Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Vợ nhặt - Kim Lân (Tiếp theo)

Bùi Huy Hiếu – Tổ Văn THPT Đống ĐaVî nhÆt (TiÕt 1) – Kim L©nCâu hỏi 1: Căn cứ vào phần tiểu dẫn và sự chuẩn bị, anh chị cho biết những nét chính về chủ đề và sự nghiệp sáng tác của Kim Lân?I. Khái quát chung1. Tác giả: (1920 – 2007) quê Bắc Ninh - Chuyên viết truyện ngắn, thế giới nghệ thuật của ông tập trung ở khung cảnh nông thôn và hình tượng người nông dân.- Ông viết chân thực và xúc động về cuộc sống của người dân quê mà ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lý của họ - những con người gắn bó tha thiết với quê hương và cách mạng.- Các tác phẩm chính: Nên vợ nên chồng (1955), Con chó xấu xí (1962).I. Khái quát chungTác giả.2.Tác phÈm:Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:- Rút từ tập truyện Con chó xấu xí (1962), tác phẩm được viết ngay sau khi hoà bình lập lại (1954) dựa vào cốt truyện của bản thảo tiểu thuyết “Xóm Ngụ Cư” đã bị thất lạc và dang dở.Câu hỏi 2: Em hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác?Bùi Huy Hiếu – Tổ Văn THPT Đống ĐaI. Khái quát chung1.Tác giả.2.Tác phÈm:a.b.Tãm t¾t:Nạn đói năm 1945Tràng “nhặt” được vợTâm trạng gia đình Tràng trong bữa ănThái độ Xóm Ngụ cưTâm trạng bà cụ TứNạn đói năm 1945Buổi chiều chạng vạngSáng hôm sauBùi Huy Hiếu – Tổ Văn THPT Đống ĐaI. Khái quát chung1.Tác giả.2.Tác phÈm:a.b.Tãm t¾t:Nạn đói năm 1945Tràng “nhặt” được vợTâm trạng gia đình Tràng trong bữa ănThái độ Xóm Ngụ cưTâm trạng bà cụ TứNạn đói năm 1945Buổi chiều chạng vạngSáng hôm sauCâu hỏi 4: Sau khi đọc, em có cảm nhận, ấn tượng gì về tác phẩm?Vî nhÆt (TiÕt 1) – Kim L©nII. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:C©u hái 5: Nhan ®Ò cña t¸c phÈm g©y Ên t­îng g× ®èi víi em?+ Vợ: vị trí trung tâm xây dựng tổ ấm. Lấy vợ là một sự kiện trọng đại của đời người.+ Nhặt (động từ): lượm lặt đồ vật tình cờ, vu vơ.→ “Nhặt” được vợ là chuyện lạ, thân phận con người như cọng rơm, cọng rác ngoài đường. Góp phần thể hiện sâu sắc chủ đề tác phẩm.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:Câu hỏi 6: Các sự kiện của tác phẩm được xây dựng trên nền bối cảnh hiện thực như thế nào?* Nạn đói Ất Dậu – 1945:II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:* Nạn đói Ất Dậu – 1945:Câu hỏi 7: Nạn đói được nhà văn miêu tả dưới góc độ nào?a. Không gian, thời gian:“Con đường khẳng khiu, gầy guộc”- Không khí: “vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người”- Âm thanh: “tiếng quạ trên mấy cây gạo ngoài bãi chợ cứ gào lên từng hồi thê thiết”.- Ánh sáng: “nhá nhem”, “hai bên dãy phố úp xúp, tối om, không nhà nào có ánh đèn, lửa”.- Thời gian: vào buổi chiều chạng vạng của một ngày, như sự kết thúc đi dần vào đêm tối.→ Khung cảnh điêu tàn rữa nát, tối sầm và đói khát.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:* Nạn đói Ất Dậu – 1945:a. Không gian, thời gian:II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:* Nạn đói Ất Dậu – 1945:a. Không gian, thời gian: b. Con người năm đói:- “Những khuông mặt thì hốc hác u tối”- Trẻ con: “ngồi ủ rũ dưới những xó tường không buồn nhúc nhích”.- Những người đói: “bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, nằm ngổn ngang khắp lều chợ”.“người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma”.- “người chết như ngả rạ”.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:* Nạn đói Ất Dậu – 1945:Câu hỏi 8: Bối cảnh hiện thực tác phẩm có ý nghĩa gì?→ giá trị hiện thực sâu sắc, tố cáo tội ác tàn khốc bọn thực dân Pháp và phát xít Nhật đã gây ra cho dân tộc ta.→ bối cảnh thê thảm này đã nảy sinh ra tình huống truyện độc đáo.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:3. Tình huống truyện:xuất phát trong bối cảnh: nạn đói thê thảm đang hoành hành, con người đứng mấp mé giữa cái sống và cái chết.- Trong hoàn cảnh đó, Tràng “nhặt” được vợ.Câu hỏi 9: biết tình huống truyện của Vợ nhặt được xây dựng như thế nào?II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:3. Tình huống truyện:Cảnh ngộ của 2 người.+ Tràng:Nghèo khổDân ngụ cưPhải nuôi mẹ giàLàm nghề kéo xe bò thuê+ Chị vợ:Không tên tuổi, quê quánKhông chốn nương thânNhặt thóc rơi vãi ở cửa kho → Cả 2 là nạn nhân của nạn đói.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:3. Tình huống truyện:* Hoàn cảnh gặp gỡ: trên hè phố+ Lần 1: Sự đùa cợt+ Lần 2: Do người đàn bà chủ động→ Để được ăn, rồi theo Tràng về nhà cũng từ câu nửa đùa nửa thật.Như vậy:+ Tràng, nhờ nạn đói mà có vợ+ Người đàn bà cố bấu víu vào bất kể cái gì, dù chỉ là 1 câu đùa để khỏi chết đói.→ Tình huống éo le, bi hài.II. Đọc - hiểu văn bản:1. Nhan đề:2. Bối cảnh hiện thực của tác phẩm:3. Tình huống truyện:Câu hỏi 10:Từ sự phân tích ở trên, rút ra ý nghĩa của tình huống truyện * Ý nghĩa tình huống truyện- Lên án tội ác của thực dân Pháp, phát xít Nhật đã gây ra cho nhân dân ta - tội ác diệt chủng (giá trị hiện thực).- Ca ngợi tình thương, lòng khao khát sống, khao khát hạnh phúc của người dân lao động dù trong bất kì hoàn cảnh nào. (giá trị nh©n ®¹o).→ tính cách, tâm trạng nhân vật → sáng tỏ.I. Khái quát chungII. Đọc - hiểu văn bảnIII.Củng cố, dặn dò:C©u hái 11: Giäng v¨n chñ ®¹o cña Vî nhÆt lµ giäng: A.Hãm hØnh, hµi h­íc.B.TØnh t¸o, l¹nh lïng. C.Yªu th­¬ng trung hËu. D.Ngîi ca, kh¼ng ®Þnh.CI. Khái quát chungII. Đọc - hiểu văn bảnIII.Củng cố, dặn dò:Câu hỏi 12:Dòng nào thể hiện đúng nhất điều mà Kim Lân muốn nói qua tình huống “nhặt” được vợ của Tràng?A.Thân phận khổ đau của người lao động.B.Sức sống mãnh liệt, sự khát khao hạnh phúc của người lao động.C.Tình trạng đen tối của xã hội đương thời.D.Tội ác diệt chủng của bọn thực dân Pháp, phát xít Nhật đã gây ra cho dân tộc ta. BI. Khái quát chungII. Đọc - hiểu văn bảnIII.Củng cố, dặn dò:Câu hỏi 13: Liên hệ thực tế:Sống trong thời đại hiện nay, em có suy nghĩ gì về quá khứ đau thương của dân tộc?Nçi ®au kh«n cïng cña d©n téc - Téi ¸c Êy do ®©u?NÕu quªn lµ cã téi víi d©n téc!