Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Cảnh ngày hè

Chào Mừng Các Em Đến Với Môn Học Ngữ Văn 1010 Giáo viên: Nguyễn Quốc HồngTrường THPT Phan Bội Châu-Đắk Lắk1. Đọc thuộc lòng phần phiên âm và phần dịch thơ bài thơ “Tỏ lòng” – Phạm Ngũ Lão. KIỂM TRA BÀI CŨ2. Vẻ đẹp của hình tượng con người thời Trần được thể hiện như thế nào trong bài thơ? 3. Qua lời thơ, em cảm nhận được gì về con người Phạm Ngũ Lão? CẢNH NGÀY HÈ Báo kính cảnh giới _ Bài 43 Nguyễn TrãiVĂN BẢN(1380 – 1442)I – Đọc – Hiểu văn bảnI – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập1. Tập thơ: Quốc âm thi tập- Tập thơ Nôm:- Về nội dung:- Về nghệ thuật:=> Quốc âm thi tập gồm 4 phần: Vô đề, Môn thì lệnh, Môn hoa mộc, Môn cầm thú. 254 bài, đánh dấu sự phát triển của thơ tiếng Việt. Vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi. Thơ Nôm Đường luật với các câu thơ lục ngôn. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hè a. Xuất xứ: Bài thơ số 43 trong mục Bảo kính cảnh giới – phần Vô đề. b. Nhan đề: Cảnh ngày hè – nội dung bài thơ nghiêng về bức tranh cuộc sống. c. Bố cục:- 6 câu thơ đầu:Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống. Khát vọng của nhà thơ. - 2 Câu thơ cuối:2. Bài thơ: Cảnh ngày hèI – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hèII – Khám phá văn bản:II – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống: a. Bức tranh ngày hè:- Đường nét, màu sắc:+ “Hòe lục đùn đùn tán rợp giương” Hình ành cây hòe: cành lá xanh thẫm, tỏa bóng mát cả một không gian, tạo cảm giác dễ chịu. + “ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ” Cây lựu bên hiên nhà trổ ra những bông hoa màu đỏ thắm. + “Hồng liên trì đã tiễn mùi hương” Hoa sen dưới ao tỏa ngát mùi hương, sức sống không dừng lại. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hè1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:II – Khám phá văn bản:II – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống: a. Bức tranh ngày hè:- Bức tranh thiên nhiên sinh động:- Đường nét, màu sắc:+ Cách ngắt nhịp ¾:“Thạch lựu hiện / còn phun thức đỏHồng liên trì / đã tiễn mùi hương” Không theo nhịp thơ Đường luật, gợi sự chú ý, làm nổi bật bức tranh cảnh ngày hè. + Các động từ mạnh:“đùn đùn, giương, phun”. Thể hiện sức sống tràn đầy của cảnh vật. => Thiên nhiên, cảnh vật ở vào thời điểm cuối ngày; nhưng sự sống thì không dừng lại. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hè1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:II – Khám phá văn bản:II – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống: a. Bức tranh ngày hè: a. Bức tranh ngày hè:b. Cuộc sống sinh hoạt:b. Cuộc sống sinh hoạt:- Lao xao chợ cá: âm thanh vọng lại từ phía chợ cá của làng chài.  Âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui tươi, thanh bình. - Dắng dỏi cầm ve: tiếng ve râm ran trong chiều ta như tiếng đàn lãnh lót vang dội lên.  Âm thanh đặc trưng của ngày hè, cảnh vật như rộn lên sự sống, niềm vui. => Bức tranh mùa hè sinh động và tràn đầy sức sống: có sự kết hợp của đường nét, màu sắc, âm thanh, con người và cuộc sống. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hè1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:II – Khám phá văn bản:II – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:2. Vẽ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:2. Vẽ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:a. Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời và cuộc sống:a. Tâm hồn yêu T.nhiên, yêu đời và cuộc sống:- Hoàn cảnh của nhà thơ:“Rồi, hóng mát thuở ngày trường”  Hoàn cảnh hiếm hoi, bất đắt dĩ của nhà thơ. - Tình yêu thiên nhiên tha thiết của Nguyễn Trãi: Tâm hồn tinh tế, giao cảm mạnh mẽ với cảnh vật.  Tấm lòng thiết tha yêu đời, yêu cuộc sống của người dân. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tập2. Bài thơ: Cảnh ngày hèII – Khám phá văn bản:2. Vẽ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:a. Tâm hồn yêu T.nhiên, yêu đời và cuộc sống:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:II – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:2. Vẽ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:a. Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời và cuộc sống:b. Tấm lòng ưu ái với dân, với nước:b. Tấm lòng ưu ái với dân, với nước:“ Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng”  Nguyễn Trãi mơ đến cây đàn kì diệu của vua Thuấn ngày xưa để ca ngợi và làm cho dân giàu đủ, ấm no hơn. “Dân giàu đủ khắp đòi phương” Câu kết (câu lục ngôn) ngắn gọn: thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài. => Điểm kết tụ của hồn thơ Ức Trai không phải ở thiên nhiên, tạo vật mà chính là ở con người, ở người dân. I – Đọc – Hiểu văn bản1. Tập thơ: Quốc âm thi tậpII – Khám phá văn bản:1. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống:2. Bài thơ: Cảnh ngày hè2. Vẽ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:III – Tổng kết:1. Nghệ thuật:- Sử dụng các câu thơ lục ngôn.- Bài thơ vừa mang nét trang trọng cổ điển vừa bình dị, tự nhiên 2. Nội dung; - Bài thơ là bức tranh ngày hè đẹp đẽ, sinh động đầy sức sống.- Qua bức tranh ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. III – Tổng kết:=> Về nhà học kỹ phần ghi nhớXin Chào