Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 10 - Hưng đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (Tiếp)

Tr­êng THPT Lª Quý §«nChào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh về dự hội giảngMùa xuân 2007Bài học: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn ( TrÝch §¹i ViƯt sư ký toµn th­ - Ng« SÜ Liªn) Hướng dẫn: Cơ giáo Phạm Thị Sâm Trường THPT Lê Quý Đơn TP Thái BìnhHưng Đạo Đại VươngTrần Quốc Tuấn( TrÝch §¹i ViƯt sư ký toµn th­ -Ng« SÜ Liªn)HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư – Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Sử gia Ngơ Sĩ Liên : Chưa rõ năm sinh, năm mất. Là nhà sử học nổi tiếng thời Lê (Thế kỉ XV). Quê: Chương Mĩ, Hà Tây. Đỗ tiến sĩ năm 1442. Làm quan từ thời vua Lê Thái Tơng đến thời Lê Thánh Tơng. HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư – Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Sử gia Ngơ Sĩ Liên :II. Bộ “Đại Việt sử kí tồn thư”: - Quy mơ: 15 quyển .- Phạm vi phản ánh: Suốt chiều dài lịch sử đất nước tính đến thời Ngơ Sĩ Liên.- Giá trị: Lịch sử và Văn học Bộ chính sử lớn nhất Việt Nam thời Trung đại- Thời gian hồn thành: 1479.- Dựa vào:+ Đại Việt sử kí - Lê Văn Hưu (Trần)+ Sử kí tục biên - Phan Phu Tiên (Hậu Lê)- Thể loại: sử kí - ghi chép những sự kiện lịch sửBản in Nội Các Quan BảnMộc bản khắc năm Chính Hịa thứ 18 (1697)Bản in năm 2000HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:B. Văn bản:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: 1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:a. Chuyện về kế sách giữ nước:- Nêu ra bài học giữ nước từ các triều đại: Thời Triệu, Đinh, Lê, Lý Thời Trần: Ba lần đánh bại giặc Nguyên - Mơng, đế quốc hùng mạnh nhất thời Trung đại.  Từ bài học trong quá khứ, bài học hiện tại, từ kinh nghiệm được đúc kết trong cuộc đời cầm quân của vị tướng, Ơng đã rút ra kế sách truyền lại cho vua để giữ nước.Tượng Đức thánh TrầnHƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:a. Chuyện về kế sách giữ nước: Vị tướng tài năng, mưu lược, cĩ tầm nhìn xa trơng rộng, cĩ tư tưởng tiến bộ vượt tầm thời đại - là người cĩ trí tuệ uyên bác. Con người hết lịng lo cho nước, cho dân đến phút cuối cùng của cuộc đời. Chân lí cĩ giá trị muơn đời.- Kế sách giữ nước“Tuỳ thời tạo thế”“khoan thư sức dân”dân là gốc của nướcTượng Đức thánh TrầnHƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:a. Chuyện về kế sách giữ nước:b. Chuyện về lịng trung nghĩa:* Thái độ và việc làm trước lời di huấn của cha:- Trần Liễu trăng trối: vì cha mà lấy thiên hạ! - Thái độ : Ghi để điều đĩ trong lịng, nhưng khơng cho là phải.Chữ Hiếu > Trung nghĩa, cơng bằng, nghiêm khắc.* Thái độ và việc làm trước lời di huấn của cha: Chữ Hiếu hay chữ Trung đều bị chi phối bởi nghĩa lớn với đất nước.Tĩm lại : Qua ba câu chuyện, Ngơ Sĩ Liên tập trung làm nổi bật phẩm chất ngời sáng: Trung nghĩa. (Thời trung đại trung với vua là yêu nước).HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:a. Chuyện về kế sách giữ nước:b. Chuyện về lịng trung nghĩa :c. Cơng lao và đức độ : - Cơng lao giữ nước: Hai lần đánh bại quân Nguyên . Cơng lao xây dựng đất nước: + Tiến cử người tài+ Soạn sách huấn luyện quân sự, binh pháp và khích lệ tướng sĩ - Đức độ lớn lao: + Khiêm nhường “kính cẩn giữ tiết làm tơi”.+ Cẩn thận phịng xa cơng việc hậu sự.HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:a. Chuyện về kế sách giữ nước:b. Chuyện về lịng trung nghĩa :c. Cơng lao và đức độ của Trần Quốc Tuấn:- Thiên tài quân sự lỗi lạc. Đức độ cao cả: trung quân ái quốc, thương yêu dân, tận tình với tướng sĩ, cẩn thận, khiêm tốn. Vua Trần Thánh Tơng soạn văn bia ở sinh từ để ca ngợi. Khi chết được tặng nhiều tước hiệu cao quýNhân dân cảm phục ngưỡng mộ, tơn vinh là bậc thánhKẻ thù nể phục, khiếp sợHƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:2. Nghệ thuật: Khắc hoạ chân dung nhân vật:+ Với vua: trung quân ái quốc.+ Với dân: thương dân, lo cho dân.+ Với tướng sĩ: dạy bảo khích lệ, tiến cử người tài.+ Với con: cơng bằng, nghiêm khắc trong giáo dục.+ Với bản thân: giữ đạo trung và khiêm tốn.- Đặt nhân vật trong những tình huống cĩ thử thách. Đặt nhân vật trong nhiều mối quan hệ.HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thư - Ngơ Sĩ LiênTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:2. Nghệ thuật: Khắc hoạ chân dung nhân vật:b. Kể chuyện:- Khi kể xen lời bình ngắn gọn mang đậm dấu ấn chủ quan của tác giả.Kết luận: Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, chi tiết chọn lọc, xúc động, đoạn trích khắc hoạ đậm nét chân dung Trần Quốc Tuấn, một nhân cách vĩ đại, bất tử trong lịng dân tộc.- Cách kể chuyện linh hoạt, chi tiết chọn lọc.Tượng Đức thánh Trần Sinh phùng gia hấn miễn thân trungMậu kiến Trùng hưng đệ nhất cơngMột hậu dư uy tồi Bắc lỗỶ thiên tràng kiếm dạ minh phong(Đặng Minh Khiêm)Dịch:Sinh ra gặp lúc trong nhà cĩ sự hiềm khích, cố giữ trọn lịng trung,Dựng nên cơng bậc nhất trong thời Trùng hưng.Sau khi mất dư uy vẫn đuổi được giặc Bắc,Thanh gươm dài ngất trời đêm thường kêu trong giĩ.(Theo Lịch Triều hiến chương loại chí – Phan Huy Chú)六 Lục頭 Đầu無 vơ水 thủy不 bất 秋 thu聲 thanh萬 Vạn袷 Kiếp 有 hữu山 sơn 皆 giai 剑 kiếm氣 khíDịch là:Vạn Kiếp núi lồng hình kiếm dựng Lục Đầu vang dậy tiếng quân reo HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTrích Đại Việt sử ký tồn thưTiểu dẫn:I. Vị trí: quyển VI, phần Bản kỉ, kỉ nhà Trần.II. Tìm hiểu: B. Văn bản:1. Chân dung nhân vật Trần Quốc Tuấn:2. Nghệ thuật:Nghệ thuật khắc hoạ chân dung nhân vật:b. Nghệ thuật kể chuyện:Luyện tập: 1. Dựng lên chân dung nhân vật lịch sử Trần Quốc Tuấn,tác giả Ngơ Sĩ Liên chủ yếu nhấn mạnh mặt nào?Tài năng siêu việt B. Trí tuệ hơn ngườiC. Cơng lao to lớn D. Nhân cách cao cả D. Nhân cách cao cả2. Từ những chi tiết trong đoạn trích, em hãy tĩm tắt lại câu chuyện về Trần Quốc Tuấn (Khơng quá 20 dịng)Trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo v à các em học sinh