Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Tiết 63: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Chào mừng quý thầy cô đã đến tham dự tiết học Theo Hoàng Đức Lương, có những nguyên nhân nào khiến cho sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền đầy đủ cho đời sau ?Câu hỏi kiểm tra bài cũTheo tác giả, có bốn nguyên nhân khiến cho thơ ca Việt Nam các thời đại trước thế kỉ XV không được lưu truyền đầy đủ cho đời sau: _ Thơ ca là nghệ thuật tinh tế nên không phải ai cũng hiểu và yêu quí thơ ca, ít người quan tâm, sưu tầm. _ Những bậc quan không có thì giờ để biên tập. _ Những người thích sưu tầm thơ ca bỏ dở . _Thơ ca không được in ra để lưu hành rộng rãi.Điều gì thôi thúc Hoàng Đức Lương vượt qua khó khăn để biênsoạn tập thơ ?_ Niềm tự hào và ý thức trách nhiệm đối với nền thơ ca dân tộc._ Ý thức độc lập, tự cường trong văn học.ĐỌC THÊM :HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA( Trích “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba” ) _ Thân Nhân Trung _ I. Tiểu dẫn: 1. Tác giả : Thân Nhân Trung ( 1418 – 1499 ) _ Tự là Hậu Phủ, người làng Yên Ninh ( Bắc Giang ) _ 1469 đỗ tiến sĩ, nổi tiếng giỏi văn chương, được vua Lê Thánh Tông tin dùng.HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA Nêu vài nét tiêu biểu về tác giả ? 2. Tác phẩm: _ Được khắc bia năm 1484. _ Giữ vai trò quan trọng như một lời tựa chung cho cả 82 tấm bia tiến sĩ ở Văn Miếu, Hà Nội. * Giới thiệu một số hình ảnh về Văn Miếu ( Hà Nội ) và bia tiến sĩ. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIABài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba ra đời trong hoàn cảnh như thế nào ? HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIACổng vào Văn Miếu – Quốc Tử Giám HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAGác Khuê Văn – nơi học trò ngồi bình thơ HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAGiếng đào Thiên Quang Tỉnh – giếng ánh sáng của trời HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIANhà bia Văn Miếu HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA3. Bố cục : _P1: Từ đầu vẫn chưa cho là đủ : Vai trò của hiền tài đối với quốc gia. _P2: phần còn lại : Ý nghĩa của việc khắc bia. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA2 phần Đoạn trích được chia làm mấy phần ? Nội dung của từng phần ?4. Chủ đề: _ Nhấn mạnh tầm quan trọng của tri thức và người trí thức trong xã hội. _ Ý nghĩa lớn lao của việc tôn vinh người đỗ đạt qua việc khắc bia. II. Đọc – hiểu văn bản: Nêu chủ đề của bài kí ? II. Đọc - hiểu văn bản : 1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia:HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAXác định hệ thống luận điểm của văn bản ? Luận điểm nào quan trọng nhất ? Hệ thống luận điểm: _ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. _ Những việc làm thể hiện sự quan tâm của các thánh đế đối với hiền tài _ Ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ. Trong đó luận điểm 1 là gốc, là cơ sở , luận điểm 3 có ý nghĩa thực tiễn quan trọng nhất. II. Đọc - hiểu văn bản : 1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia:HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAAnh chị hiểu câu “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” như thế nào ?Hiền tài: người có tài cao, đức lớnNguyên khí: khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật. Như vậy, với sự sống còn và phát triển của đất nước, dân tộc, người hiền tài đóng vai trò vô cùng quan trọng, quý giá, không thể thiếu. II. Đọc - hiểu văn bản : 1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIATác giả đã phát triển luận điểm này như thế nào ?Mối quan hệ giữa hiền tài với sự thịnh suy của đất nước. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao và ngược lại: nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. Cách lập luận theo kiểu diễn dịch bằng cách so sánh đối lập để thấy chân lí rõ ràng, hiển nhiên.Nguyên khí suyThế nước yếuNguyên khí thịnhThế nước mạnhĐề cao, khẳng định vai trò của người có tài, có đức. Họ là rường cột cho nước nhà, có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của đất nước. II. Đọc - hiểu văn bản : 1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia:HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIACác thánh đế minh vương đã làm gì để khuyến khích hiền tài? Tại sao nói làm thế vẫn chưa đủ ?Các nhà nước phong kiến Việt Nam – các triều đại Lí, Trần, Lê đã thể hiện sự quý trọng hiền tài, khuyến khích hiền tài, đề cao kẻ sĩ, quý chuộng không biết thế nào là cùng, ban ân lớn mà vẫn không biết thế nào là đủ: đề cao danh tiếng, ban chức tước, cấp bậc, bảng vàng, ban yến tiệc, mũ áo, vinh quy bái tổ Nhưng như thế vẫn chưa đủ vì chỉ vang danh ngắn ngủi một thời lừng lẫy, mà không lưu truyền được lâu dài. Bởi vậy mới có bia đá đề danh. II. Đọc – hiểu văn bản: 2. Ý nghĩa của việc khắc bia: Đối với người đương thời HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAThảo Luận: Ý nghĩa của bia đá đề danh là gì ? Có phải chuộng văn suông, ham tiếng hão không ?Đề cao người tài khiến họ đem tài năng ra cống hiến và giúp sức cho nước nhàNgăn ngừa điều ácKhuyến khích mọi người noi gương hiền tài II. Đọc – hiểu văn bản: 2. Ý nghĩa của việc khắc bia: Đối với người đời sau HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIATôn vinh quá khứ, làm gương cho thế hệ tương laiTạo dựng truyền thống hiếu học Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, có quan hệ sống còn, có tầm quan trọng bậc nhất đối với vận mệnh hiện tại và tương lai của đất nước. Bởi vậy các cấp chính quyền, các nhà nước đều phải có những chính sách đặc biệt để khuyến khích, phát triển hiền tài. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAThảo Luận: Xác định tầm quan trọng đặc biệt của hiền tài, từ đó xác định tình cảm, thái độ đối với hiền tài của nhà nước, các cấp lãnh đạo và toàn dân ? Chính sách phát triển nhân tài, đề cao trí thức, quốc sách giáo dục của Đảng và Hồ Chủ Tịch. Chiến lược phát triển giáo dục, phát triển con người ở thế kỉ XX, vinh danh các thủ khoa đỗ đầu Đại học ở Văn Miếu hàng năm Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập như hiện tượng chảy máu chất xám, háo danh, chạy theo bằng cấpHIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAThảo Luận: Liên hệ đến tình hình nước ta từ sau Cách mạng tháng Tám ? II. Đọc – hiểu văn bản: 3. Bài học lịch sử: _ Thời nào thì hiền tài cũng là “nguyên khí của quốc gia”, phải biết quý trọng nhân tài. _ Hiền tài có mối quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước. _ Thấm nhuần quan điểm của nhà nước ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài.Thấm nhuần quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIATheo anh (chị), bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia tiến sĩ là gì? HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAAnh (chị) hãy lập một sơ đồ về kết cấu của bài văn bia trên?Vai trò quan trọng của hiền tàiKhuyến khích hiền tàiViệc đã làmViệc tiếp tục làm ( khắc bia tiến sĩ)Ý nghĩa, tác dụng củaviệc khắc bia tiến sĩ.Cảm ơn quý thầy cô.Chúc mọi người nhiều sức khoẻ.