Bài giảng môn Ngữ văn lớp 10: Tấm cám

TẤM CÁMI. Tiểu dẫn1. Truyện cổ tíchCổ tích về loài vậtCổ tích thần kìCổ tích sinh hoạt2. Truyện cổ tích thần kì- Đặc trưng: Có sự tham gia của các yếu tố thần kì. - Nội dung: + Phản ánh ước mơ của người lao động về hạnh phúc gia đình, về công bằng xã hội; phẩm chất và năng lực của con người.TẤM CÁM + Khẳng định chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiện trước cái ác, cái xấu. TẤM CÁM3. Tóm tắt cốt truyện4. Bố cục: 2 phầnThân phận bất hạnh của Tấm và con đường dẫn đến hạnh phúc của Cô. Cuộc đấu tranh gian nan, quyết liệt để giành và bảo vệ hạnh phúc.TẤM CÁMPhần 1:Phần 2:II.Đọc – hiểu văn bản1. mâu thuẫn , xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám a. Chặng 1: Khi Tấm còn ở nhà- Ăn trắng mặc trơn- Mồ côi cả cha lẫn mẹ, ở với dì ghẻ.- Làm lụng vất vả- Bắt được giỏ tép đầy- Bắt được giỏ tép đầy- Muốn đi xem hội-Thử giày - Được làm hoàng hậu- Dì ghẻ cay nghiệt, Cám được mẹ nuông chiều- Lừa trút giỏ tép, giành yếm đỏ- Lừa bắt cá bống- Bắt ngồi nhặt thócThử hài nhưng không vừaNgạc nhiên, hằn họcTẤMMẸ CON CÁM TẤM CÁM TấmMẹ con CámTẤM CÁM=> Nhận xét: - cô Tấm mồ côi, hiền lành, xinh đẹp - Mẹ con Cám chỉ ngược đãi, hành hạ Tấm chứ chưa có hành động tiêu diệt.Tranh giành về quyền lợi vật chất, tinh thầnMẹ con Cám độc ác, tàn nhẫnXung đột gia đìnhTấmMẹ con Cám* Cách giải quyết mâu thuẫn: Yếu tố thần kỳ :-Bụt xuất hiện, giúp đỡ mỗi khi Tấm buồn, tủi thân, đau khổ và khóc.TẤM CÁMTấmMẹ con CámTẤM CÁMb. Chặng 2: Khi Tấm đã vào cungMâu thuẫn xã hội:Thiện - Ác, chính nghĩa - phi nghĩa trở nên một mất một còn - Trèo cau- Hoá thành chim vàng anh-Thành cây xoan đào-Thành khung cửi- Thành cây thị - quả thị- Trở lại làm người, sống hạnh phúc - Chặt cây giết Tấm - Giết vàng anh - Chặt xoan đào - Đốt khung cửi - Bị trừng trị đích đáng* Giải quyết mâu thuẫn: thụ động yếu ớt (khóc) phản ứng ngày càng mạnh mẽ (răn đe)hành động quyết liệt (trả thù)Tấm đấu tranh không khoan nhượngTẤM CÁMLúc đầu:Sau đó:Cuối cùng 2. Những hình thức biến hóa của Tấm và ý nghĩa của quá trình biến hóa đó. *Chim vàng anh Báo hiệu cho nhà vua về sự có mặt của mình. TẤM CÁM*Cây xoan đào – khung cửiMắng rủa, tuyên chiến với kẻ thù: “cót ca, cót két, lấy tranh chồng chị, chị khoét mắt ra”TẤM CÁM* Cây thị - quả thi – Thành ngườiHình ảnh bình dị, đẹp tạo được ấn tượng thẩm mĩ cho truyện.TẤM CÁM => Cái thiện – chính nghĩa không bao giờ chịu khuất phục, đầu hàng, bảo vệ lẽ phải, công lí.3. Ý nghĩa việc trả thù của Tấm:Thảo luận nhóm (Mỗi nhóm từ 3 đến 5 em)Em có suy nghĩ gì về hành động trả thù của Tấm?Sự trả thù như thế có làm giảm đi phẩm chất hiền lành, nhân hậu của Tấm không? Vì sao?Thời gian: 5 phút.TẤM CÁM3. Ý nghĩa việc trả thù của Tấm:- Hành động trả thù của Tấm là hành động của cái thiện trừng trị cái ác.- Phù hợp với quan niệm của nhân dân: “ở hiền gặp lành”, “ác giả ác báo”.TẤM CÁMIII. Tổng kết1.Nghệ thuật- Xây dựng mâu thuẫn, xung đột ngày càng tăng tiến.- Xây dựng nhân vật theo 2 tuyến đối lập bản chất nhân vật nhấn mạnh, tô đậm. - Kết cấu quen thuộc của truyện cổ tích TẤM CÁM Có nhiều yếu tố thần kì2.Nội dung- Ca ngợi sức sống bất diệt, sự trổi dậy mạnh mẽ của con người và cái thiện trước sự vùi dập của kẻ ác, cái xấu.TẤM CÁM- Niềm tin của nhân dân vào công lí và chính nghĩa.CỦNG CỐTấm CámMâu thuẫn, đấu tranh ngày càng quyết liệt giữa Tấm & CámÝ nghĩa sự biến hóa: cái thiện, chính nghĩa không bao giờ đầu hàng cái xấuQuan niệm: “ở hiền gặp lành”, “ác giả, ác báo”Xây dựng mâu thuẫn độc đáo.- Đặc trưng cổ tích thần kỳ *Bài tậpCho biết ý nghĩa của những vật mà Tấm hóa thân ?- Những vật hóa thân như: chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi:- Hình ảnh “Miếng trầu cánh phượng”:Vật nối duyên, mang đậm đà bản sắc dân tộc.Rất gần gũi, quen thuộc với đời sống của người dân; là nơi Tấm gửi linh hồn để trở về đấu tranh quyết liệt với cái ác để giành lại hạnh phúc..Chân thành cảm ơn quý thầy cô đến dự giờ