Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 25: Đọc văn tam đại con gà nhưng nó phải bằng hai mày

Chào mừng quý thầy cô đến thăm lớpTiết 25: Đọc vănTam ®¹i con gµNh­ng nã ph¶i b»ng hai mµy(Truyện cười)I. Tìm hiểu chung1. Truyện cườiCó hai loại:+ truyện khôi hài: nhằm mục đích giải trí, (song vẫn có ý nghĩa giáo dục).+ truyện trào phúng: mục đích phê phán.Đối tượng phê phán là các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội nông thôn, phê phán thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân.Dựa vào tiểu dẫn SGK, em hãy cho biết cách phân loại truyện cười?2. Văn bản- loại truyện trào phúng.- phê phán thầy đồ dốt và quan lại tham nhũng.Tam đại con gà và Nhưng nó phải bằng hai mày thuộc loại truyện cười nào? Đối tượng phê phán của truyện? Tranh thÇy ®å d¹y häcII.Đọc- hiểu văn bản1. Truyện “Tam đại con gà”Trong lúc dạy trò, thầy đã gặp những tình huống khó xử nào? Tình huống 1: Dạy học trò đọc chữ Tình huống 2: Bố của học trò hỏi thầya. Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy đồ”. Thảo luận Nhóm 1,2: tình huống 1: dạy học trò đọc chữ.+ Ý nghĩa của tình huống này?+ Thầy đồ đã xử lí tình huống này như thế nào? Việc xử lí như vậy có ý nghĩa gì? Nhóm 3,4: tình huống 2: bố học trò hỏi thầy+ Thầy đồ đã suy nghĩ như thế nào? Suy nghĩ này cho biết điều gì?+ Thầy đồ đã giải quyết tình huống này như thế nào? Tình huống 1: Dạy học trò đọc chữ- Gặp chữ “kê” 雞 ( gà) trong sách “Tam thiên tự”, thầy không đọc được, học trò hỏi gấp.- Xử lí:- Ýnghĩa: + cho thấy thầy vừa dốt kiến thức sách vở, vừa dốt kiến thức thực tế. + thầy dốt nhưng lại tự cho là giỏi ( sau khi khấn thổ công).+ nói liều: “ dủ dỉ là con dù dì” + vì sợ sai thầy bảo : “đọc khẽ “ + khấn thổ công, được ba đài âm dương, thầy bảo: “đọc to lên”  Cöôøi 1  Cöôøi 2  Cöôøi 3 Tình huống 2: Bố của học trò hỏi thầy- Suy nghĩ của thầy: “ mình đã dốt mà thổ công nhà nó cũng dốt nữa”  thầy đã tự nhận thức được sự dốt nát của mình.- Chống chế: vẫn biết “kê” là gà, nhưng dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà mục đích giấu dốt. Mâu thuẫn trái tự nhiên ở đây là dốt >< giấu dốt và càng ra sức che đậy thì bản chất dốt nát càng bị lộ tẩy.b.Ý nghĩa phê phán của truyện- Phê phán thói giấu dốt - một tật xấu có thật trong một bộ phận nhân dân - Khuyên răn mọi người - nhất là những người đi học- chớ nên dấu dốt, hãy mạnh dạn học hỏi không ngừng.c. Nghệ thuật- tạo mâu thuẫn trái tự nhiên tăng tiến về mức độ phi lí trong hành động và lời nói của nhân vật - tự bộc lộ 2. Truyện “Nhưng nó phải bằng hai mày”a. Giới thiệu Nhân vật: lí trưởng nổi tiếng xử kiện Hành động: nhận tiền đút lót của Cải và Ngô tạo mâu thuẫn cho câu chuyện.Mở đầu truyện, tác giả dân gian đã giới thiệu cho chúng ta biết điều gì?Cách giới thiệu này có tác dụng gì cho câu chuyện kể?HS thảo luậnBuổi xử kiện diễn ra như thế nào?Em có nhận xét gì về cách xử kiện của viên lí trưởng?b. Khi xử kiệnLí trưởng tuyên bố: Ngô thắng kiện, đánh Cải 10 roi. Cách xử kiện: không cần điều tra, phâ tích mà kết án ngay.Cải phản ứng: “ Cải vội xoè năm ngón tay.lẽ phải về con mà” Lời nói và động tác đầy ẩn ý, gây cười:5 ngón tay = 5 đồng = lẽ phải.- Cử chỉ và hành động của lí trưởng: cũng xoè 5 ngón taytay mặt.” Ý nghĩa: + 10 ngón tay = 10 đồng nhận của Ngô ( gấp đôi của Cải) =gấp đôi lẽ phải. + lẽ phải đã bị che lấpLời nói: “ Tao biết mày phải, nhưng nó phải bằng hai mày” Caùch chôi chöõ ñoäc ñaùo:LÏ ph¶i - c¸i ®óng-ng­êi ®óng Số tiền cần phải cóTừ “phải” tiếng cười bật ra: lẽ phải được đo bằng tiềnC. Ý nghĩa phê phán của truyện- Phê phán lí trưởng tham lam, dùng tiền để đo lẽ phải.- Phê phán Cải và Ngô: tự đặt mình vào tình huống “ tiền mất tật mang”.III. Tổng kết Ghi nhớ SGK trang 79 - 80G×ê häc kÕt thócKÝnh Chóc c¸c thÇy c« gi¸o m¹nh khoÎ H¹nh phócChóc C¸c em häc sinh học tập thật tốt!