Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Truyện cổ tích tấm cám

10A2TRUYỆN CỔ TÍCH TẤM CÁMTruyện cổ tích Tấm CámTruyện cổ tích Tấm Cám I. Tiểu dẫn: _ Khái niệm truyện cổ tích ( sgk / 18 ) _ Cổ tích chia làm ba loại: _ Đặc điểm truyện cổ tích thần kì : + Yếu tố thần kì: nhân vật thần kì, sự hoá thân, hoá kiếp + Thiện thắng ác: khát vọng của nhân dân về một xã hội công bằng, hạnh phúc.Truyện cổ tích là gì ? Có mấy loại? Nêu đặc điểm của truyện cổ tích thần kì ?Cổ tích loài vậtCổ tích thần kì Cổ tích sinh hoạt Truyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc – hiểu văn bản: * Bố cục: _ Tấm ở nhà và đi dự hội. _ Tấm vào cung vua, gặp nạn. _ Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vua.Hãy tóm tắt tác phẩm và nêu bố cục ?Truyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 1. Tấm ở nhà và đi dự hội: Anh ( chị ) hãy nêu những sự việc khi Tấm ở nhà và qua đó nhận xét về Tấm và mẹ con Cám ? Sự kiệnTấmMẹ con CámĐi bắt tépChăm chỉ thật thàLừa lấy tépCá bốngNuôi cá bống, coi bống như bạnBắt bống ăn thịtNhặt thócPhải nhặt thóc ra thóc, gạo ra gạoTrộn gạo với thócĐi hội và thử hàiHồn nhiênTham vọng, hợm hĩnh1. Tấm ở nhà và đi dự hội:Tấm thật thà, chăm chỉ, hiền lành, nhân hậu.Mẹ con Cám xấu xa, độc ác.Nhận xét:Xung đột vì quyền lợi vật chấtTruyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 1. Tấm ở nhà và đi dự hội: _ Gặp khó khăn Tấm chỉ biết khóc, thụ động. _ Tấm luôn được Bụt giúp đỡ : Người lương thiện sẽ được hưởng hạnh phúc. Triết lí: Ở hiền gặp lành.Nhận xét về thái độ của Tấm khi gặp khó khăn ?Việc Bụt giúp Tấm có ý nghĩa gì ?Truyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 2. Tấm vào cung vua và hoá thân:Hãy nêu những sự việc và chi tiết tiêu biểu từ khi Tấm vào cung vua và nhận xét về thái độ của Tấm so với khi còn ở nhà ? 2. Tấm vào cung vua và hoá thân:Tấm đã có những phản ứng mạnh mẽ, quyết liệt, chủ động đấu tranh giành lại cuộc sống của mình.Mẹ con Cám ngày càng tham lam, tàn ác và quyết tiêu diệt Tấm.Nhận xét:Tấm Mẹ con CámHái cau giỗ chaGiết TấmHoá thân vào vàng anhGiết chimHoá thân vào cây xoan đàoChặt câyHóa thân vào khung cửiĐốt khung cửiHoá thân vào quả thịTruyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 2. Tấm vào cung và hoá thân:_ Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám là mâu thuẫn gia đình nhưng đã mang tính xã hội: Mâu thuẫn Thiện _ Ác. Đấu tranh vì sự sống và hạnh phúc. Nhận xét về những vật mà Tấm hoá thân ?Hãy nhận xét về hình ảnh hoá thân cuối cùng của Tấm – quả thị. Vì sao khi ẩn mình trong quả thị, Tấm không bị mẹ con Cám phát hiện ?Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám có phải là mâu thuẫn trong gia đình không ?Truyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 2. Tấm vào cung vua và hoá thân: Tấm phải trải qua nhiều lần hoá thân mới trở lại cuộc đời. Qua đó dân gian muốn nêu triết lí gì về cuộc sống ?Triết lí sống: Cuộc đấu tranh để có được hạnh phúc không đơn giản, hạnh phúc không thể nhờ bên ngoài giúp đỡ, tác động, mà tự thân mình phải cố gắng vươn lên. Truyện cổ tích Tấm Cám II. Đọc - hiểu văn bản: 3. Tấm hồi sinh và gặp lại vua: _ Miếng trầu - gắn với những sinh hoạt văn hoá của người Việt. _ Vua nhận ra Tấm qua miếng trầu _ Mẹ con Cám bị trừng phạt : chính nghĩa thắng gian tà. Niềm tin và ước mơ của người lao động.Nêu và nhận xét những việc làm của Tấm khi ở nhà bà lão ?Tại sao tác giả dân gian lại chọn hình ảnh miếng trầu để vua nhận ra Tấm ?Nhân duyênTình yêu, hạnh phúcNhờ chiếc hài mà vua tìm được Tấm giữa bao cô gái đi hội, nhờ miếng trầu mà vua gặp lại Tấm sau bao nhiêu xa cách. Nhận xét của anh ( chị ) về hai chi tiết độc đáo này ?Nhận xét về kết thúc tác phẩm ?Phải để cô Tấm trừng phạt Cám như vậy mới chân thực Nếu Tấm để cho mẹ con mụ dì ghẻ sống thì chúng sẽ không để cô sống. Việc Tấm giết Cám và mụ dì ghẻ không hề làm giảm đạo đức của cô. Cô Tấm giết mẹ con mụ dì ghẻ là hợp lí hợp tình và hình tượng cô gái đó sẽ kém phần đẹp nếu tác giả dân gian để cho cô có thái độ nhu nhược hoặc thoả hiệp với kẻ thù gian ác. Tuy vậy, cô Tấm sẽ còn đẹp hơn nữa nếu cô không dùng những hình thức tàn khốc để trừng trị bọn gian ác. ( GS Đinh Gia Khánh ) Truyện cổ tích Tấm Cám III. Ghi nhớ: ( sgk / 72 )Anh (chị) rút ra bài học nhân sinh gì qua truyện Tấm Cám ?010506081234567891011120105060801050608123456789101112 Chúc cácem họctốt