Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 11 - Tự tình

TỰ TÌNH Giới thiệu chungNhững điểm nổi bật trong tính cách và cuộc đời Hồ xuân Hương?胡春香  胡春香- Hồ Xuân Hương ( ?.........? ) , Nghệ An . Sống trong giai đoạn đầy sóng gió của xã hội phong kiến Việt Nam ( Nửa cuối XVIII nửa đầu XIX) Là người phụ nữ tài hoa nhưng trắc trở nhiều trong cuộc đời . Sáng tác cả chữ Nôm Và chữ Hán “ Lưu Hương ký” “ Người phụ nữ hai lần đặc biệt “ “ Bà chúa thơ Nôm”“ Tự tình” nằm trong chùm bài thơ “ Tự tình” gồm 3 bài Tự tìnhĐêm khuy văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước nonChén rượu hương đưa say lại tỉnh Vầng trăng bóng xế khuyết chưa trònXiên ngang mặt đất rêu từng đám Đâm toạc chân mây đá mấy hònNgán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con conII. Đọc hiểu 1. Hai câu đề. Nỗi niềm của nhân vật trữ tình được gợi lên trong khung cảnh như thế nào?Không gian , thời gian đặc biệt : đêm khuy , văng vẳng tiếng trống canh Thời gian đặc biệt để con người đối diện với lòng mình, sống thật với mình nhất. Tiếng trống làm tăng vắng lặng của không gian , thể hiện bước Đi của thời gian , của tuổi trẻ. Câu thơ thứ hai em chú ý những từ nào nhất ? Nó có ý nghĩa gì?Hồng nhanNước nonCá nhân Xã hội Trơ : Trơ trọi , lẻ loi “ Đuốc hoa để đó mặc nàng nằm trơ” Truyện Kiều - Nguyễn Du“Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt” Thăng Long thành hoài cổ - Bà Huyện Thanh QuanHai câu thơ đầu thể hiện sự cô đơn của thi nhân. Dường như có sự đối lập giữa thi nhân và xã hội phi nhân tính đó.2. Hai câu thựcCụm từ “ say lại tỉnh” Gợi cho em suy nghĩ gì?Gợi lên vòng luẩn quẩn của tình duyênCàng say càng tỉnh , càng cảm nhận nỗi đau thân phận*Hình ảnh vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn gợi điều gì?Hình tượng thơ chứa đựng sự éo le :Bóng xếTrăngKhuyết chưa trònTuổi xuân đã trôi qua mà nhân duyên không trọn vẹn . Hương rượu để lại vị đắng, hương tình thoảng qua để chỉCòn phận hẩm duyên ôi .3. Hai câu luậnXiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hònHình tượng thiên nhiên trong hai câu thơ trên góp phần thể hiện tâm trạng , thái độ của thi nhân như thế nào?Rêu - Xiên ngang mặt đấtĐá - Đâm toạc chân mâyTác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để khắc họa hình ảnh ?Biện pháp đảo ngữ kết hợp với tài năng sử dụng từ ngữ Xiên ngang, đâm toạc làm nổi bật sự phẫn uất của thiên nhiên . Tâm trạng buồn chán nhưng thi nhân vẫnnhìn cảnh vật bằng con mắtYêu đời. Thể hiện bản lĩnh ,sức sống mãnh liệt của bà .Cảnh vật như cựa quậy , như sống động dưới ngòi bút của bà . Đó là sự quẫy đạp của nhà thơ vươn lên chống lại cái xã hội thiếu tính ngươì ấy.4. Hai câu kết Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con Hình ảnh xuân đi , xuân lại lại gợi cho em ý nghĩ gì ?Em nhận xét gì về cách dùng từ của nhà thơ?Ngán : Chán ngán , ngán ngẩm.Ngán nỗi éo le , bạc bẽo Mùa xuân của hoa lá là vĩnh hằngMùa xuân của tuổi trẻ thì ít ỏiMảnh tình – san sẻ - tí – con con Nghệ thuật tăng tiến :Mảnh tìnhBéSan Sẻ Càng béTí con con Xót xa , tội nghiệpCâu thơ gợi lên cho em suy nghĩ gì về thân phận những người phụ nữ xưa ?Câu thơ là tâm trạng của người phụ nữ đã mang thân làm lẽ .Đó cũng là nỗi lòng của những người phụ nữ xưa .“ Hạnh phúc là chiếc chăn quá hẹp” Tổng kếtNội dung - Nói lên bi kịch , khát vọng sống , khát vọng hạnh phúc của thi nhân . - Giá trị nhân văn sâu sắc : trong buồn tủi người phụ nữ gắng gượng vươn lên trên số phận nhưng cuối cùng vẫn rơi vào bi kịch.Tổng kếtNghệ thuật Nghệ thuật sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc.Hình ảnh giàu sức gợi cảm , diễn tả tinh tế , phong phú tâm trạng trữ tình .   Lấy chồng chung (Hồ Xuân Hương - 胡春香 Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng, Chém cha cái kiếp lấy chồng chung. Năm thì mười hoạ chăng hay chớ Một tháng đôi lần có cũng không. Cố đấm ăn xôi, xôi lại hẩm, Cầm bằng làm mướn, mướn không công. Thân này ví biết dường này nhỉ Thà trước thôi đành ở vậy xong.