Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi

(Bảo kính cảnh giới - bài 43) Nguyễn TrãiC¶nh ngµy hÌNguyễn Trãi (1380 - 1442) Là anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, đại thi hào của dân tộc Việt Nam.Tác giả:“Quốc âm thi tập”Là tác phẩm đầu tiên viết bằng chữ Nôm.Có 254 bài thơ, trong đó có 61 bài thuộc nhóm “Bảo kính cảnh giới”.Phản ánh vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi.Thể thơ: thất ngôn bát cú xen lục ngônNªu ý chÝnh vÒ “Quèc ©m thi tËp” ?Quốc âm thi tậpbài số 43: Cảnh ngày hè Vô đề Môn thì lệnhMôn hoa mộcMôn cầm thúBảo kính cảnh giới Tự thuật Tự thán Mạn thuật Ngôn chí Bài thơ có thể được sáng tác năm 1438 - 1439. Khi nhà thơ về nghỉ ở Côn SơnHoàn cảnh ra đời bài thơPhần 1(6 câu đầu):Bức tranh thiên nhiên, cuộc sốngPhần 2 (2 câu cuối): Vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơRồi, hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.Bố cụcCảnh ngày hèRồi, hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.§Æc tr­ng bøc tranh mïa hÌ ®­îc thÓ hiÖn qua h×nh ¶nh vµ c©u th¬ nµo?“Rồi, hóng mát thuở ngày trường”Vµ c©u D¾ng dái cÇm ve lÇu tÞch d­¬ng “Hße lôc ®ïn ®ïn t¸n rîp gi­¬ngTh¹ch lùu hiªn cßn phun thøc ®áHång liªn tr× ®· tiÔn mïi h­¬ng”Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ë c¸c c©u th¬?“Rồi, hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.”“Rồi, hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.”“Đằng đẵng ngày chầy giương tán nắng Đùn đùn bóng rợp phủ màn hoè”(Lê Thánh Tông)“Ngoài hiên lửa lựu luống thè be” (Lê Thánh Tông) và“Đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông” (Nguyễn Du)Em h·y nhËn xÐt vÒ c¸ch ng¾t nhÞp cña 2 c©u th¬“ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”“Lao xao chợ cá làng ngư phủ, Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”Nhà thơ cảm nhận cuộc sống của người dân ở góc độ âm thanh“Lao xao chợ cá làng ngư phủ, Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”“Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”(Huy Cận) Thị giác Khứu giác Thính giác Ấn tượng và tưởng tượngHòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dươngEm hãy cho biết bức tranh thiên nhiên, cuộc sống được tác giả cảm nhận qua những giác quan nào?“Rồi, hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.”- Tâm hồn Nguyễn Trãi rất tinh tế nhạy cảm, lãng mạn, yêu thiên nhiên tha thiếtTõ sù c¶m nhËn vÎ ®Ñp bøc tranh thiªn nhiªn , cuéc sèng em hiÓu g× vÒ t©m hån NguyÔn Tr·i?“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng Dân giàu đủ khắp đòi phương”Bui mét tÊc lßng ­u ¸i cò§ªm ngµy cuån cuén n­íc triÒu ®«ng. ( ThuËt høng – bµi 2 )Hæ ph¸ch, phôc linh nh×n mÊy biÕtDµnh cßn ®Ó trî d©n nµy. ( Tïng ) ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n ( C¸o b×nh Ng«) Bµi th¬ thÓ hiÖn vÎ ®Ñp t©m hån yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi, yªu cuéc sèng cña NguyÔn Tr·i, đång thêi béc lé kh¸t väng vÒ cuéc sèng thanh b×nh, h¹nh phóc cho nh©n d©n.Em h·y nªu chñ ®Ò bµi th¬ ?Tæng kÕt: Néi dung: - Bµi th¬ lµ bøc tranh ngµy hÌ ®Ñp, sinh ®éng vµ ®Çy søc sèng.- Qua bøc tranh thÊy ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i. NghÖ thuËt:- Bµi th¬ võa mang nÐt trang träng cæ ®iÓn võa b×nh dÞ, tù nhiªn.- Sö dông c¸c c©u th¬ lôc ng«n.BÀI TẬP VỀ NHÀQua bài thơ ta thấy tâm hồn Nguyễn Trãi như thế nào?2. Phân tích bài thơ.