Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Tiết 8, 9: Rèn kĩ năng chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để viết bài văn tự sự

Tiết : 8- 9 Lớp dạy:10A , Tiết ....Ngày dạy: ..../ 10/ 2010, Sĩ số:..., Vắng: Lớp dạy:10A , Tiết .... Ngày dạy:.../ 10/ 2010, Sĩ số:..., Vắng: Rèn kĩ năng chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để viết bài văn tự sự A. Mục tiêu bài học: Giúp hs: - Nhận biết thế nào là sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự. - Bước đầu chọn được sự việc, chi tiết tiêu biểu khi viết một bài văn tự sự đơn giản. - Có ý thức và thái độ tích cực phát hiện, ghi nhận những sự việc, chi tiết xảy ra trong tác phẩm để viết một văn bản tự sự. B. Phương tiện thực hiện: - Sgk, sgv. - Hs đọc trước bài học. - Gv thiết kế dạy- học. C. Cách thức tiến hành: Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi- thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. Tiến trình dạy- học: 1. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà của HS 2. Bài mới: Hoạt động của gv và hs Yêu cầu cần đạt Hs đọc sgk và trả lời các câu hỏi: - Thế nào là tự sự? - Thế nào là sự việc? Sự việc tiêu biểu là gì? - Thế nào là chi tiết? Chi tiết tiêu biểu là gì? - Từ các VD trên, anh (chị) hãy nêu cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự? Yêu cầu hs đọc văn bản và trả lời câu hỏi: a. Có thể bỏ sự việc hòn đá xấu xí được xác định rơi từ vũ trụ xuống ko? Vì sao? b. Anh (chị) rút ra bài học gì về lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu khi viết bài văn tự sự? - Hô-me-rơ đã kể chuyện gì? - ở phần cuối đoạn trích, tác giả đã chọn một sự việc quan trọng, đó là sự việc gì? Được kể bằng những chi tiết tiêu biểu nào? Có thể coi đây là thành công của Hô-me-rơ trong nghệ thuật kể chuyện ko? Vì sao? A. Ôn lại lý thuyết I. Khái niệm: 1. Tự sự: Là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa. 2. Sự việc: - Là cái xảy ra được nhận thức có ranh giới rõ ràng, phân biệt với những cái xảy ra khác. - Trong văn bản tự sự, mỗi sự việc được diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác. - Sự việc tiêu biểu: là những sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện. - Mỗi sự việc bao gồm nhiều chi tiết. 3. Chi tiết: - Chi tiết:+ Là tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. + Có thể là một lời nói, một cử chỉ và một hành động của nhân vật hoặc một sự vật, một hình ảnh thiên nhiên, một nét chân dung. - Chi tiết tiêu biểu: Là chi tiết tập trung thể hiện rõ nét sự việc tiêu biểu. II. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu: Các bước: - Xác định đề tài, chủ đề câu chuyện. - Dự kiến cốt truyện (Các sự việc tiêu biểu). - Triển khai các sự việc bằng các chi tiết. B. Luyện tập: 1. Câu chuyện : Hòn đá xù xì. a. Ko thể bỏ sự việc đó. Vì nó dẫn đến sự có mặt của các chi tiết: + Sự ngạc nhiên của lũ trẻ và người bà. + Cuộc đối đáp giữa người bà và nhà thiên văn. + Sự xấu hổ của người bà và cậu bé khi hiểu hàm ý của nhà thiên văn. " Các chi tiết trên miêu tsr diễn biến tâm trạng nhân vật và làm sáng rõ chủ đề văn bản. " ý nghĩa câu chuyện: + ở trên đời này, có những sự vật, sự việc tưởng chừng như đáng bỏ đi nhưng lại vô cùng quan trọng. + Sự sống âm thầm và ko sợ hiểu nhầm của hòn đá là một lẽ sống tốt. b. Bài học: Cần lựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu biểu là những sự việc, chi tiết làm nên ý nghĩa của cốt truyện. 2. Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về: - Cốt truyện: Cuộc đoàn viên kì lạ của Uy-lít-xơ và Pê-nê-lốp sau 20 năm xa cách - một thử thách trí tuệ. - Sự việc tiêu biểu: Pê-nê-lốp thử thách chồng bằng cách ngầm hỏi về bí mật của chiếc giường cưới. - Chi tiết: + Pê-nê-lốp sai nhũ mẫu khiêng chiếc giường chứa bí mật ra khỏi phòng. + Uy-lít-xơ giật mình, chột dạ, hỏi lại, nói rõ đặc điểm bí mật của chiếc giường. + Hai người nhận ra nhau trong niềm hạnh phúc tột cùng. " Đó là thành công trong nghệ thuật kể chuyện của Hô-me-rơ. Vì chúng góp phần khắc họa đậm nét trí tuệ, phẩm chất tốt đẹp của các nhân vật. 3. Củng cố, dặn dò: Yêu cầu hs về nhà:- Hoàn thiện các bài tập, học các khái niệm.