Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 12 - Tiết 49: Việt Bắc - Tố Hữu

KIEÅM TRA BAØI CUÕ: Haõy trình baøy nhöõng neùt chính veà phong caùch ngheä thuaät cuûa thô Toá Höõu ? TRAÛ LÔØI:- Thô Toá Höõu tieâu bieåu cho khuynh höôùng thô tröõ tình chính trò vaø gaén lieàn vôùi khuynh höôùng söû thi, caûm höùng laõng maïn.- Gioïng thô taâm tình ngoït ngaøo, tha thieát.- Ngheä thuaät thô ñaäm ñaø tính daân toäc.1Giaûng vaên lôùp 12 (tieát 49)V i eä t B aé cT oá H öõ u2 _ Sau chiến thắng Điện Bieân Phủ (thaùng 5 - 1954) . Hiệp nghị Giơnevơ về Ñoâng Dương ñược kí kết ( thaùng 7 -1954), hoøa bình trở lại, miền Bắc ñược giải phoùng, ...I. GIÔÙI THIEÄU :1. Hoaøn caûnh saùng taùc: Thaùng 10-1954 caùc cơ quan Trung ương của Đảng vaø chính phủ rời chiến khu Việt Bắc trở veà Haø Nội. Nhaân sự kiện thời söï coù tính chất lịch sử ấy , Tố Hữu saùng taùc baøi thơ Việt Bắc.3 - Baøi thơ ñöôïc trích trong tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu (1947-1954). - Baøi thô ñöôïc Nhaø xuất bản Văn học cho in lại trong tập “ Tố Hữu – Thơ ”) vaøo năm 1983.2. Xuất xứ :4 * Hai phaàn: a) Phaàn 1 : 20 caâu ñaàu : Lời Việt Bắc. b) Phaàn 2 : 70 caâu coøn laïi : Lời caùn bộ về xuoâi. _ Chia thaønh 3 phaàn nhỏ : + 32 caâu tieáp theo: Cảnh vaø người Việt Bắc tuy thiếu thốn, gian khổ nhöng rất ñẹp tình người . + 22 caâu tieáp theo : Việt Bắc – ñaùnh giaëc , Việt Bắc - anh huøng . + 16 caâu cuoái : Việt Bắc – cô quan ñaàu naõo cuoäc khaùng chieán.3. Thể loại : Thơ lục baùt ( truyeàn thoáng).4. Boá cuïc :5- Việt Bắc ñöôïc xem laø queâ höông cuûa Caùch mạng . ÔÛ ñaây coù Paéc Poù , nơi Baùc Hoà ñaët chaân ñaàu tieân khi về nước ( thaùng 2 -1941). ÔÛ ñaây ñaõ dieãn ra những sự kiện trọng ñại của lịch sử caùch mạng Việt Nam. - Trong khaùng chiến chống Phaùp: Việt Bắc laø căn cứ ñịa vững chaéc nơi ñoùng caùc cơ quan Trung ương Đảng vaø Chính phủ.  Vì vaäy, giöõa caùn boä vaø Vieät Baéc coù moái aân tình saâu naëng.II. PHAÂN TÍCH :1.Nhan ñeà baøi thơ : 6 Mình về mình coù nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng  Mình về mình coù nhớ khoâng Nhìn caây nhớ nuùi, nhìn soâng nhớ nguồn? Tiếng ai tha thiết beân cồnBaâng khuaâng trong dạ, bồn chồn bước đi Aùo chaøm đưa buổi phaân liCầm tay nhau biết noùi gì hoâm nay... Mình đi , coù nhớ những ngaøyMưa nguồn suối lũ , những maây cuøng muø Mình về , coù nhớ chiến khuMiếng cơm chấm muối , mối thuø nặng vai ? Mình về , rừng nuùi nhớ aiTraùm buøi để rụng , măng mai để giaø. Mình đi coù nhớ những nhaøHắt hiu lau xaùm , đậm ñaø loøng son Mình về ,coù nhớ nuùi nonNhớ khi khaùng Nhật , thuở coøn Việt Minh  Mình đi , mình coù nhớ mình Taân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình, caây ña ?a. Vieät Baéc boäc loä yeâu thöông vaø khaùt khao ñöôïc yeâu thöông:2.Lôøi cuûa Vieät Baéc : (20 caâu thô ñaàu) :7 .* Lôøi öôùm hoûi chaân tình tha thieát:- Hai caâu hoûi: + Veà thôøi gian? +Veà khoâng gian?  Caùn boä coù nhôù moät thôøi gian caùch maïng, moät vuøng caùch maïng hay khoâng? Ñieäp töø: ” Mình, veà, nhôù” Moái quan heä gaén boù, thaân maät vaø noãi nhôù nhung tha thieát cuûa Vieät Baéc. Mình về mình coù nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng . Mình về mình coù nhớ khoâng Nhìn caây nhớ nuùi, nhìn soâng nhớ nguồn?- Pheùp laëp : “ Mình veà mình coù nhôù ”  Taâm traïng lo laéng, baên khoaên cuûa Vieät Baéc khi caùn boä veà xuoâi.- AÂm ñieäu: caùc töø “ta, tha, noàng, khoâng, soâng” baét vaàn vôùi nhau  Gôïi söï vang xa, lan toûa moät noãi nhôù trong phuùt chia tay.8=> Boán caâu thô coù giaù trò bieåu caûm, khôi gôïi caûm xuùc nhôù nhung tha thieát cuûa Vieät Baéc.9 Tieáng ai tha thieát beân coàn Baâng khuaâng trong daï, boàn choàn böôùc ñi AÙo chaøm ñöa buoåi phaân li Caàm tay nhau bieát noùi gì hoâm nay... + Hoaùn duï : “Aùo chaøm”  Gôïi aán töôïng : ngöôøi Vieät Baéc bình dò nhöng ñaäm ñaø tình nghóa  Taïo khoâng khí tieãn ñöa vöøa chaân tình, vöøa coå kính. b.Taâm traïng cuûa Vieät Baéc vaø caùn boä trong buoåi chia tay :+ Töø “ai” - ñeå hoûi - ñaïi töø phieám chæ Gòong ñieäu eâm aùi, ngoït ngaøo  Tình caûm ñaèm thaém.+ Nhöõng töø laùy chæ traïng thaùi :“ Tha thieát, baâng khuaâng, boàn choàn”  Dieãn taû khung caûnh, taâm traïng cuûa buoåi chia tay. + Nhòp ñieäu: 3/ 3 / 2 : dieãn taû söï ngaäp ngöøng, bòn ròn .  Taâm traïng löu luyeán, nhôù thöông cuûa Vieät Baéc vaø caùn boä.10löu luyeán , vöông vaán ñaày xuùc ñoäng.ä => Buoåi chia tay :11 Mình ñi coù nhôù nhöõng ngaøy Möa nguoàn suoái luõ, nhöõng maây cuøng muø Mình veà, coù nhôù chieán khu Mieáng côm chaám muoái, moái thuø naëng vai? c. Vieät Baéc nhaéc laïi nhöõng kyû nieäm cuøng soáng,ø cuøng chieán ñaáu giöõa Vieät Baéc vaø caùn boä:+ Pheùp ñoái: tình nhaân daân vôùi caùn boä cuøng ñoàng cam , coäng khoå vaø chung moái thuø giai caáp.  Khaúng ñònh quyeát taâm : Caøng khoå aûi, caøng ñaày yù chí gieát giaëc. + Hình aûnh: “Möa, luõ, maây muø ”  Thieân nhieân khaéc nghieät gaây khoù khaên cho cuoäc soáng sinh hoaït.- Nhöõng khoù khaên , gian khoå, thieáu thoán:12 Mình veà, röøng nuùi nhôù ai Traùm buøi ñeå ruïng, maêng mai ñeå gia.ø Mình ñi, coù nhôù nhöõng nhaø Haét hiu lau xaùm, ñaäm ñaø loøng son Pheùp ñoái  Ca ngôïi veû ñeïp ñoân haäu , thuûy chung son saét cuûa ngöôøi Vieät Baéc.- Boäc loä noãi nhôù nhung da dieát ñeán ngaån ngô cuûa thieân nhieân Vieät Baéc. 13 Mình veà, coù nhôù nuùi nonNhôù khi khaùng Nhaät, thuôû coøn Vieät Minh Mình ñi, mình coù nhôù mìnhTaân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña.Ñieäp töø “ mình”: caùn boä töï + nhaéc nhôû + khaúng ñònh  Khoâng queân Vieät Baéc laø khoâng queân chính mình (khoâng ñeå maát ñi baûn chaát toát ñeïp ñaõ ñöôïc toâi luyeän trong cuoäc soáng vaø chieán ñaáu).  Taïo aán töôïng: nhöõng hình aûnh , ñòa ñieåm nôi ñaõ khai sinh ra caùc ñòa danh ñi vaøo lòch söû.- Nhôù nhöõng ngaøy cuøng hoaït ñoäng, cuøng chieán ñaáu trong khoâng khí soâi noåi, haøo huøng cuûa phong traøo Maët traän Vieät Minh : ñaùnh Phaùp, ñuoåi Nhaät, . . .- Söï thay ñoåi vò trí trong caâu thô :Töï haøo veà nhöõng söï kieän lòch söû troïng ñaïi cuûa caùch maïng Vieät Nam trong thôøi kì ñaùnh Thöïc daân Phaùp giaûi phoùng daân toäc.14khoâng bao giôø ñöôïc queân moät giai ñoaïn lòch söû veû vang vaø vó ñaïi cuûa daân toäc Vieät Nam.=> Vieät Baéc nhaén nhuû:15 Thoâng qua theá giôùi hoaøi nieäm vaø kyû nieäm vôùi gioïng thô eâm aùi, ngoïtï ngaøo, tha thieát - nhaø thô ñaõ theå hieän : nieàm nhôù thöông tha thieát, ñaäm ñaø vaø moái tình gaén boù, thuûy chung son saét cuûa Vieät Baéc vôùi caùn boä veà xuoâi.Tieåu keát :16SOÂNG LOÂTröôøng ca 17