Bài giảng Mĩ thuật Lớp 6 - Tiết 12: Một số công trình tiểu biểu của mĩ thuật thời Lý - Võ Thị Thuận

TRƯỜNG THCS THÁI PHIÊNNHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ THĂM LỚPMôn Mĩ thuật 6Giáo viên: Võ Thị ThuậnKiểm tra bài cũ- Nghệ thuật kiến trúc.Nghệ thuật điêu khắc và trang trí.Nghệ thuật gốm.Mĩ thuật thời Lý gồm có những loại hình nghệ thuật nào?Kiểm tra bài cũLoại tôn giáo nào được thịnh hành nhất ở thời Lý? Em hãy cho biết những công trình tiêu biểu cho tôn giáo đó?Đạo Phật rất thịnh hành ở thời Lý.Kiến trúc: Kinh thành Thăng Long; các chùa tháp như: Chùa – Tháp Phật Tích, Chùa Một Cột, Chùa Dạm,...Điêu khắc: các pho tượng Phật, tượng các con thú, cùng với các hình chạm khắc hình hoa, lá, mây, sóng nước,... Đặc biệt là hình tượng con Rồng.Gốm: Các làng gốm nổi tiếng như Thăng Long, Bát Tràng,...Sản xuất nhiều loại gốm: men ngọc, men da lươn, men trắng ngà,... Tiết 12 – Bài 12:Thường thức mĩ thuậtMỘT SỐ CÔNG TRÌNH TIỂU BIỂU CỦA MĨ THUẬT THỜI LÝCHUØA MOÄT COÄTI. KIẾN TRÚC:Chùa Một Cột (Chùa Diên Hựu)Chùa Một Cột thuộc loại công trình kiến trúc gì? - Thuộc loại kiến trúc Phật giáoI. KIẾN TRÚC:Chùa Một Cột (Chùa Diên Hựu)Thảo luận nhóm:- Chùa được xây dựng vào thời gian nào? Ở đâu?Chùa có hình dáng như thế nào? Hãy mô tả cấu trúc của Chùa?Vì sao Chùa có tên gọi là Diên Hựu?- Chùa được xây dựng vào năm 1049, là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu của kinh thành Thăng Long.Chùa có hình dáng như một đoá sen nở giữa hồ, xung quanh có lan can bao bọc. Kiến trúc chùa như một khối vuông đặt trên cột đá đường kính 1,25m.Chùa có tên gọi là Diên Hựu, nghĩa là tiếp nối dài lâu.I/ KIẾN TRÚC:Chùa Một Cột Chùa giống như một đoá sen nở trên cột đá giữa hồ Linh Chiều (hình vuông). Xung quanh chùa là lan can và hành lang tường có vẽ tranh. Theo sử sách, toàn bộ khu chùa được bao bọc bởi hồ tròn Liên Trì, bốn phía có cầu cong dẫn vào trung tâm và hai toà Bảo tháp phía trước. Tuy qua nhiều lần trùng tu (lần cuối cùng vào năm 1954) nhưng chùa vẫn được giữ nguyên cấu trúc ban đầu. Mái cong mềm mại, nét khoẻ khoắn của cột.Bố cục chung được quy tụ về điểm trung tâm làm nổi bật trọng tâm của chùa, nét cong mềm mại của mái, các đường thẳng khoẻ khoắn của cột và các nếp gấp khúc của các con sơn trụ chống xung quanh cột tạo nên sự hài hoà, lung linh, huyền ảo,...* Ý nghĩa: Xuất phát từ ước mơ mong muốn có hoàng tử nối nghiệp và giấc mơ gặp Quan Thế Âm Bồ Tát hiện trên đài sen của vua Lý Thái Tông (1028 – 1054). Kết luận: Chùa Một Cột cho thấy trí tưởng tượng bay bổng của các nghệ nhân thời Lý, đồng thời là một công trình kiến trúc độc đáo, đầy tính sáng tạo và đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.- Chùa Một Cột : gồm đài Liên Hoa hình vuông, chiều dài mỗi cạnh 3 m, mái cong; cột có đường kính 1,25 m. Tầng trên của cột là hệ thống những đòn gỗ làm giá đỡ cho ngôi đài ở trên. - Chùa Một Cột đã được chọn làm biểu tượng của Thủ đô Hà Nội. Ngoài ra, biểu tượng Chùa Một Cột còn được tìm thấy ở mặt sau đồng tiền kim loại mênh giá 5000 đồng của Việt Nam.KIẾN TRÚCChùa Một Cột - Chùa được xây dựng năm 1049. - Có kiến trúc như một khối vuông đặt trên một cột đá, đường kính 1, 25m. - Chùa có hình dáng như một đóa sen nở giữa hồ, xung quanh có lan can bao bọc. Đây là một công trình kiến trúc độc đáo, đầy tính sáng tạo và đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.Sau khi được tìm hiểu về công trình kiến trúc Chùa Một Cột (Hà Nội). Em có suy nghĩ gì và em sẽ làm gì để góp phần cùng mọi người bảo vệ, phát huy và giữ gìn những di sản văn hoá mà cha ông ta đã để lại?THÁP PHẬT TÍCHVöôøn thaùp chuøa Phaät Tích II/ ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM:I/ KIẾN TRÚC:Điêu khắc: a) Tượng A-di-đà( Chùa Phật Tích, Bắc Ninh )b) Con Rồng thời lýĐiêu khắc: a) Tượng A-di-đàTượng được đặt ở đâu?Tượng được đặt ở Chùa Phật Tích, Bắc Ninh.Tượng được tạc bằng chất liệu gì?Tượng được tạc từ khối đá nguyên màu xanh xám.Tượng gồm mấy phần? Nêu đặc điểm từng phần?Tượng được chia thành hai phần: tượng và bệ.Phần tượng:Phật A-di-đà ngồi xếp bằng, hai bàn tay ngửa, đặt chồng lên nhau để trước bụng, tì nhẹ lên đùi theo quy định của nhà Phật, nhưng dáng ngồi vẫn thoải mái, không gò bó. Các nếp áo choàng bó sát người được buông từ vai xuống dưới tạo nên những đường cong mềm mại, tha thướt và trau chuốt càng tôn thêm vẻ đẹp của pho tượng. Mình tượng thanh mảnh, ngồi hơi dướn về phía trước, trông uyển chuyển nhưng lại vững vàng. Khuôn mặt phúc hậu, dịu hiền mang đậm nét vẻ đẹp lí tưởng của người phụ nữ Việt Nam.Phần bệ:- Phật A-di-đà ngự trên toà sen được trang trí bằng các hoa văn rất tinh xảo và hoàn mỹ. Bệ gồm hai tầng: - Tầng trên: Toà sen hình tròn, như một đoá sen nở rộ với hai tầng cánh, các cánh sen được chạm đôi rồng theo lối đục nông, mỏng. - Tầng dưới: Đế tượng hình bát giác, xung quanh được chạm trổ nhiều hoạ tiết trang trí hình hoa dây chữ S và sóng nước.Điêu khắc: a) Tượng A-di-đàTượng Phật A-di-đà khổng lồ ở Kamakura, tỉnh Kagawana, Nhật Bản.Tượng A-di-đà ở chùa Bái Đính – Ninh Bình, nặng 100 tấn.Điêu khắc: a) Tượng A-di-đà: - Được tạc từ khối đá nguyên màu xanh xám. - Bố cục tượng cân đối,hài hoà tỉ lệ cân xứng giữa phần tượng và phần bệ. - Pho tượng là hình mẫu của vẻ đẹp trong sáng, lặng lẽ và lắng đọng đầy nữ tính nhưng không làm mất đi vẻ trầm mặc của Phật A-di-đà. Điêu khắca) Tượng A-di-đà.b) Con Rồng:Thảo luận nhómĐặc điểm Rồng thời Lý có nét gì độc đáo? Thân dài, tròn lẳn, uốn khúc mềm mại, thon nhỏ dần từ đầu đến đuôi, khúc uốn lượn nhịp nhàng theo kiểu “thắt túi”, mang hình dạng một con rắn, do đó còn được gọi là “Rồng Rắn” hoặc “Rồng Giun”. Thân hình uốn lượn thể hiện khả năng biến hóa, thay đổi thiên nhiên của con Rồng cai quản thời tiết, mùa màng. Trên lưng có vẩy nhỏ đều đặn. Mọi chi tiết như mào, lông, chân cũng đều phụ họa theo kiểu “thắt túi”. Điêu khắca) Tượng A-di-đà.b) Con Rồng:- Đầu rồng có bờm, râu cằm, không sừng, mắt lồi, hàm mở rộng. Đây là điểm khác với rồng của các nước khác cùng thời.- Miệng rồng luôn ngậm viên châu(ở các nước Trung Quốc, Nhật Bản và Châu Âu, rồng hay cầm ngọc ở chân trước).Viên châu tượng trưng cho tính nhân văn, trí thức và lòng cao thượng. Đầu rồng hướng lên đớp viên ngọc thể hiện tinh thần tôn trọng tính nhân văn, theo đuổi sự uyên bác và tinh thần cao thượng. Là sản phẩm sáng tạo trong nghệ thuật dân tộc Việt Nam.Chỉ được chạm khắc chủ yếu ở những di tích liên quan trực tiếp đến vua ở Kinh đô, một số chùa là nơi vua đã qua hoặc cư trú lại như Chùa Phật Tích, Chùa Dạm (Bắc Ninh), Chùa Long Đọi (Hà Nam),Rồng thường có mặt cạnh những biểu tượng Phật giáo như lá đề và hoa sen. Thiếu hiện vật về Hà Nội                                                        Roàng Trung QuoácRoàng Chaâu AÂuRoàng thôøi Lyù Điêu khắca) Tượng A-di-đà.b) Con Rồng: Kết luận: Dáng dấp mềm mại, uyển chuyển, hiền hòa, thân dài, không có sừng trên đầu và luôn có hình chữ S (một biểu tượng của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước cổ vốn sinh tụ ở vùng Nam Á).Điêu khắc:a) Tượng A-di-đàb) Con Rồng thời Lý: - Dáng dấp hiền hòa, mềm mại, uốn lượn hình chữ S, nhịp nhàng, uyển chuyển. - Là hình tượng đặc trưng của nền văn hóa dân tộc Việt Nam.Goám thôøi Lyù II/ ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM: 1. Điêu khắc2. Gốm.- Rất tinh xảo. Chất màu men khá phong phú: + Men ngọc.+ Men da lươn.+ Men trắng ngà.+ Men hoa nâu- Coù caùc trung taâm lôùn vaø noåi tieáng veà goám: Thaêng Long, Baùt Traøng, Thoå Haø,Đặc điểm:+ Chất màu men phong phú.+ Xương gốm mỏng, nhẹ chịu được nhiệt độ cao.+ Nét khắc chìm uyển chuyển+ Hình dáng các đồ gốm nhẹ nhàng thanh thoát, trau chuốt mang vẻ đẹp trang trọng, quý phái. Đề tài trang trí: + Chim muông, hình tượng bông sen, đài sen, lá sen cách điệu.Nêu đặc điểm của gốm thời Lý?Đề tài trang trí trên gốm thường sử dụng những họa tiết gì là chủ yếu? II/ ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM: 1. Điêu khắc2. Gốm: Nghệ thuật gốm thời Lý:- Rất tinh xảo.- Chất màu men phong phú.Đặc điểm: Xương gốm mỏng, nhẹ. Dáng vẻ thanh thoát, trau chuốt, mang vẻ đẹp trang trọng.Đề tài trang trí thường là chim muông, hoa sen, đài sen, lá sen cách điệu. II/ ĐIÊU KHẮC VÀ GỐM: 1. Điêu khắc2. Gốm:THƯỜNG THỨC MĨ THUẬTBÀI TẬP VỀ NHÀ: - Học bài và xem các tranh minh họa trong sách giáo khoa. Sưu tầm và tìm hiểu về các công trình Mĩ thuật thuộc thời Lý và các công trình Mĩ thuật ở địa phương. - Chuẩn bị bài 13: Sưu tầm một số tranh ảnh về đề tài Bộ đội.KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎECHÚC CÁC EM HỌC TỐT