Bài giảng môn Ngữ văn lớp 10: Tam đại con gà

TAM ĐẠI CON GÀI. TÌM HIỂU CHUNG1.Khái niệm.-Là tác phẩm tự sự dân gian ngắn có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ kể về những sự việc xấu, trái tự nhiên trong cuộc sống có tác dụng gây cười nhằm mục đí giải trí,phê phán. I. TÌM HIỂU CHUNG2. Phân loại:-Truyện cười có hai loại:+Truyện khôi hài:chủ yếu để giải trí ít nhiều có tính giáo dục. Ví dụ: mất rồi, ai nuôi tôi+truyên trào phúng:chủ yếu nhằm phê phán đặc biệt là những thói hư tật xấu của các hạng người trong xã hội. Ví dụ: Thà chết còn hơn, đẽo cày giữa đường, lợn cưới áo mới TAM ĐẠI CON GÀDỦ DỈ LÀ CON DÙ DÌDÙ DÌ LÀ CHỊ CON CÔNGCON CÔNG LÀ ÔNG CON GÀ Người văn hay chữ tốt, dạy trẻ : Thầy giáo, xẫ hội rất coi trọng (quân, sư, phụ )II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN1. ĐỌC- GIẢI THÍCH TỪ KHÓThầy giáo : người có trình độ cao, đạo đức tốt, phương pháp giảng dạy tốtTrở thành quan lại của triều đình:một mục tiêu cao cả mà lớp trẻ ngày xưa phải đặt ra ( thoát nghèo, xây dựng đất nước )Sự tận tâm chỉ dạy của nhiều người thầy +tinh thần khổ luyện của người trò =thi Hương (cử nhân )+thi Hội (Thám hoa ;chức quan nhỏ )+thi Đình (Tiến sĩ ,trạng nguyên) tên họ sẽ được khắc trên bảng vàng ,bia đá=chức quan lớn :cùng vua xây dựng Đất nước Thầy giáo và học tròKhoa thi 1895Lều chõng đi thiGiám khảotinh thần khổ luyệnTên khắc bia đáQuan trạng nguyênChữ HánKê (âm chữ Hán )Gà (âm chữ Nôm)Dủ dỉ (âm Nôm):CòDù dì (âm Nôm):CúChữ HánNguồn gốc chữ Kê(chữ Hán)Tam thiên tự:3.000 chữ Hán có nghĩa tiếng Việt nằm trong một bài vè dài ,mỗi câu hai âm, có vần dễ nhớSách bắt đầu với: 天 Thiên - trời Địa - đất舉 Cử - cất存 Tồn - còn子 Tử - con孫 Tôn - cháu六 Lục - sáu三 Tam - ba家 Gia - nhà國 Quốc - nướcKhấn thầm Thổ công xin ba đài âm dương: Trông mong vào sự hiểu biết của vị thần nàyBố đang cuốc đất ngoài vườn: Một gia đình nông dân nghèo2.Tóm tắt cốt truyệna.Một anh học trò dốt, nhưng khoác lác, được đón về nhà dạy trẻb.Thầy không thuộc nổi chữ “KÊ”trong Tam thiên tực. Thầy cho trẻ đọc nhỏ(dủ dỉ là con dù dì ), rồi trao đổi với Thổ công, lại cho trẻ đọc tod.Chủ nhà phát hiện ra chữ đang học (kê là gà)e.Thầy khẳng định: Kê là ba đời gà !II.ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN3. Tìm hiểu chi tiếtGiới thiệu mâu thuẫn gây cười- Gới thiệu nhân vật chính là một anh học trò dốt nát nhưng khoác lác, hay lên mặt văn hay chữ tốt, được đón về nhà dạy trẻnêu mâu thuẫn trái tự nhiên: dốt >< khoe khoang Tiếng cười chưa bật ra mới ở dạng tiềm năngTiếng cười chưa bật ra mới ở dạng tiềm năng, chưa có biểu hiện gì đáng cười chưa biết anh ta dốt ở chỗ nào, khoe khoang như thế nào.b. Các tình huông gây cười@ Sự kiện gây cười thứ nhất:- Gặp chữ kê trong sách Tam thiên tự. Thầy không đọc được mà trò lại hỏi gấp, bí quá thầy nói liều: “Dủ dỉ là con dù dì”(KÊ) Trình độ và khả năng của thầy dốt đến mức chữ tối thiểu trong sách dạy vỡ lòng cho trẻ cũng không biết. Với cách xử lí liều lĩnh đó chứng tỏ thầy dốt cả kiến thức sách vở lẫn thực tế. Đến đây người đọc cười vì sự dốt nát, nói liều của thầy.b. Các tình huống gây cười@Sự việc gây cười thứ hai:- Thầy cũng khôn, sợ nhỡ sai, sợ người nào biết thì xấu hổ mới bảo học trò đọc khẽ người đọc bật cười vì sự giấu dốt và sĩ hão của thầy.@. Sự việc gây cười thứ ba: - Thầy khấn thần thổ công xin ba đài âm dương, khi được cả ba thầy đắc chí, tự tin cho mình là giỏi và cho học trò đọc to “ cái sự dốt của mình”. Người đọc bật cười vì cái dốt vô tình được khuyếch đại. Cái dốt được nhân lên khi có thêm một nhân vật dốt nữa là thổ công. Ở đây mũi tên bắn trúng hai đích. Truyện khoèo cả thổ công và thầy vào để chế giễu.@. Sự việc gây cười thứ bốn:- Chủ nhà phát hiện ra chữ đang học: kê nghĩa là gà. Cuộc chạm chán giữa chủ nhà và thầy. Thầy tự nhận thức cái dốt của mình và thổ công nhà nó “mình đã dôt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa”- Thầy nhận thức được cái dốt của mình nhưng vẫn tìm cách chống chế, che giấu bằng lí sự cùn, nhằm giấu dốt .- Duû dæ laø con duø dì Duø dì laø chò con coâng Con coâng laø oâng con gaøDạy cho biết đến tận ba đời nhà gà. Người đọc bật cười vì thói giấu dốt bị lật tẩy, thầy đồ tự phơi bày cái dốt của mình. Như vậy mâu thuẫn trái tự nhiên ở đây là cái dốt và sự giấu dốt, càng che giấu thì bản chất của cái dốt càng lộ ra.III.TỔNG KẾT1. Nghệ thuật-Truyện ngắn gọn kết cấu chặt chẽ chỉ xoay quanh một mâu thuẫn gây cười dốt- giấu dốt.-Cách vào truyện tự nhiên, cách kết thúc truyện bất ngờ.-Thủ pháp nhân vật tự bộc lộ : cái dốt của nhân vật tự hiện ra , tăng dần theo mạch phát triển của truyện cho đến đỉnh điểm là lúc kết thúc.- Ngôn ngữ giản dị nhưng rất tinh nhất là ở phần kết sử dụng yếu tố vần điệu để tăng yếu tố bất ngờ và yếu tố gây cười.III.TỔNG KẾT2. Nội dung- Truyện không nhằm vào một con người cụ thể,truyện còn phê phán thói dốt hay nói chữ, dốt học làm sang, dốt lại bảo thủ, qua đó nhắn nhủ tới mọi người phải luôn luôn học hỏi không nên che giấu cái dốt của mình.CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT