Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 11 - Tiết 61, 62: Đọc văn: Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài ( Trích kịch “Vũ Như Tô” của Nguyễn Huy Tưởng) (Tiếp theo)

Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài( Trích kịch “Vũ Như Tô” của Nguyễn Huy Tưởng) Tiết 61-62 - đọc văn1/ Tác giả Nguyễn Huy Tưởng (1912- 1960):( sgk).2. Vở kịch “ Vũ Như Tô” : - Thể loại : bi kịch lịch sử.( Thể kịch mà xung đột kịch được tạo dựng từ những mâu thuẫn không thể giải quyết được, mọi khắc phục mâu thuẫn đều dẫn đến “sự diệt vong những giá trị quan trọng”.Nhân vật chính có say mê khát vọng lớn lao, có khi có những sai lầmtrong hành động, có kết thúc bi thảm nhưng mang ý nghĩa thức tỉnh, khơi gợi tính nhân văn của mỗi người). I/ Tìm hiểu chung :Chân dung Nguyễn Huy Tưởng và ảnh chụp cùng các bạn vănCăn nhà quen thuộc của Nguyễn Huy TưởngBìa cuốn nhật ký của Huy TưởngBìa của vở kịch “Đêm hội Long Trì”- Thời điểm sáng tác: viết năm 1941.- Nội dung tác phẩm ghi lại những sự kiện xảy ra ở Thăng Long khoảng năm 1516 -1517 ở thời Lê Tương Dực.- Kết cấu ban đầu của tác phẩm gồm 3 hồi (đăng trên tạp chí Tri Tân năm 1943-1944)  sau đó tác giả sửa lại thành vở kịch 5 hồi.- Tóm tắt tác phẩm ( sgk). 3. Vị trí đoạn trích ở hồi 5 ( hồi cuối của tác phẩm)Nhân vật Đan Thiềm và Vũ Như Tô trong vở kịch “Vũ Như Tô” 1. Đọc và giải nghĩa từ khó : - Phân vai đọc . Chú ý dựa vào các chỉ dẫn sân khấu để thể hiện giọng đọc cho phù hợp với tình huống kịch: + Gịong Đan Thiềm lo lắng, hốt hoảng- cứng cỏi, đau đớn. + Gịong Vũ Như Tô thì băn khoăn, chất chứa những câu hỏi lớn vừa nhức nhối, vừa da diết; vừa khắc khoải và cuối cùng là đau đớn tột độ. + Gịong quân lính hỗn hào. + Gịong cung nữ bợ đỡ, lẳng lơII/ Đọc hiểu2. Phân tích văn bản: a. Tìm hiểu các xung đột kịch trong đoạn trích:* Tóm tắt các sự việc chính diễn ra trong hồi V của vở kịch?* Theo em, “loạn” và “biến”, những sự việc khủng khiếp diễn ra trong hồi V xuất phát từ đâu? Liệu có cách giải quyết nào khác “loạn” và “biến”? + Mâu thuẫn 1: Tình huống kịch xảy ra trong hồi V xuất phát từ mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ lầm than và bọn hôn quân bạo chúa cùng các phe cánh của chúng.- Qúa trình phát triển của mâu thuẫn này đã chỉ ra tính tất yếu của hồi V : +Mục đích xây Cửu Trùng Đài nguy nga tráng lệ để ăn chơi hưởng lạc . +Nguyên liệu và công sức để xây Cửu Trùng Đài, là tiền bạc,của cải mà vua đã ra sức bắt thuế, tróc thợ từ dân lành, làm cho nhân dân vất vả, đói khát, chết vì bệnh dịch, tai nạn.  Tương Dực không phải là một ông vua yêu nước, thương dân. Điều này tất yếu dẫn đến “loạn” và “biến”.-Kết quả : hôn quân bị giết, hoàng hậu nhảy vào lửa Cửu Trùng Đài hiện thân cho tham vọng ăn chơi của Lê Tương Dực bị đốt thành tro. *Ngoài mâu thuẫn giữa quan quân và vua, em thấy trong hồi V còn có mâu thuẫn nào khác?+ Vũ Như Tô coi Cửu Trùng Đài là cả phần xác và phần hồn của cuộc đời mình ( vì đây là công trình nghệ thuật tô điểm cho vẻ đẹp của đất nước) .Vì nó, Ông sẵn sàng chấp nhận làm việc cho hôn quân bạo chúa; dù bị thương vẫn tiếp tục chỉ đạo công việc; trị tội những thợ bỏ trốn - Mâu thuẫn 2 : giữa Vũ Như Tô với nhân dân và quân phiến loạn. -Ngược lại trong mắt dân chúng, Cửu Trùng Đài là hiện thân của sự ăn chơi xa xỉ, hiện thân của tội ác cha đẻ của nó –Vũ Như Tô- chính là kẻ thù của họ cần phải bị trị tội Họ vui mừng khi Cửu Trùng Đài chaý, Vũ Như Tô ra pháp trường. *Vì sao khi bị đưa ra pháp trường, Vũ Như Tô vẫn không thể trả lời được câu hỏi : “Ta tội gì?” hay vẫn một câu “Các ngươi không hiểu được ta”.- Vũ Như Tô chỉ đứng trên lập trường của người nghệ sĩ thuần tuý, hết mình phụng sự cái đẹp. - Ông không đứng về phía Lê Tương Dực, nhưng lại muốn mượn uy quyền, tiền bạc của hắn để thực hiện hoài bão nghệ thuật của mình. - Nhưng lợi ích nghệ thuật mà Vũ Như Tô theo đuổi đã mâu thuẫn với thực tế đời sống của nhân dân. Kết thúc trên chỉ ra tính bi kịch không thể điều hoà của mâu thuẫn.