Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Hồi trống cổ thành

Sở GD-ĐT Lạng SơnTrường THPT Chi Lăng Người thực hiện : Vi Xuân HảiNhiệt liệt chào mừng các thầy, cô và các em đã đến dự giờ Ngữ văn !(TRÍCH HỒI 28 - “TAM QUỐC DIỄN NGHĨA”)HỒI TRỐNG CỔ THÀNHLA QUÁN TRUNGI.Tiểu dẫn :1.Tác giả : -La Quán Trung (1330-1400_ tên La bản, hiệu Hồ Hải tản nhân. -Lớn lên vào cuối thời Nguyên đầu thời Minh, thích ngao du một mình. - Được giao nhiệm vụ sưu tầm và biên soạn dã sử .Người đầu tiên có đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử thời Minh Thanh ở Trung Quốc .Giới thiệu vài nét về tác giả La Quán Trung ?2.Tam quốc diễn nghĩa :bản đồ thời tam quốc - Hoàn cảnh ra đời : đầu đời Minh (1368-1644) - Kết cấu : 120 hồiNội dung : Kể chuyện một nước chia 3 gọi là “ cát cứ phân tranh”, trong gần 100 năm của Trung Quốc thời cổ.Đó là cuộc phân tranh giữa 3 tập đoàn phong kiến quân phiệt ( Ngô-Thụ-Ngụy) + Ngụy – Tào Tháo cầm đầu + Thục – Lưu Bị . + Ngô -Tôn Quyền .Hoàn cảnh ra đời , kết cấu , giá trị nội dung của tác phẩm ?-Giá trị tác phẩm: + Tác phẩm phơi bày cục diện chính trị TQ; tình hình cát cứ phân tranh, chiến tranh liên miên, nhân dân đói khổ; điêu linh.Trong thời kỳ như vậy mong muốn hoà bình , ổn định, thống nhất . + Khát vọng đó được gửi gắm vào một triều đình có ông vua biết thương dân có văn võ bá quan biết thực hiện đường lối “ nhân chính”. Tam quốc diễn nghĩa là một trong những tiểu thuyết có giá trị sâu sắc, có ảnh hưởng sâu rộng đến những nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.3.Đoạn trích “ Hồi trống Cổ Thành” -Vị trí : Hồi thứ 28/120 -Đại ý : Kể về cuộc gặp gỡ giữa Quan Công( QC) và Tương Phi( TP) . - Bố cục : 2 đoạn : + Đoạn 1 : Từ đầu đến “Nếu ta đến..... quân mã chứ!” Thuật lại việc QC gặp TP, TP nghi ngờ anh đã phản bội lời thề kết nghĩa, đòi giết QC. + Đoạn 2 : từ “ TP trỏ tay đằng xa” đến hết: QC chém đầu tướng Tào, anh em đoàn tụ.Vị trí, đại ý, bố cục của đoạn trích ?*Lưu ý : - Cửa quan 1: Cửa Đông Lĩnh, chém Khổng Tú . - Cửa quan 2: Thành Lạc Dương , chém tướng giặc ( Mạnh Thản, Hàn Phúc ) - Cưả quan 3: Nghi Thuỷ, chém Biện Hỉ. - Cửa quan 4: cửa thành Huỳnh Dương, chém Vương Thực, - Cửa quan 5: cửa sông Hoàng Hà , chém Tần Kỳ , cửa quan thứ 6 ????Một số hình ảnh( minh họa) về Quan Công và Trương Phi :Quan Công cưỡi ngựaTranh vẽ : Trương PhiTrương Phi trong GameTrương Phi thúc trốngQuan Công và thủ cấp của Sái DươngKết nghĩa vườn đàoII.Đọc – hiểu văn bản: 1.Cuộc gặp gỡ giữa QC và TP:a.Hoàn cảnh gặp gỡ: - Địa điểm: Cổ Thành, nơi TP đang trấn giữ sau khi đuổi quan huyện đi.-Không khí cuộc gặp: căng thẳng do 2 anh em có sự hiểu lầm nhau.Hai anh em gặp nhau tại đâu ? không khí gặp gỡ như thế nào ?Cổ Thành ( ảnh minh họa )b.Xung đột và cách lí giải xung đột :Quan Công Trương Phi-Nghe tin em: Mừng rỡ, hồ hởi. + Xưng hô: thân thiết: Em-ta + Cử chỉ : Vui mừng ra mặt. + Hành động : Sai người vào báo tin cho em ngay .-Nghe tin anh:  không nói gì hậm hực, bực tức . + Xưng hô: Mày- tao +Hành động: mặc áo giáp.  vác mâu.  lên ngựa, dẫn theo 1000 quân.Quan Công rất nóng lòng muốn được gặp emsự chuẩn bị trận chiến đấu với kẻ thù, không phải đón người thân .Quan CôngTrương Phi- Gặp em: mừng rỡ vô cùng, không cầm binh khí, phấn khởi tiến lại đón em, bỏ qua mọi nghi lễ .-Gặp anh: giận dữ . + Nét mặt:  mắt trợn tròn, râu hùm vểnh ngược. + Hành động: hò hét như sấm. múa bát xà mâu  đâm Quan Công Lâu ngày gặp lại, điều QC mong là được gặp em nên không đề phòng gì cả.Xử sự rất nóng nẩy, thiếu sáng suốt trong suy nghĩ, thô bạo trong hành động.Quan CôngTrương Phi- Giật mình: vội trách mũi mâu không hiểu nguyên cớ . +Nhắc lại lời thề xưa . + Nhờ hai chị dâu, Tôn Càn thanh minh giúp.-Lạnh lùng kết tội anh một cách phũ phàng “ mày.... nữa”+ Không nghe bất kỳ lời giải thích nào . + Nghi cho QC đến bắt mình.-QC ôn tồn dùng lời lẽ có tình có lý thuyết phục em “ Nếu ....chứ”Quân Tào xuất hiện sau lời nói của QC càng khiến TP tin là mình đúng còn QC nói dối.Nên hăm hở xông lại đâm anh Quan CôngTrương PhiPhản ứng của QC trước sự xúc phạm của em vẫn hết sức nhũn. nhặn . + Hành động : cản mũi mâu. + Xưng hô thân tình: hiền đệ- ta + Xin dùng hành động để tỏ lòng trung nghĩa - Sẵn sàng chấp nhận điều kiện ngặt nghèo của em: cố gắng chém đầu Sái Dương trong một hồi trống - Chấp nhận lời cầu xin của anh và ra điều kiện phải chém rơi đầu tướng Tào trong 3 hồi trống Hiểu ra vấn đề : mình sai, anh trung nghĩa.QC có tài, trọng chữ tín .+ Rơi nước mắt+ Quỳ lạy QCHối lỗiQuan CôngTrương PhiNổi bật phẩm chất anh hùng tài giỏi, đã nói là làm được .Hành động của bậc quân tử dám làm dám chịu.QC tướng giỏi. trọng nghĩa, khôn khéo, bình tĩnh, sáng suốt trong giải quyết mâu thuẫn .Trương Phi nóng nẩy, ngay thẳng, bộc trực, trọng nghĩa phục thiện .Trương Phi nhận ra sự thật , thành thực nhận lỗi2.ý nghĩa “ Hồi trống Cổ Thành” - Biểu hiện sự nghi thị giữa hai anhem. - Xua tan nghi ngờ, hiểu lầm, trả lại cho Quan Công bản chất trong sạch , làm nổi bật tài năng khí phách người anh hùng..Đoàn tụ gia đình, anh em.Tạo nên không khí chiến trận phù hợp thể loại.ý nghĩa của Hồi trống Cổ Thành ?iii.tổng kết : 1.Nghệ thuật : - Tạo tình huống bất ngờ, li kỳ hấp dẫn ( quân Tào đến) - Miêu tả tính cách nhân vật sinh động thường thông qua hành động , cư chỉ ngôn ngữ .2.Nội dung : - Là câu chuyện xây dựng về tình cảm anh em Quan Công và Trương Phi. - Đề cao , ca ngợi vẻ đẹp của những người anh hùng .IV.Củng cố-Dặn dò :Câu 1: Sự xuất hiện của Sái Dương trong diễn biến câuchuyện ở Hồi trống Cổ Thành có ý nghĩa gì ? A. Khơi mào mâu thuẫn B.Giải quyết mâu thuẫn . C.Chuyển hướng câu chuyện . D. Đẩy kịch tính lên đến đỉnh điểm . Đáp án : DCâu 2 : Trong Hồi trống Cổ Thành , nhân vật Trương Phi bộc lộ những nét tính cách nào ? A. Đa nghi, gian hùng . B. Nhẹ dạ, cả tin . C. Cực đoan, cứng nhắc . D. Nóng nẩy, bộc trực, đơn giản song trước vấn đề xác định Quan Công trung thành hay phản bội , lại tỏ rất cẩn trọng . Đáp án : DChuẩn bị bài mới: Tào Thỏo uống rượu luận anh hựng.