Bài giảng môn Ngữ văn 12: Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu (5)

CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA(Nguyễn Minh Châu)(Nguyễn Minh Châu)I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả: - Trước năm 1975 là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn; - Từ đầu thập kỉ 80 của thế kỉ XX chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh, thuộc trong số những “người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của VHVN thời kì đổi mới.(1930-1989)CHIẾC THUYỀN NGOÀI XACHIẾC THUYỀN NGOÀI XA(Nguyễn Minh Châu)I. TÌM HIỂU CHUNG1. Tác giả:2. Tác phẩm: Chiếc thuyền ngoài xa tiêu biểu cho xu hướng chung của VHVN thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường. CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA Phùng được phân công đến một vùng ven biển miền Trung để chụp ảnh lịch. Sau nhiều ngày phục kích, anh chụp được một “cảnh đắt trời cho”: cảnh một chiếc thuyền ngoài xa trong biển sớm mờ sương. Nhưng khi chiếc thuyền vào bờ, anh hết sức “kinh ngạc”: từ chính trong chiếc thuyền, một gã đàn ông vũ phu đã đánh đập người vợ hết sức dã man; đứa con trai thương mẹ xông vào đánh lại cha. Lạ thay, những ngày sau, cảnh tượng đánh đập vũ phu ấy vẫn diễn ra. Phùng xông vào can thiệp; sau đó, Phùng nhờ Đẩu mời người đàn bà đến toà án huyện. Đẩu và Phùng khuyên bà bỏ người chồng vũ phu, độc ác. Thật bất ngờ: người phụ nữ đã từ chối lời khuyên cùng giải pháp của Đẩu và Phùng. Chị kể lại cuộc đời mình, gia cảnh của chị và người chồng. Sau khi nghe được câu chuyện của người đàn bà hàng chài, Đẩu và Phùng đã bừng sáng lên những nhận thức mới. =>Đặt các nhân vật trong những tình huống rất bất ngờ. Mỗi tình huống chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.Tóm tắt(Nguyễn Minh Châu)II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Nội dung:a. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng: - Một cảnh đắt trời cho:CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA - Đó là một bức ảnh tuyệt đẹp “giống như một bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”. - “Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. - “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ” - “Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp”, “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”. - “Bối rối”, cảm thấy “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào” . - Phùng tưởng mình “Khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”.(giữa trang 70) Văn chương là thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có thể vừa tố cáo, thay đổi thế giới giả dối, tàn ác vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn - Thạch Lam Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng(Nguyễn Minh Châu)II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Nội dung:a. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng: - Một cảnh đắt trời cho: + Cảnh chiếc thuyền lưới vó ẩn hiện trong biển sớm mờ sương có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào + Với người nghệ sĩ, khung cảnh đó chứa đựng chân lí của sự toàn thiện, làm dấy lên trong Phùng những xúc cảm thẩm mĩ, khiến tâm hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.CHIẾC THUYỀN NGOÀI XAII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Nội dung: a. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng - Một cảnh đắt trời cho: - Một cảnh tượng:CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA(Nguyễn Minh Châu) - “Lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng quật tới tắp vào người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két” bằng cái giọng rên rỉ lão rủa “mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết đi cho ông nhờ”. - “Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy chốn”. - “Tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. Không chịu được khi thấy cảnh ấy, Phùng đã “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới” - Thằng bé (Phác) “vung chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng” của cha và nhận lấy “hai cái tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát”.(Từ cuối trang 71 đến giữa trang 72)Phát hiện thứ hai đầy nghịch líII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Nội dung: a. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng - Một cảnh đắt trời cho: - Một cảnh tượng: + Phi thẩm mĩ (một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi; gã đàn ông to lớn, dữ dằn); + Phi nhân tính (người chồng đánh vợ một cách thô bạo, đứa con thương mẹ đã đánh lại cha,). -> giống như trò đùa quái ác, làm Phùng ngơ ngác không tin vào mắt mình. => Qua hai phát hiện của Phùng, nhà văn chỉ ra: cuộc đời chứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn; không thể đánh giá con người, cuộc sống ở dáng vẻ bên ngoài mà phải đi sâu tìm hiểu, phát hiện bản chất bên trong.CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA(Nguyễn Minh Châu)Phùng – Nghệ sĩ nghiếp ảnhBức ảnh được chọnHai phát hiện cuả PhùngCảnh đẹp đầy thơ mộngCảnh bạo lực trong gia đình thuyền chàiCâu chuyện của người đàn bà ở toà án huyệnChánh án ĐẩuCái nhìn đa diện nhiều chiều về cuộc sống và con ngườiChúc sức khỏe quý thầy cô và các em!2012