Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Trao duyên - Trường THPT Lê Quý Đôn

THPT Lê Qúy ĐônLớp 10 A2TRAO DUYÊN Truyện Kiều Gặp gỡ và Đính ướcGia biến và lưu lạcĐoàn tụĐoạn trích Trao duyên Từ câu 723 đến 756 Trao duyên  -Nguyễn Du-Đọc –tìm hiểu chung Vị trí :Thuộc phần 2: Gia biến và lưu lạc Từ câu 723 – 756 : mở đầu cho cuộc đời 15 năm lưu lạc của Kiều 2. Hoàn cảnh và chủ đề đọan trích Hoàn cảnh :Chủ đề :Tâm trạng đau đớn của Kiều trong đêm trao duyên Gia đình tai biến  Kiều bán mình chuộc cha  cậy nhờ Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng3. Bố cục : 3 đoạn 12 câu đầu : Thúy Kiều thuyết phục Thúy Vân 14 câu tiếp : Thúy Kiều trao kỉ vật – Trao duyên 8 câu còn lại : Tâm trạng đau đớn, tuyệt vọng của Thúy Kiều Trao duyên  -Nguyễn Du-II. Đọc – hiểu chi tiết 12 câu đầu : Thúy Kiều thuyết phục Thuý Vân 2 câu đầu : Kiều đặt vấn đề Ngôn ngữ:Cậy : nhờ vả, tin tưởng Sự tin tưởng của Thúy Kiều với Thúy Vân Chịu : nghe lời, có phần nài ép Kiều thấy được sự thiệt thòi của em 2 thanh trắc câu thơ nặng xuống  sự quằn quại, đau đớn  Sự hệ trọng của vấn đề Trao duyên  -Nguyễn Du-Cậy em em có chịu lời NhờNhận lờiHành động : Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưaLạy ThưaHành động bất thường, trái đạo lý Thúy Kiều lạy đức hi sinh cao cả của Thúy Vân Ngôn ngữ chọn lọc, chính xác  thể hiển thái độ khẩn khoản, tha thiết của Kiều Hành động của kẻ dưới với người trên Hành động của kẻ biết ơn, chịu ơn b. 6 câu tiếp : Kiều kể rõ sự tình Mong ước của Kiều : “Giua đường đứt gánh tương tưKeo loan chắp mối tơ thừa mặc em” Đứt gánh tương tư : sự dở dang, tình yêu tan vỡTình cảnh của Kiều khơi gợi sự cảm thông Mối tơ thừa : tình duyên Kim – Kiều Hiểu được sự thiệt thòi của em Mặc em : phó mặc, ủy thác  Vừa mong muốn, vừa có ý nài ép, buộc Vân phải chấp nhận.Kiều kể lại sự tình - Chuyện tình Kim Kiều Kể từ khi gặp chàng Kim Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề + Hình ảnh : quạt ước, chén thề + Điệp từ “khi” : Tình yêu sâu nặng, gắn bó bền chặtChuyện gia đình Sự đâu sóng gió bất kì Hiếu tình không lẽ hai bề vẹn hai+ Sóng gió bất kì : bất ngờ , đột ngột + Hiếu tình : Nhắc đến việc hi sinh chữ tình vì chữ hiếu của Kiều  Việc gá duyên, với Vân là trách nhiệm và nghĩa vục.4 câu sau : Lời thuyết phục Ngày xuân em hãy còn dài Ẩn dụ “ngày xuân” : tuổi trẻ Lí do 1 : Thúy Vân còn trẻ Xót tình máu mủ thay lời nước nonTình máu mủ : tình chị em ruột thịt Lời nước non: lời nguyện ước tình yêu  Lí do 2 : viện đến tình cảm chị em ruột thịt, mong Vân thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng Chị dù thịt nát xương mòn Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây Thành ngữ : + thịt nát, xương mòn+ ngậm cười chín suối Chỉ cái chết Lí do 3 : Được vậy thì Kiều cũng mãn nguyện,thơm lây vì em đã giúp mình sống trọn nghĩa với chàng Kim Tiểu kết : Cách nói, lập luận chặt chẽ, tinh tế, thấu lý đạt tình  khiến Vân không thể chối từ Phẩm chất của Kiều : + sắc sảo, khéo léo, tế nhị+ luôn nghĩ tới người khác đức hi sinh 2. Trao kỉ vật – Trao duyên Trao kỉ vật - Chiếc vành Bức tờ mây Của chung : + của Kim – Kiều + nay còn là của Vân Tiếc nuối và đau đớnKiều chỉ có thể trao duyên, tình không thể trao  Mâu thuẫn giữa lí trí và tình cảm Tình cảm sâu nặng, lời thề ước thiêng liêngb. Tâm trạng Kiều Người mệnh bạc : người có số phận bất hạnh Ý thức về bi kịch của mình Nghĩ về ngày xưa : Mất người còn chút của tin Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưaNgày xưa : quá khứ xa xăm Phím đàn, mảnh hương nguyền : tình yêu gắn bó Quá khứ trở thành ảo ảnh Quá khứ ><chia ly vĩnh viễn Nỗi đau tuyệt vọng đến mê sảng + lạy + nhận mình là người phụ bạc Tự nhận lỗi về mình  đức hi sinh +Gọi “Kim lang” : nghẹn ngào, đau đớnQuên đi nỗi đau của mình, nghĩ đến những người khác Đức hi sinh cao quýIII. Tổng kết Bị kịch tình yêuNội dung Thân phận bất hạnhNhân cách Cao đẹpSự cảm thông sâu sắc với sốphận con người của tác giảNgôn ngữĐối thoạiĐộc thoạiNửa độc thoạiThời giantâm trạngHiện tạiQuá khứTương laiNghệ thuậtMiêu tả nộitâm Câu 1. Của chung (trong câu Duyên này thì giữ vật này của chung) là của những ai?A. Thuý Kiều với Kim Trọng IV. CỦNG CỐDB. Thuý Vân với Kim TrọngC. Thuý Kiều với Thuý VânD. Thuý Vân, Kim Trọng và Thuý Kiều Câu 2. Dòng nào dưới đây xác định không đúng vị trí của sự việc Thuý Kiều trao duyên cho Thuý Vân? A. Sau việc bọn sai nha ập tới bắt bớ cha và em trai Kiều B. Sau khi việc bán mình chuộc cha đã thu xếp xong C. Sau khi Kim Trọng phải đi hộ tang chú ở Liêu Dương D. Trước đêm Kim Trọng và Thuý Kiều thề nguyềnD Câu 3. Từ lạy trong câu Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa đã góp phần tạo không khí khác thường thế nào cho câu chuyện trao duyên mà Kiều sắp nói?A. Sự thay bậc đổi ngôi: chị thành nhỏ bé, em thành lớn lao.DB. Người được cả nhà chịu ơn bỗng thành người chịu ơn em gái mình.C. Quan hệ máu mủ thông thường thành quan hệ của lời nước non.D. Cả A, B và C Câu 4. Thành công quan trọng và đặc sắc nhất về nghệ thuật của Nguyễn Du trong đoạn trích này là gì? A. Miêu tả tâm lí nhân vật B. Lựa chọn, sử dụng từ ngữ, hình ảnh C. Dựng đối thoại, độc thoại D. Tạo tình huống đầy mâu thuẫnA Câu 5. Thời gian trong đoạn trích miên man như một dòng chảy: hiện tại – quá khứ - tương lai - hiện tại. Dòng nào dưới đây không đúng khi nhận định về cách xử lí thời gian nói trên của tác giả Truyện Kiều? A. Sự khủng hoảng tinh thần khiến Kiều mất dần ý niệm về thời gian.B. Quá khứ, hiện tại, tương lai không còn ranh giới vì đều thương đau.C. Xáo trộn ngẫu nhiên, không theo một yêu cầu hay dụng ý nào cả. D. Dòng chảy của thời gian phải nương theo dòng chảy của cảm xúcC