Bài giảng Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự

Kieåm tra bài cũ: 1.Tự sự là gì? Tự sự (kể chuyện) là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng kết thúc thể hiện một ý nghĩa. 2.Một bài văn tự sự cần có những yếu tố nào? Một bài văn tự sự phải có : cốt truyện, nhân vật và sự việc. I.Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự: 1.Ôn lại một số khái niệm: a.Miêu tả là gì? -Ví dụ : Miêu tả ngôi đình làng -Miêu tả là làm cho người đọc, người nghe, người xem có thể thấy sự vật, hiện tượng, con người như đang hiện ra trước mắt. b.Biểu cảm là gì? Ví dụ: Bộc lộ tình cảm của em về con vật mà em yêu thích. Biểu cảm là bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh. 2. a.Sự giống nhau và khác nhau giữa miêu tả trong bài văn tự sự và miêu tả trong bài văn miêu tả -Giống: *Đều phải miêu tả thật rõ, thật hay. -Khác: *Văn tự sự chỉ dùng yếu tố miêu tả để chen vào làm cho câu chuyện sinh động. *Văn miêu tả dùng yếu tố miêu tả là yếu tố chính của toàn bài. 2b.Söï khaùc nhau vaø gioáng nhau giöõa bieåu caûm trong baøi vaên töï söï vôùi bieåu caûm trong vaên baûn bieåu caûm: -Gioáng: *ñeàu boäc loä tö töôûng tình caûm cuûa ngöôøi vieát. -Khaùc: *Vaên töï söï duøng phöông thöùc bieåu caûm xen vaøo laøm cho caâu chuyeän haáp daãn, loâi cuoán. *Vaên bieåu caûm chæ duøng phöông thöùc bieåu caûm laø chính . 3.Căn cứ vào đâu để đánh giá hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự? Ở chỗ miêu tả và biểu cảm đã phục vụ đắc lực cho văn bản tự sự, tác động đến nhận thức, cảm xúc người đọc, người nghe. 4.Tìm những yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đ “Những vì sao”(trích) của Ađôđê. a.Những yếu tố miêu tả: -Suối reo rõ hơn, đầm ao nhen lên những đốm lửa nhỏ và văng văng trong không gian những tiếng sột soạt, những tiếng rung khe khẽ … -…từ phía mặt đầm lấp lánh dưới kia nổi lên một tiếng kêu dài…mang theo một luồng ánh sáng. -Nàng vẫn ngước mắt lên cao… 4b.Nhöõng yeáu toá bieåu caûm trong ñoaïn vaên: -Coøn toâi, toâi nhìn naøng nguû, ñaùy loøng hôi xao xuyeán…nhöõng yù nghó cao ñeïp. -Toâi töôûng ñaâu moät trong nhöõng ngoâi sao kia , ngoâi sao thanh tuù nhaát , ngôøi saùng nhaát laïc maát ñöôøng ñi ñaõ ñaäu xuoáng vai toâi maø thieâm thieáp nguû. Em có nhận xét gì về vai trò của miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn tự sự trên? Nhận xét: Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp cho đoạn văn tự sự trở nên sinh động, hấp dẫn và đầy chất thơ. II.Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự: 1.Chọn điền từ a.Liên tưởng là từ sự việc, hiện tượng nào đó mà nghĩ đến sự việc, hiện tượng có liên quan. Quan sát là xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật hay hiện tượng Tưởng tượng là tạo ra trong tâm trí hình ảnh của cái không hề có trước mắt, hoặc chưa hề gặp. 2.Tìm trong đoạn văn của Ađoâñeâ nhöõng yeáu toá: a. quan saùt: b.lieân töôûng: c.töôûng töợng: -tieáng suoái trong ñeâm nghe roõ hôn, ñaàm ao nhen leân nhöõng ñoám löûa nhoû, nhöõng tieáng soät soaït… -Coâ gaùi nhö muïc ñoàng cuûa nhaø trôøi… -Cuoäc haønh trình thaàm laëng ngoan ngoaõn cuûa ngaøn sao gôïi nghó ñeán söï di chuyeån cuûa ñaøn cöøu lôùn. 3.Những cảm xúc, những rung động được nảy sinh từ đâu? a.Từ sự qun sát chăn chú, kĩ càng, tinh tế? b.Từ sự vận dụng liên tưởng, tưởng tượng, hồi ức? c.Từ những sự vật, sự việc khách quan ? d.Từ bên trong trái tim người kể? => Vì chỉ có tiếng nói của trái tim thì chưa đủ, nó mang tính chủ quan, phải kết hợp với quan sát, liên tưởng, tưởng tượng để có những ý nghĩ khách quan, sâu sắc. III.Ghi nhớ: sgk/76 IV.Luyện tập Đọc lại truyện Tấm Cám, chọn một đoạn văn bất kì, tìm các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong đoạn văn đã chọn. Caûm ôn quí thaày coâ vaø caùc em ñaõ theo doõi.