình ñeïpPhuùc haäuGôïi caûm, xinh xaén, tình töùhoàn thô khaùt khao cuoäc ñôøi-> Bức tranh thôn Vĩ đẹp, tươi sáng, trong trẻo, gợi cảm và đầy sức sống.- Tâm trạng của thi nhân: niềm vui khi nhận được tín hiệu của người trong mộng: hi vọng về tình yêu, hạnh phúc.II. Đọc- hiểu văn bản 1. khổ thơ đầu:Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Bức tranh thôn Vĩ Dạ( một thôn Vĩ của thơ, tình yêu và haòi niệm) mang vẻ đẹp mượt mà, óng ả, đằm thắm, thơ mộng trong buổi bình minh của qua tình cảm thân thương, đắm say, hi vọng hạnh phúc của nhà thơ.=> Cảnh thôn Vĩ và hi vọng hạnh phúc của thi nhânII. Đọc- hiểu văn bản 1. khổ thơ đầu:Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ KẾT THÚC BÀI HỌCCẢM ƠN CÁC EM Đà THAM GIA TÍCH CỰC TIẾT HỌC ! ÑAÂY THOÂN VÓ DAÏ - HAØN MAËC TÖÛ - II. Ñoïc – hieåu vaên baûn:2/ Khổ thơ giữa:* Caâu 1- 2: _ Gioù theo loái gioù - maây ñöôøng maây _ Doøng nöôùc buoàn thiu: _ Hoa baép lay:_ Nhịp điệu(4/3): chậm rãi, nhè nhẹ Caûnh chia lìaNhaân hoùaHình aûnh gôïi buoàn, taêng theâm khoâng khí ñìu hiu. Cảnh vật mang nhịp điệu đặc trưng của xứ Huế2/ Khổ thơ giữa: . Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ => Cảnh vật đẹp nhưng rời rạc, đơn độc, hiu hắt : sự sống yếu ớt, mỏi mệt.Phảng phất một tâm trạng u buồn, cô đơn, dự cảm về hạnh phúc chia xa của nhà tơ trước cuộc đời. II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 2. Khoå thô giöõa: * Caâu 3 - 4: _ Hình aûnh : con thuyeàn – beán soâng traêng+ Traêng:+ Con thuyeàn chôû traêng: _Caâu hoûi tu töø, phieám chæ H.aûnh quen thuoäc trong thô HMT->Thi lieäu quen thuoäc trong thô coåTöôïng tröng TY, HP.Hình aûnh hö aûo( đđộc đáo, mới mẽ)Ngoøi buùt taøi hoa, phaùc hoaï ñuùng caùi hoàn, veû ñeïp huyeàn aûo, thơ mộng, thân thương, nhòp ñieäu khoan thai cuûa xöù Hueá, gôïi môû moät TY kín ñaùo, dòu daøng.Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ .=> Với bút pháp thực ảo đan xen, thể hiện cảnh đẹp huyền ảo nhưng buồn bã, hắt hiu với những nỗi cô đơn, khắc khoải, chờ mong, day dứt về tình yêu. Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Cảnh xứ Huế và dự cảm hạnh phúc chia xa II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 3. Khoå thô cuoái: * Câu 1,2: + Mô: ñaém chìm trong moäng aûo + Khaùch ñöôøng xa ( ñieäp ngöõ ) -> tiếng reo gọi với tình cảm khát khao, da diết, mãnh liệt nhớ về một hình bóng người yêu thương - >nhaán maïnh hình aûnh con ngöôøi trong coõi xa xoâi, moäng töôûng ( khaùch trong mô ). Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Cảnh Thơ mộng, giàu màu sắc hư ảo II. Ñoïc – hieåu vaên baûn: 3. Khoå thô cuoái:* Câu 3,4: - “aùo traéng qua”ù :+ hình ảnh tưởng tượng -> ngöôøi thieáu nöõ nhö tan loaõng trong khoùi söông xöù Hueá, chæ thaáy boùng daùng huyeàn aûo + khẳng định, ý thức được một thực tế xa cách phũ phàng. Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ - Ai ... đà ?: điệp từ, câu hỏi tu từ, kết thúc độc đáo=> lời bỏ ngỏ với nhiều tâm trạng : trăn trở, day dứt; hoài nghi,hụt hẫng; chua xót, đắng cay; chơi vơi, đau đớn I. Tieåu daãn : Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ I. Tieåu daãn : ÔÛ ñaây söông khoùi môø nhaân aûnhĐây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ =>Tâm trạng mang nhiều nỗi buồn đau, chờ mong khắc khoải và một khát vọng cháy bỏng về mối tình vừa thực vừa hư ảo của nhà thơ. Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Thiếu nữ Huế và sự tuyệt vọng của thi nhân.3. Đây thôn Vĩ Dạ_Hàn Mặc Tửc. Chủ đề: Bài thơ thể hiện tình cảm yêu mến đối với cảnh sắc thiên nhiên, con người xứ Huế và nỗi buồn sâu kín trong dự cảm tình yêu, hạnh phúc chia xa của nhà thơ.III/ TỔNG KẾT1/ Nội dung: - Bài thơ mang vẻ đẹp tươi thắm và thơ mộng của xứ Huế qua tâm hồn giàu trí tưởng tượng của thi nhân. - Đồng thời mang giá trị nhân bản sâu sắc về sự đồng cảm, gần gũi và khát vọng của tình yêu trong sáng, sâu đậm nhưng vô vọng, xa xăm mang nhiều nỗi buồn đau của nhà thơ. §¢Y TH¤N VÜ D¹ - Hàn Mặc Tử2/ Nghệ thuật: + Sử dụng hàng, loạt câu hỏi tu từ, biện phạp: ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ.. + Bút pháp hiện thực và hư ảo, tác giả thể hiện tài tình cuộc đối thoại, độc thoại nội tâm trong tình yêu của chính mình. Đó là phong cách tiêu biểu của Hàn Mặc Tử.Đây thôn Vĩ Dạ_ Hàn Mặc Tử_ Biến đổi sắc thái cảnh vật và tâm trạng thi nhân Từ khổ 1- khổ 2- khổ 3:+ Cảnh vật: tươi sáng, giàu sức sống-> ảm đạm, oải oải-> hư ảo mờ nhòe.+ Tâm trạng thi nhân: hi vọng-> dự cảm, chia xa, thất vọng, hồ nghi-> tuyệt vọng.Đại từ phiếm chỉ + câu hỏi tu từ “ai” ( nghĩa mơ hồ): vườn ai, thuyền ai, ai biết tình ai?=> Sự khoắc khoải, khát khao tình yêu, hạnh phúc chủ thể trữ tình.Ba khổ thơ là ba bức tranh khác nhau. Phai chăng bài thơ là sự chấp nối vụng về, rời rạc? Có dòng chảy nào xuyên suốt các khổ thơ? Đây thôn Vĩ Dạ - Vân Khánh Về nhà- Học thuộc lòng bài thơ. Cảm nhận sâu sắc về nỗi lòng của nhà thơ.- Soạn bài thơ : Tống biệt hành của Thâm Tâm. +Theo các câu hỏi trong sách giáo khoa. + Đặc biệt chú ý câu 4, về giọng điệu âm hưởng thơ, dụng ý nghệ thuật của cách gieo vần, ngắt nhịp, phối thanh... §¢Y TH¤N VÜ D¹ -