Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Những yêu cầu của việc sử dụng tiếng Việt

Xin nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáoKiểm tra bài cũCâu 1: Sự kiện nào quan trọng nhất đối với lịch sử phát triển của tiếng Việt giai đoạn từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX?A. Xuất hiện bản dịch Chinh phụ ngâm. C. Truyện Kiều ra đời.B. Quốc âm thi tập ra đời. D. Sáng tạo ra chữ Nôm.Câu 2: Sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Việt trong thời kỳ Pháp thuộc để lại dấu ấn rõ nhất ở lĩnh vực nào?A. Nghiên cứu, giảng dạy, phổ biến khoa học bằng tiếng Việt.B. Thơ mới và văn xuôi lãng mạn.C. Các văn bản hành chính, ngoại giao, giáo dục.D. Thơ văn tuyên truyền cách mạng.Câu 3: Vì sao ngày nay chúng ta phải nêu cao ý thức chuẩn hoá tiếng Việt?A. Vì tiếng Việt được dùng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, nghệ thuật, KHKT.B. Vì tiếng Việt được dùng để giảng dạy trong nhà trường ở tất cả các cấp học, bậc học.C. Vì tránh sự ảnh hưởng tiêu cực của các yếu tố ngoại lai.D. Vì tất cả những lí do trên.Câu 4: Đảm bảo những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt sẽ đem lại những hiệu quả nào?A. Để tránh những sai lầm trong khi diễn đạt.B. Để biết cách diễn đạt đúng những điều muốn nói.C. Để biết cách diễn đạt hay những điều muốn nói.D. Cả A, B, C đều đúng.Kiểm tra bài cũNhững yêu cầu Nguyễn Thị Châm – Trường THPT Chuyên Hạ Long – Năm học 2007 – 2008 I. Yêu cầu chung trong việc sử dụng tiếng Việt:Tính nghệ thuật:Vận dụng quy tắc tiếng Việt một cách sáng tạo, linh hoạtĐạt hiệu quả cao trong giao tiếp.Tính chính xác:Tổ chức theo đúng các quy tắc của tiếng ViệtDiễn đạt sát đúng nội dung cần thông tin.ĐúngHayNhững yêu cầu về sử dụng tiếng ViệtII. Yêu cầu về sử dụng tiếng Việt trên các cấp độ:1.1. Sử dụng đúng: a. Phân tích ngữ liệu:1. Yêu cầu về ngữ âm và chữ viết:Những yêu cầu về sử dụng tiếng ViệtII. Yêu cầu về sử dụng tiếng Việt trên các cấp độ:1. Yêu cầu về ngữ âm và chữ viết:Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt1.1. Sử dụng đúng (chính xác): Phân tích ngữ liệu:Đoạn phim:Phát âm theo tiếng địa phương.Ví dụ sách giáo khoa: Dấu thanh, phụ âm đầu, phụ âm cuối -> từ khác nhau.Đoạn văn:viết tắt, viết hoa tuỳ tiện, dấu thanh không đúng, thay đổi nguyên âm, phụ âmb. Kết luận:Hướng đến chuẩn phát âmNắm vững và viết đúng quy tắc về chính tả.II. Yêu cầu về sử dụng tiếng Việt trên các cấp độ:1. Yêu cầu về ngữ âm và chữ viết:Những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt1.1. Sử dụng đúng (chính xác):1.2. Sử dụng hay (nghệ thuật): Phân tích ngữ liệu:Ví dụ SGK: Tổ chức tiết tấu, nhịp điệu, gieo vần -> góp phần diễn tả nội dung, tác động tới nhận thức của người nghe (đọc), nhịp nhàng, dễ thuộc, dễ nhớ.Ví dụ khác:Hoà phối thanh điệu, nhịp điệu, tiết tấu -> gợi hình, biểu cảm, tạo nhạc điệu, diễn ý => linh hoạt, sáng tạo, đạt hiệu quả cao.b. Kết luận:Hướng tới sử dụng ngữ âm và chữ viết có tính nghệ thuật: hài hoà, linh hoạt, giàu giá trị biểu hiện và có sức tác động cao.Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hoà. ( Hồ Chí Minh - Tuyên ngôn độc lập)Bống bống bang bang,Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà taChớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người(Tấm Cám)Cối xay tre, nặng nề quay, từ ngàn đời nay, xay nắm thóc.( Thép Mới)Sương nương theo trăng ngừng lưng trờiTương tư nâng lòng lên chơi vơi(Xuân Diệu – Tương tư)III. Luyện tập:Bài 1: Sự hoà phối ngữ âm trong đoạn văn:Cách dùng dấu phẩy tạo nhịp ngắt ngắn Sự luân phiên thanh bằng – trắc trong các cụm từSử dụng nhiều thanh trắc.Tác dụng: nhịp điệu dứt khoát, mạnh mẽ, giọng điệu kiên quyết, hào hứng, sôi nổi => sức tác động mạnh.Bài 2: - Giống nhau về nhịp và tiết tấu.- Khác nhau về vần:+ Đoạn 1: hai – Mai; kết bằng tiếng có thanh trắc: đó.+ Đoạn 2: tiền – Diên; kết bằng tiếng có thanh bằng: tre. Bài 3:Những yêu cầu về sử dụng tiếng ViệtBài viết của Vũ Thị ThảoBài viết của Nguyễn Thuỳ LinhBa NgàyNó sinh ra trong một gia đình giàu có, được lớn lên nhờ sữa của bà vú nuôi, và nhờ tiền. Mẹ nó nói nó là một ốc đảo xa lạ. Nó không có bạn, không tuổi thơ, không cảm xúc, không gì cả.Thế rồi cuối cùng cái ngày ấy cũng đã đến: ba mẹ nó quyết định ly hôn! Năm ấy nó mới lên cấp II. Không khóc lóc, không than vãn, không buồn, không vui, nó tiếp tục với khuôn mặt vô cảm, làm những công việc quen thuộc là đến trường, về nhà, nghe mắng, rồi ngủ. Cứ vậy, cứ vậy! (Nguyễn Hồng Nhung)Những yêu cầu về sử dụng tiếng ViệtVề thăm trường cũNguyễn Thị Thuỳ Linh - Lớp 10 VănNgôi trường cũ cây bàng non đã lớnBao năm rồi cây có nhận ra tôiCon đường nhỏ cỏ xanh tràn dưới nắngTôi gặp lại cổng trường rêu phủĐón đưa tôi mưa nắng đi vềCây bàng già nhiều phen bão gióCánh buồm mỏng ngỡ trôi vào dĩ vãngMảnh sân mưa bong bóng phập phồngTôi gặp lại tuổi thơ mình xa lắmGiờ đứng giữa cổng trường bỡ ngỡTìm bóng thầy cô giữa biết bao ngườiTìm người lái đò từng nắng mưa chèo láiGiờ chia tay cổng trường dần khép lạiKhuất xa dần...hàng ghế đá...hàng câyNhưng bóng dáng...kỷ niệm xưa đẹp đẽHướng dẫn học bài và chuẩn bị bàiRèn ý thức sử dụng tiếng Việt chính xác và có tính nghệ thuật, vận dụng trong quá trình đọc hiểu văn bản ngôn từ.Soạn bài: Những yêu cầu sử dụng tiếng Việt (tiết 2)Đọc trước lý thuyết, làm miệng phần luyện tập, tìm thêm ví dụ minh hoạ cho các điểm kiến thức của bài, rà soát bài số 7 và tự đánh giá về việc sử dụng tiếng Việt của bản thân.Xin trân trọng cảm ơnĐiệp phụ âmĐiệp vầnĐiệp thanhTượng thanhHài âmTạo nhịp điệuTạo âm hưởngBiện pháp tu từ ngữ âmLặp các yếu tốHoà hợp các yếu tốNhững yêu cầu về sử dụng tiếng ViệtBiện pháp tu từ văn tựViết chữDùng dấuChữ hoa tu từChữ cái tu từChữ in tu từChấm tu từPhẩy tu từChấm lửng tu từ Gạch nối tu từNhững yêu cầu về sử dụng tiếng Việt