Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Chiến thắng Mtao - Mxây

CHIẾN THẮNG MTAO-MXÂY(Trích Đăm San - Sử thi Tây Nguyên)Một vài hình ảnh về cuộc sống- sinh hoạt của cộng đồng Ê Đê – Tây NguyênLễ cúng lúaVăn hóa cồng chiêngNhà dàiChợ phiênNgày xưa....Ngày nayLên nươngI. TÌM HIỂU CHUNG1.Giới thiệu sơ lược về thể loại sử thi dân gian VN: có 2 loại-Sử thi thần thoại.-Sử thi anh hùng.2.Tóm tắt sử thi ĐS:Gồm 3 phần:-Theo tục nối dây, ĐS về làm chồng Hơ Nhị, Hơ Bhị và trở thành tù trưởng giàu có, hùng mạnh.-ĐS dũng mãnh lập được nhiều chiến công, giành lại vợ, đem lại uy danh cho mình và cho cộng đồng.-ĐS đi chặt cây thần, cầu hôn Nữ thần Mặt trời. Chàng nằm xuống trên con đường chinh phục thiên nhiên. Hồn chàng hóa thành ruồi, bay vào miệng chị gái, chị sinh ra ĐS cháu, lớn lên lại tiếp tục con đường của người cậu anh hùng.II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢNVị trí-bố cục đoạn trích a/Vị trí.Đoạn trích thuộc phần thứ 2 của tác phẩm, kể về những chiến công của ĐS.b/ Bố cục.Đoạn trích gồm 3 phần:-p1: từ đầu đến “cắt đầu Mtao-Mxây đem bêu ngoài đường”: Cảnh chiến đấu của 2 tù trưởng.-p2: Từ “Ơ nghìn chim sẻ” đến “Họ đến bãi ngoài làng rồi vào làng”: ĐS tập hợp, thống nhất và cùng nô lệ trở về làng.-p3: phần còn lại: Cảnh ĐS ăn mừng chiến thắng.2. Phân tích.a/ Cảnh chiến đấu giữa ĐS và MM.-Trước khi vào cuộc chiếnĐăm San+Gọi MM xuống, thách đấu.+Ko đâm MM khi hắn đang xuống.+Thách MM múa trước.Mtao Mxây+Ko dám xuống, trêu tức ĐS.+Xuống, nhưng sợ ĐS đâm lén, bước đi tần ngần, do dự.+Múa khiên, lộ vẻ lo sợ qua lời nói.ĐS đầy khí thế, đầy tự tin và đầy tin thần thượng võMM run sợ, bộc lộ vẻ kém cỏi về tài năng và nhân cách.-Vào cuộc chiến*Hiệp 1:Đăm Săn ĐS vẫn không nhúc nhích, thái độ bình tĩnh, thản nhiên ĐS bản lĩnh.Mtao MxâyMM múa trước, lộ rõ sự kém cỏi “múa kêu lạch xạch như quả mướp khô” nhưng vẫn nói những lời huênh hoang.* Hiệp 2:ĐS vượt đồi tranh, vượt đồi lồ ồ, vun vút sang đông, sang tâyĐS dũng mãnh, tài năng hơn ngườiMM hốt hoảng trốn chạy, cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầuMM bất tài, trông chờ vào người khác.* Hiệp 3:Đăm Săn“ ĐS múa trên cao, gió như bão, ĐS múa dưới thấp, gió như lốc”, vang lên tiếng khiên đồng, khiên kênh Lòng ngưỡng mộ của người Ê Đê trước tài năng dũng mãnh, phi thường của ĐS.*Hiệp 4:ĐS được thần linh giúp đỡ, chàng giết chết MM, giành thắng lợi trong cuộc chiến đấu.Mtao MxâySơ kết:ĐS là một tù trưởng có sự vượt trội về tài năng và nhân cách, được cộng đồng Ê Đê ngưỡng mộ.b/ ĐS cùng nô lệ trở về làng sau chiến thắng.3 lần đối đáp: tượng trưng cho số nhiều Phản ánh vừa cô đọng, vừa khái quát lòng mến phục, thái độ tin tưởng tuyệt đối mà mọi người dành cho ĐS.c/ cảnh ĐS ăn mừng chiến thắng.-ĐS bảo tôi tớ mổ trâu, lợn để dâng thần linh, cầu bình an, khỏe mạnh.-ĐS kêu gọi tất cả anh em, bà con đến ăn mừng, bảo tôi tớ khua chiêng, gióng trống để vạn vật Ê Đê biết được ngày chàng chiến thắng.-Tiệc ăn uống linh đình, kéo dài suốt cả mùa khô. Cảnh ăn mừng chiến thắng giống như ngày hội.3/ Nghệ thuậtThủ pháp so sánh, phóng đại nhằm đề cao người anh hùng.Ngôn ngữ trang trọng, giàu nhịp điệu, giàu hình ảnh.III. TỔNG KẾT (Sgk)