Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Sóng - Xuân Quỳnh

I.Giới thiệu tác giả:1.Cuộc đời:- Xuân Quỳnh(1942-1988), quê: thôn La Khê, xã Văn Khê, ngoại thị Hà Đông, tỉnh Hà Tây.- Tuổi thơ nhiều thiệt thòi. Tình yêu trắc trở.-Tài năng và nghị lực, vượt lên nhiều khó khăn, gian lao để cống hiến trọn đời mình cho nghệ thuậtI.Giới thiệu tác giả:1. Cuộc đời:2. Thơ:+ Gắn bó thiết tha với cuộc đời, với con người, khát khao tình yêu, nhiều lo âu và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.- Đặc điểm: + Dung dị, hồn nhiên . - Tác phẩm tiêu biểu: Hoa dọc chiến hào (1968), Gió Lào cát trắng (1974), Lời ru trên mặt đất (1978), Tự hát (1984), Sân ga chiều em đi (1984), Hoa cỏ may (1989)...I.Giới thiệu tác giả:1. Hoàn cảnh sáng tác:II. Bài thơ:- Viết tại biển Diêm Điền-1967- In trong tập Hoa dọc chiến hào(1968)I.Giới thiệu tác giả:1. Hoàn cảnh sáng tác:II. Bài thơ:2. Cảm nhận chung:Dữ dội và dịu êmồn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh – một phươngở ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trởCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.I.Giới thiệu tác giả:1. Hoàn cảnh sáng tác:II. Bài thơ:- Thể thơ ngũ ngôn với những dòng thơ thường là không ngắt nhịp, sự trở đi trở lại của hình tượng sóng.Sóng là sự hoá thân của em, là phương tiện để nhân vật trữ tình bộc lộ tâm trạng.- Kết cấu:- Hình tượng sóng và em quấn quít, song hành.- Âm hưởng: Nhịp nhàng, dào dạt như những con sóng lúc sôi nổi, lúc êm dịu.2. Cảm nhận chung:7 khổ đầu: Sóng và em 2 khổ cuối: Mong ước của em1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:a. 7 khổ thơ đầu: Sóng và em3. Phân tích.Dữ dội và dịu êmồn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻ*Khổ 1,2I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ: Hành trình sóng hướng ra bể rộng Biến động bất thường Nhu cầu tự khám phá- Sóng:Nét riêng của Xuân Quỳnh là tạo ra con sóng mãnh liệt mà dịu dàng, đằm thắm, đầy nữ tính, giàu trạng thái. Hai trạng thái đối cực Tính vĩnh hằng, bất tử - Tình yêu:Dữ dội và dịu êmồn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bểÔi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻ Khát vọng tình yêu là vĩnh hằng*Khổ 1,23. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Trước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhau* Khổ 3,4.3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Lý giảiTrước muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lên?Sóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâu?Em cũng không biết nữaKhi nào ta yêu nhauNguồn gốc của tình yêu cũng như sóng, đó là một bí ẩn không thể giải thích. Cội nguồn của sóng Ngọn nguồn của tình yêu “Trái tim có những qui luật riêng mà lí trí không thể hiểu được” (Paxcan)* Khổ 3,4.Lời thú nhận thành thực, hồn nhiên mà ý nhị, sâu sắc3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Con sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thức* Khổ 5:3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Lời bày tỏ chân thành, táo bạo của một trái tim yêu hết mìnhCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcNỗi nhớ Thống lĩnh cả ý thức, tiềm thứcGián tiếp:Sóng nhớ bờTrực tiếp:em nhớ anhdưới lòng sâutrên mặt nướcNgày đêm không ngủNỗi nhớ bao trùm cả không gian, thời gian.Trong mơ còn thức* Khổ 5:3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:* Khổ 6,7: Dẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh – một phươngở ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:* Khổ 6,7: - Tình yêu sắt son, chung thuỷ:Dẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh – một phươngở ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở- Tình yêu cho con người sức mạnh vượt qua thử tháchCấu trúc ngôn ngữ có tính khẳng định: “Dẫu...cũng”=> Giữa bao sự đổi thay của cuộc đời, sự thuỷ chung của em là bất biến3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Quan niệm tình yêu mới mẻ, mạnh bạo nhưng cũng rất truyền thống.* Khổ 8,9:Mong ước của emCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:* Khổ 8,9: Mong ước của emCuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.Muốn được sống mãi trong tình yêu , được trường tồn cùng trời đất.Khát vọngYêu hết mình, dâng hiến hết mìnhTình yêu bất diệt=>Thúc đẩy chị sống hết mình,sống mãnh liệt trong tình yêu .Lo âu àThời gian trôi chảyĐời người hữu hạn3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:III. Tổng kết:- Nội dung: Tâm hồn người con gái khi yêu luôn khát khao chân thành, nồng hậu và dám bày tỏ khát vọng tình yêu của mình trong tình yêu.- Nghệ thuật: Cấu tứ độc đáo, nghệ thuật đối, hình ảnh sinh động, âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng như sóng biển. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mà vô cùng sâu sắc.3. Phân tích.I.Giới thiệu tác giả:II. Bài thơ:1. Hoàn cảnh sáng tác:2. Cảm nhận chung:Qua bài thơ, em cảm nhận được gì về sức sống và vẻ đẹp của hồn thơ Xuân Quỳnh? Truyền thống: Thuỷ chung rất mực trong tình yêu.Củng cốMột hồn thơ mãnh liệt, chân thành và tinh tế, nhạy cảm.Vẻ đẹp vừa truyền thống vừa hiện đạiHiện đại: Mạnh dạn bày tỏ tình yêu của mình, khát khao của lòng mình.Nhận xét về sự phát triển của tứ thơ?Mở đầu, sóng còn khoảng cách với người; giữa bài, sóng là cớ để suy tư, song song với người; cuối bài, người tan vào sóng , đẩy sóng tới cao trào.