Bài giảng môn Ngữ văn lớp 11 - Câu cá mùa thu - Nguyễn Khuyến

well come to group 3Câu cá mùa thu Nguyễn KhuyếnI/ TÌM HIỂU CHUNG 1/ Tác giả: 2/ Tác phẩm:1/ Tác giả:- Là một người tài năng , cốt cách thanh cao, có long yêu nước thương dân vô bờ bến nhưng lại bất lực trước vận nước- Là một nhà thơ có nhiều đóng góp lớn cho nền văn học dân tộc ở mảng thơ Nôm viết về làng quê trong văn học Trung Đại- Nguyễn Khuyến là nhà thơ của làng cảnh Việt NamTại sao Nguyễn Khuyến lại được gọi là Tam nguyên Yên Đổ?d/ vì ông là người làng Yên Đổ và đỗ hạng 3 ở kì thi chọn trạng nguyên a/vì ông đã đỗ đầu 3 kì thi 1 cách yên lànhb/ vì ông là người làng Yên Đổ và đỗ đầu cả 3 kì thic/vì ông đã đỗ đầu 3 kì thi và làm quan ở Yên ĐổKhi giặc Pháp chiếm đánh nước ta, Nguyễn Khuyễn được cử giữ chức vụ gì mà ông không nhận, cáo quan về nhà sống cuộc đời thanh bạcha/ thái úyb/ tể tướngc/tri phủd/ tổng đốc2/ Tác phẩm:Xuất xứ - hoàn cảnh sang tác:- Nguyễn Khuyến.- Cả ba bài thơ đều được nhà thơ viết trong thời gian sau khi cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.Bố cục : 3 phần + 2 câu đầu : Giới thiệu cảnh câu cá mùa thu.+ 4 câu giữa“Câu cá mùa thu” là một trong ba bài thơ trong chùm thơ viết về cảnh thu của : Cảnh thu câu cá.+ 2 câu cuối : Tâm sự của nhà thơ.Chủ đề: nói về cảnh thu ở đồng bằng Bắc Bộ Đồng thời cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước, tâm trạng thời thế và tài thơ Nôm của nhà thơ.II / Đọc hiểu văn bản:Cảnh thu :Ao thu lạnh lẽo nước trong veoMột chiếc thuyền câu bé tẻo teoSóng biếc theo làn hơi gợn tíLá vàng trước gió khẽ đưa vèoTừng mây lơ lửng trời xanh ngắcNgõ trúc quanh co khách vắng teo Nghệ thuật: bằng cách lấy động tả tĩnh, cùng với cách cảm nhận thiên nhiên bằng tâm hồn tinh tế- nhạy cảm, nhà thơ đã dùng ngôn ngữ tạo hình - biểu cảm để vẽ lại một bức tranh thu đẹp nhưng tĩnh lặng và được buồn mang đặc điểm của hồn thu ở nông thôn Bắc bộ Từ ‘ đưa vèo” trong bài thơ Thu Điếu của Nguyễn Khuyến có ý nghĩa là gì?a/ Ý nói chiếc lá rơi nhanh xoay theo chiều gió. b/ Ý nói chiếc lá rơi nhanh và thẳng đứng. c/ Ý nói chiếc lá rơi chậm và bồng bềnh theo chiều gió.d/ Ý nói chiếc lá rơi nhanh và chếch nghiêng một góc so với phương thẳng đứng. - Điểm nhìn của nhà thơ : từ ao thu lạnh lẽo.- Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ quan sát và ghi lại hình ảnh của :+Sóng gợn nhẹ; lá vàng rơi nhanh+ Trời thu xanh cao, tầng mây lơ lửng.+ Lối vào làng quanh co, trúc mọc dày.+ Tiếng cá đớp mồi rất khẽ dưới chân bèo=>- Cảnh thu được nhà thơ quan sát và cảm nhận một cách tinh tế ở nhiều góc độ: từ gần tới xa; từ thấp đến cao và từ cao –xa lại thu gần và hẹp lại trong không gian của ao thuĐặc biệt cảnh thu được cảm nhận gắn với gam màu lạnh của thiên nhiên : gợi cảm giác lạnh lẽo, u buồn vàxanh ao, xanh bờ, xanh trời, xanh bèo vắng vẻ của không gian tạo vật.Tình thu : Tựa gối buôn cần lâu chẳng đượcCá đớp đâu động dưới chân bèo* Những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ :- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng , giàu sức tạo hình - biểu cảm.- Cách gieo vần “eo” độc đáo, góp phần diễn tả một không gian thu nhỏ, khép kín của cảnh thu tù đọng ở nông thôn và cũng phù hợp với tâm trạng đầy uẩn khúc của tác giả.- Bút pháp miêu tả thiên nhiên mang màu sắc gợi cái yên ắng của tạo vật và cũng cổ điển qua cách lấy động tả tĩnh là sự tĩnh lặng trong tâm hồn nhà thơ. - Nói câu cá nhưng thực ra không phải chỉ chú ý vào việc câu cá. - Nói câu cá nhưng thực ra nhà thơ muốn đón nhận cảnh, trời thu vào cõi lòng.- Cõi lòng nhà thơ yên tĩnh - vắng lặng được thể hiện qua cách cảm nhận cảnh thu bằng + Sự trong veo của nước.+Cái hơi gợn tí của sóng.+Cái độ rơi khe khẽ của lá.+ Âm thanh rất khẽ của tiếng cá đớp độngCảnh thu tĩnh lặng gợi sự cô quạnh, uẩn khúc và tâm sự thời thế của nhà thơ : buồn đau - bất lực trước thực trạng đất nước đau thương.III/ Kết bài:Bài thơ Thu điếu không những thể hiện được cái hồn của cảnh thu mà còn đặc tả được nét đẹp mộc mạc giản dị của nông thôn đồng bằng Bắc bộ xưa . Bằng bút pháp tả cảnh ngụ tình , Nguyễn Khuyến đã khơi gợi trong lòng người đọc những xúc cảm chân thành , trong sáng , tha thiết về cảnh sắc làng quê. Qua bài thơ , ta hiểu thêm về tấm lòng nặng tình non nước và tài thơ Nôm độc đáo của thi nhân .thank yousee you again