Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 (Chuẩn kiến thức) - Chí phèo (Nam cao)

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị LiênXin kính chào quý thầy cô và các em học sinhTrường Thpt hoài đức bCHí NAM CAO Ii/ Phân tích1. Hình ảnh làng Vũ Đại* Cuộc đời: 3 giai đoạn* Giai đoạn 1: từ lúc ra đời đến lúc bị đẩy vào tù.3. Hình tượng nhân vật Chí Phèo.Cuộc đời của Chí được kể qua mấy giai đoạn?* Giai đoạn 2: từ lúc ra tù đến khi gặp Thị Nở.* Giai đoạn 3: từ lúc bị Thị Nở khước từ đến lúc đâm Bá Kiến rồi tự sát.2. Hình tượng nhân vật Bá Kiến.a/ Chí Phèo trước khi vào tù  lai lịch- Đi ở hết nhà này đến nhà khác.- Không cha mẹ, bị bỏ rơi.- Làm canh điền cho nhà Bá Kiến tính cách Chất phác, hiền lành. Mơ ước bình dị. Giàu lòng tự trọng: thấy nhục khi phải bóp chân cho bà Ba. Chí Phèo là người nông dân lương thiện, hiền lành, chất phác, mang bản chất tốt đẹp.b. Chí Phèo Sau khi ra tù.hình dạng- Cái dầu trọc lốc- Cái răng trắng hớn- Cái mặt cơng cơng- Hai mắt gườm gườm - Ngực và hai cánh tay đầy những nét chạm trổHoàn toàn biến đổi.Hãy tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình của Chí sau khi ra tù?Chí Phèo sau khi đi tù vềSau khi ra tù Chí đã có những hành động gì?* Hành động- Chửi bới rạch mặt ăn vạù> Phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh Yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc.> Làm chảy máu, nước mắt của bao người lương thiện.- Bị Bá Kiến lợi dụng, trở thành tay sai đắc lực cho Bá KiếnCôn đồ hung hãn, Chí Phèo đã bị tha hoá.* Tiếng chửi của Chí: trời, đờikhông ai lên tiếng vì không ai coi Chí là người.* ý nghĩa tiếng chửi: bộc lộ tâm trạng bất mãn khi ý thức mình bị gạt ra khỏi xã hội loài ngưới, là cách duy nhất để giao tiếp, Chí thèm được công nhận là người => Kiếp sống cô độc, không được làm người.Kể từ lúc ở tù về tinh thần của Chí có sự biến đổi như thế nào?* Tinh thần Đắm chìm trong những cơn say triền miên vô tận.- Ăn trong lúc say- Ngủ trong lúc say- đập đầu , rạch mặt, ăn vạ, chửi bới trong lúc say. Chí trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”Tóm lạiNhà tù thực dân phong kiến (Bá Kiến là kẻ tiếp tay) đã làm biến đổi Chí Phèo từ một người nông dân hiền lành, chất phác trở thành một kẻ lưu manh, mất đi cả nhân hình và nhân tính.Trước khi vào tùSau khi ra tù*Chí Phèo là nhân vật điển hình, là hiện tượng có tính quy luật đương thời, là sản phẩm của tình trạng đè nén, áp bức ở nông thôn trước cách mạng.* Bị đè nén áp bức quá mức => người lao động lương thiện không còn cách nào khác đã buộc phải chống trả bằng cách lưu manh hoá.=> Nét mới của Nam Cao khi viết về người nông dân* Nhận xét* Nỗi đau lớn nhất của Chí là nỗi đau của một con người bị tàn phế về thể xác, bị huỷ diệt về linh hồn, bị xã hội cự tuyệt không cho làm người chứ không chỉ là nỗi đau đói cơm rách áo như một số nhân vật trong các tác phẩm văn học hiện thực khác => giá trị hiện thực mới mẻ, độc đáo.chí phèoNam CaoPhần I - tác giảPhần II - Tác phẩmTiểu dẫnii. đọc - hiểu văn bản2. Hình tượng nhân vật Bá Kiến1. Hình ảnh làng Vũ Đại3. Hình tượng nhân vật Chí Phèoa. Chí Phèo trước khi vào tùb. Chí Phèo sau khi ra tùc/ Khi gặp Thị Nở Tâm trạng của Chí Phèo khi tỉnh dậy.- Nghe âm thanh của cuộc sống vui vẻ ngày thường.+ Tiếng chim hót + Tiếng cười nói + Tiếng anh thuyền chài=> Đó là tiếng gọi của sự sống, của cuộc đời lương thiện.- - ý thức được cuộc sống thực tại của mình:+ Tới bên kia cái dốc của cuộc đời+ Trông thấy trước tuổi già, ốm đau, đói rét, cô độc.+ Cô độc đáng sợ hơn đói rét và ốm đau.=> Sự thức tỉnh ý thức cá nhânChí Phèo và Thị Nở- Thấy lòng bâng khuâng, mơ hồ buồn(Chí nhận ra tình trạng bi đát, tuyệt vọng của mình)Tâm trạng của Chí khi nhận bát cháo hành của Thị Nở.- Ngạc nhiên, mắt ươn ướt => vì lần đầu tiên hắn được một người đàn bà cho.- Vừa vui vừa buồn - ăn năn - xúc động - thấy lòng thành trẻ con - muốn làm nũng với Thị Nở- Khao khát làm người lương thiện, muốn làm hoà với mọi người và tin tưởng rằng Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị Nở chính là chiếc cầu nối, là niềm hy vọng cuối cùng để hắn trở lại làm người lương thiện. Tình cảm chân thật mộc mạc của Thị Nở đã thức tỉnh bản chất lương thiện trong Chí. Nam Cao đã phát hiện và khẳng định nhân phẩm đẹp đẽ của người nông dân ngay cả khi họ bị cướp đi bộ mặt người => đó chính là tinh thần nhân đạo của tác giả. Nguyên nhânBà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo, đấy cũng chính là định kiến của xã hội đối với Chí => cánh cửa trở lại làm người lương thiện đóng sập lại => Chí mãi mãi là con quỷ dữ của làng Vũ Đại.Tại sao Chí bị cự tuyệt quyền làm người?d/ Khi bị cự tuyệt. Tâm trạng Chí Phèo khi bị cự tuyệt- Bị Thị Nở chối từ Chí đau đớn, tuyệt vọng - Hắn bỗng nhiên ngẩn người, tuyệt vọng, đau đớn.- Sửng sốt - đuổi theo Thị Nở => khao khát tình yêu, tha thiết đến với cuộc đời lương thiện. => Thức tỉnh => hi vọng => thất vọng => đau đớn => phẫn uất => tuyệt vọng.- Thấm thía tội ác của kẻ đã cướp đi của mình cả bộ mặt lẫn linh hồn.CáCH giải quyết bi kịch- Chí Phèo đâm chết Bá Kiến rồi tự kết liễu đời mình.- Uống rượu - càng uống càng tỉnh, ý thức sâu sắc về nỗi đau thân phận mình (khao khát hạnh phúc, lương thiện nhưng không được). ý nghĩa cái chết của Chí- Thoát khỏi kiếp sống của con quỷ dữ.- Khi linh hồn trở về Chí phải đổi cả sự sống của mình => niềm khao khát được sống lương thiện cao hơn cả tính mạng.=> Cái chết có ý nghĩa tố cáo mãnh liệt XHTD nửa phong kiến không những đẩy người nông dân vào con đường bần cùng hoá mà còn đẩy họ vào chỗ chết.- Ôm mặt khóc rưng rức - uống đến say mềm.3/ Về mặt nghệ thuật. Xây dựng nhân vật-Nam Cao đã xây dựng được những nhân vật điển hình (Chí Phèo, Bá Kiến) vừa có cá tính độc đáo, vừa có ý nghĩa tiêu biểu.- Nam Cao đã phát huy cao độ sở trường khám phá và miêu tả Trạng thái tâm lí phức tạp của nhân vật. Kết cấu- Lối kết cấu mới mẻ, phóng túng, không theo trật tự thời gian (lúc đầu đi thẳng vào giữa truyện, sau mới ngược thời gian kể về lai lịch của nhân vật), nhưng rất chặt chẽ và lôgic. Cốt truyệnHấp dẫn, tình tiết đầy kịch tính và luôn biến hoá, càng về cuối càng gây cấn, quyết liệt. Ngôn ngữ.Rất sống động: vừa điêu luyện nghệ thuật vừa gần với lời ăn tiếng nói trong đời sống.- Giọng điệu của nhà văn phong phú biến hoá, có sự đan xen lẫn nhau.Iii/ tổng kết.1. Nội dunga. Giá trị hiện thực.Tác phẩm là bức tranh thu nhỏ về nông thôn Việt Nam trong xã hôi cũ, phản ánh chân thực mối quan hệ người bóc lột người, đẩy người nông dân nghèo, lương thiện vào con đường bần cùng hoá, lưu manh hoá.b. Giá trị nhân đạo.Nhà văn đã kết án sâu sắc cái xã hội tàn bạo đã đè nén, áp bức bóc lột người nông dân, đồng thời khám phá và khẳng định bản chất lương thiện của họ ngay khi họ bị huỷ hoại cả nhân hình lẫn nhân tính.“Chí Phèo”thể hiện tài năng truyện ngắn bậc thầy của Nam Cao: xây dựng thành công những nhân vật điển hình bất hủ; nghệ thuật trần thuật linh hoạt, tự nhiên mà vẫn nhất quán chặt chẽ; ngôn ngữ nghệ thuật đặc sắc. Ghi nhớ: SGK2. Nghệ thuậtGiờ học đến đây đã kêt thúc một lần nữa kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ, công tác tốt. Chúc các em học giỏi!