Bài giảng môn Ngữ văn 11 tiết 37, 38, 39: Hai đứa trẻ - Thạch Lam

HAI ĐỨA TRẺ Thạch LamĐọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97TÁC GIẢII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam Là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn, thông minh, điềm đạm, trầm tĩnh, tinh tếSáng tác nhiều thể loại, nhưng đặc sắc và thành công nhất là truyện ngắn-Hầu hết các truyện ngắn của ông có sự hoà quyện 2 yếu tố hiện thực và lãng mạn.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97TÁC PHẨMII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam- Truyện ngắn: + Gió đầu mùa (1937) + Nắng trong vườn (1938) + Sợi tóc (1942) + Tác phẩm chính: - Truyện dài: Ngày mới (1939)- Tập tiểu luận: Theo dòng (1941)- Bút kí: Hà Nội băm sáu phố phường (1943)+ Đề tài: ● Cuộc sống cơ cực vất vả của những người dân nghèo.● Những khía cạnh bình thường mà nên thơ trong cuộc sống.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97VĂN BẢNI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTa. Xuất xứ :b. Bố cục :3 phầnHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam- Rút từ tập “Nắng trong vườn”(1938)Phần 1 : Tiếng trống thu không.về phía làngPhố huyện lúc cuối chiều.Phần 2 : Trời đã bắt đầu đêmmơ hồ không hiểu.Phố huyện về đêm.Phần 3 : Đoạn còn lại.Phố huyện về khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn a) Cảnh chiều tàn - Âm thanh: + Tiếng trống thu không “ Tiếng trốngbuổi chiều” + Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng “ Một chiềuđưa vào” + Tiếng muỗi vo ve “ Trong vo ve” - Màu sắc: + Phương tây đỏ rực như lửa cháy “Phương tâysắp tàn” + Dãy tre làng trước mặt đen lại “ Dãy trenền trời”=> Câu văn êm dịu, nhịp điệu chậm => cảnh vật gần gũi, bình dị => bức tranh thiên nhiên thơ mộng, gợi cảm giác buồn => cảm xúc đối với cảnh vật quê hương.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lamb) Cảnh chợ vãn - “Chợ họp đã vãn từ lâu, người về hết, tiếng ồn ào” - “Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn..” - “Một vài người bán hàng về muộn..” - “Mùi âm ẩm bốc lên..”1. Phố huyện lúc chiều tàn a) Cảnh chiều tàn- “Mấy đứa trẻ con nhà nghèo lom khom tìm tòi nhặt nhạnh thanh nứa thanh tre hay bất cứ cái gì có thể dùng được”=> Phố huyện nghèo nàn, cơ cực.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn a) Cảnh chiều tànb) Cảnh chợ vãnc) Tâm trạng của Liên và An - Trước khung cảnh chiều tàn, chợ vãn “Liên không hiểu vì sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn .” Nhìn những đứa trẻ con nhà nghèo “Liên trông thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng không có tiền để mà cho chúng nó”“Một mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc, khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương này”=> Buồn theo cảnh vật, xót thương những kiếp người sống cơ cực, đói nghèo => Tâm hồn nhạy cảm,nhân hậu. Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNIII. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm a) Cảnh phố huyện * Bóng tối : -“ Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối ” - “ Tối hết cảsẫm đen hơn nữa” => bóng tối ngập tràn, bao trùm cảnh vật. * Ánh sáng : - Ánh sáng của sao, của đom đóm - Ngọn đèn con của chị Tí, bếp lửa của bác Siêu - Ngọn đèn của Liên, ngọn đèn vặn nhỏ, thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa. => ánh sáng nhỏ bé , yếu ớt, le lói. => Sự đối lập, tương phản giữa ánh sáng và bóng tối càng làm tô đậm hơn hình ảnh phố huyện ngập chìm trong bóng tối.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97III. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm a) Cảnh phố huyện b) Cuộc sống của những con người phố huyện : - Hai chị em Liên với cửa hàng tạp hóa nhỏ. - Mẹ con chị Tí với hàng nước ế ẩm. - Bà cụ Thi hơi điên với tiếng cười khanh khách đi lần vào bóng tối. - Bác Siêu với gánh phở “ một thứ quà xa xỉ , nhiều tiền ” . - Vợ chồng bác xẩm “ góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bầu “. => Những kiếp người nghèo, cực nhọc, vất vả, cuộc sống tẻ nhạt, sống quẩn quanh, tối tăm. => Tình cảm xót thương, cảm thông của Thạch Lam.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97III. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm3. Phố huyện về khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm a) Cảnh phố huyện về khuya - “Trống cầm canhrồi chìm ngay vào bóng tối ” - “Trước kiacũng im lặng tối đen như ngoài phố ” - ” Đêm tối.bao bọc chung quanh.đồng ruộng mênh mang và yên lặng ”. - “Đêm ở trong phố tịch mịch và đầy bóng tối”.=> Bóng tối dày đặc bao trùm cả không gian, phố huyện về khuya chìm trong yên lặng và bóng tối.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97III. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm3. Phố huyện về khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm a) Cảnh phố huyện về khuya b) Hình ảnh chuyến tàu đêm - Dấu hiệu : (nghe, nhìn) “ Đèn ghi đã ra kia rồi”, “ Tiếng còi xe lửa ở đâu vang lại.tiếng hành khách ồn ào khe khẽ” - Tàu đến : “ Các toa đèn sáng trưng các cửa kính sáng” . - Tàu đi : “Rồi chiếc tàu đi vào đêm tối đường sắt”Ánh sáng> tương phản, đối lập.=> Đoàn tàu đến làm không gian phố huyện bừng sáng, huyên náo, rồi đi thật nhanh, phố huyện lại chìm trong bóng đêm và sự yên tĩnh vốn có của nó.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97III. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm3. Phố huyện về khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm a) Cảnh phố huyện về khuya b) Hình ảnh chuyến tàu đêm c) Tâm trạng đợi tàu của Liên & An - “Hai chị em cố thức” (chờ đợi) => “Mơ tưởng về Hà Nội xa xăm..”, vì với hai đứa trẻ “con tàu đem đến một chút thế giới khác – “Một thế giới khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của Bác Siêu”.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97III. TỔNG KẾTI. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam1. Phố huyện lúc chiều tàn2. Phố huyện về đêm3. Phố huyện về khuya và hình ảnh chuyến tàu đêm a) Cảnh phố huyện về khuya b) Hình ảnh chuyến tàu đêm c) Tâm trạng đợi tàu của Liên & An d) Ý nghĩa chuyến tàu đêmĐối với người dân nơi phố huyện :- Chuyến tàu đêm là biểu tượng cho cuộc sống giàu sang, rực rỡ, đối lập với cuộc sống nghèo nàn, quẩn quanh, đơn điệu, tẻ nhạt của họ.Đối với chị em Liên : - Gợi lên những kỉ niệm ngày xưa về một Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo, đoàn tàu còn là hình ảnh của tương lai, nó gợi tới một thế giới giàu sang, nhộn nhịp và rực rỡ. => Ước mong về một cuộc sống tốt đẹp hơn hiện tại của những con người nơi phố huyện.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen97II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNI. TÌM HIỂU CHUNG1. Nội dung2. Nghệ thuậtIII. TỔNG KẾTHAI ĐỨA TRẺ Thạch Lam - Qua truyện ngắn Hai đứa trẻ, Thạch Lam đã thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương đối với những kiêp người sống cơ cực, quẩn quanh , tăm tối ở phố huyện nghèo trước cách mạng, đồng thời ông cũng trân trọng ước mong vươn tới cuộc sống tốt đẹp của họ.- Lời văn nhẹ nhàng , bình dị, khách quan, đan xen yếu tố lãng mạn (chất thơ) và hiện thực, khai thác tâm trạng nhân vật một cách tinh tế. Bút pháp đối lập, tương phản.- Cốt truyện đơn giản, giàu hình ảnh, âm thanh, nhạc điệu.Đọc văn : tiết 37-38-39chuc_nguyen971324BẠN HIỂU THẾ NÀO ??Chọn và trả lời câu hỏi đang ẩn đằng sau những con số dưới đây :chuc_nguyen97324Kể tên và nghề nghiệp các nhân vât trong truyện ngắn “HAI ĐỨA TRẺ” ? Hai chị em Liên – An. (bán hàng) Mẹ con Chị Tí. (hàng nước) Bác xẩm. (hát rong) Bác Siêu.(bán phở) Bà cụ Thi.(hơi điên)TRẢ LỜI000102030405?Phố Cẩm Giàng sau nàyBẠN HIỂU THẾ NÀO ?chuc_nguyen97Thử nêu những điểm giống và điểm khác nhau của các nhân vật trong truyện ngắn “ HAI ĐỨA TRẺ”? Giống nhau : Nghèo khó, cơ cực, sống quẩn quanh, tẻ nhạt, buồn chán. Biết quan tâm với nhau, có ước mơ về một ngày mai tốt đẹp hơn hiện tại.TRẢ LỜI134Khác nhau : Hoàn cảnh và nghề nghiệp.000102030405BẠN HIỂU THẾ NÀO ?chuc_nguyen97?Nhận xét của bạn về nhân vật Liên? - Nhạy cảm, tinh tế, nhân hậuTRẢ LỜI124000102030405BẠN HIỂU THẾ NÀO ?chuc_nguyen97?TRẢ LỜI132Qua truyện ngắn HAI ĐỨA TRẺ, Thạch Lam muốn bày tỏ điều gì ? Niềm xót thương đối với những con người nơi phố huyện nghèo. Sự trân trọng ước mong về một cuộc sống tốt đẹp hơn hiện tại của người dân phố huyện.000102030405BẠN HIỂU THẾ NÀO ?chuc_nguyen97?