Bài giảng Lịch sử 8 - Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

BÀI 26- PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIXT41. II- NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNGBÀI 26-T41II- NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNGLỊCH SỬ 8Khởi nghĩa Ba ĐìnhKhởi nghĩa Bãi SậyKhởi nghĩa Hương KhêBÀI 26- PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIXT40. I- CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ.VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG”KIỂM TRA BÀI CŨ Phong trào Cần vương nổ ra và phát triển như thế nào?Sau khi cuộc tấn công quân Pháp thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần vương, kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.Phong trào yêu nước chống xâm lược hưởng ứng chiếu “Cần vương” dâng lên sôi nổi, kéo dài đến cuối thế kỷ XIX, được gọi là Phong trào Cần vương.Về diễn biến, Phong trào Cần vương chia làm hai giai đoạn: + 1885-1888: Bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh Trung, Bắc Kì. + 1888-1896: Quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn, có quy mô và trình độ tổ chức cao hơn.PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIXII. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)Bài 26Tiết 413. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)- Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng“Có chàng Công Tráng họ ĐinhDựng luỹ Ba Đình chống đánh giặc TâyCơ mưu dũng lược ai tày Chẳng quản đêm ngày vì nước lo toan”1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)- Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng- Địa bàn hoạt động: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê ( Nga Sơn -Thanh Hóa)Lược đồ căc cứ Ba Đình1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)“Lệnh cho dân chúng chặt treChẻ nan đan sọt, nhặt về cho nhanhKéo quân đến đóng Ba ĐìnhĐào hào, đắp ụ, can thành tứ vi”.Lược đồ căc cứ Ba ĐìnhQuan sát Công sự phòng thủ Ba Đình, em hãy cho biết những điểm mạnh, điểm yếu của cứ điểm này?- Điểm mạnh: Vị trí cứ điểm Ba Đình, án ngữ đường số 1, có thể tiếp tế lương thực, vũ khí từ biển vào, có lợi cho phòng thủ chiến đấu.- Điểm yếu: Dễ bị cô lập, khó khăn khi rút lui nếu bị tấn công.1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)- Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng- Địa bàn hoạt động: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê ( Nga Sơn -Thanh Hóa)- Chiến thuật đánh giặc: Phòng thủLược đồ căc cứ Ba Đình1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)“Trông ra dãy phố hai hàngĐồn đây có tiếng một chàng cai Mao*Người này thật đấng anh hàoQuân dư năm vạn, người cao bằng vờiBình yên vẫn thường xuống chơiĐến ngày loạn lạc trấn nơi cửa rừng”.Lược đồ vị trí Mã CaoCăn cứ Ba ĐìnhCăn cứ Mã Cao do Hà Văn Mao chỉ huy1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)- Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng- Địa bàn hoạt động:3 làng Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê (Thanh Hóa)- Chiến thuật đánh giặc: Phòng thủ- Lực lượng: Người Kinh, người Thái, người Mường...- Diễn biến: Cuộc chiến đấu quyết liệt từ tháng 12-1886 đến 1-1887- Ý nghĩa: Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Thanh Hóa.Lược đồ căc cứ Ba Đình2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)- Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật “Quan Tán Thuật tài kiêm văn võVốn khi xưa cùng Đức bộ Hoàng*Kinh thiên nhất tục chi nanSơn Tây một dải ngang tàng lưỡi gươm”.Nguyễn Thiện Thuật(1844-1926)* Hoàng Tá Viêm2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)- Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật (1844-1926)- Địa bàn hoạt động: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên)Lược đồ khởi nghĩa Bãi SậyHÀ NỘIHƯNG YÊNKHOÁI CHÂUVĂN GIANGMỸ HÀOVị trí Bãi Sậy có tầm quan trọng như thế nào?Lược đồ khởi nghĩa Bãi SậyVăn chỉ Bình dân (Khoái Châu)-Nơi Nguyễn Thiện Thuật tế cờ khởi nghĩaHÀ NỘIHƯNG YÊNKHOÁI CHÂUVĂN GIANGMỸ HÀO2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)- Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật(1844-1926)- Địa bàn hoạt động: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên) - Chiến thuật đánh giặc: Du kích- Diễn biến: (SGK)- Ý nghĩa: Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Bắc Kì.“Mẹo thao lược tài tình lắm vẻXuất sư như xuất quỷ nhập thầnKhi xa, khi lại như gầnKhi chơi hóa thật, khi Đông lại Đoài”Khi giả cách làm trai thợ gặtKhi dấu mình giả bắt tôm củaLàm cho giặc phải xa cơ... (Vè Tán Thuật)Nghĩa quân Bãi Sậy đã tận dụng đặc điểm của vùng Bãi Sậy để chiến đấu như thế nào?3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)- Lãnh đạo: Phan Đình PhùngPhan Đình Phùng (1847-1895)3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)- Lãnh đạo: Phan Đình Phùng Cao Thắng“Khen thay Cao Thắng tài toLấy ngay súng giặc về cho thợ rènĐêm ngày tỉ mỉ mở xem Lại thêm có cả đội Quyên cúng tàiXưởng trong cho chí xưởng ngoài Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công Súng ta chế tạo vừa xong Đem ra mà bắn nức lòng thắm thayBắn cho tiệt giống quân TâyCậy nhiều súng ống phen này hết khoe.” (Vè Quan Đình)3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)- Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng- Địa bàn hoạt động: 4 tỉnh: Thanh Hóa, nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình- Căn cứ chính: Ngàn Trươi (Hương Khê- Hà Tĩnh)- Chiến thuật đánh giặc: Du kích, vận động chiến- Diễn biến:+ 1885-1888: thời kỳ tổ chức, huấn luyện, xây dựng công sự,rèn đúc vũ khí.+ 1888-1895: thời kỳ chiến đấu.Lược đồ khởi nghĩa Hương KhêHƯƠNG KHÊ3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)Lược đồ khởi nghĩa Hương KhêHƯƠNG KHÊTHÀNH HÀ TĨNHTHANH CHƯƠNGPhan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi CaoThắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893).“Có chí không thành, anh hùng đã mất.Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao?Công muốn lập nên, gõ mái * nặng thề trừ giặc nướcViệc khôn tính trước, lên yên ** nay thấy vắng người.”* Điển tích “gõ mái”.** Điển tích “lên yên”3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)Lược đồ khởi nghĩa Hương KhêHƯƠNG KHÊTHÀNH HÀ TĨNHTHANH CHƯƠNGVỤ QUANG3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)“Ông chết rồi, nhưng bọn Pháp vẫn không tha, chúng quật mộ ông lên, đốt xác và cho đem vứt đi. Người ta báo thù cả người đã nằm yên dưới mộ”. (Trần Dân Tiên)Phan Đình Phùng (1847-1895)Bài thơ tuyệt mệnh của của Phan Đình Phùng“Nhung trường vâng mệnh đã mười đôngVũ lược còn chưa lập được côngDân đói kêu trời, xao xác nhạn,Quân gian chật đất, rộn ràng ongChín lần xa giá non sông cáchBốn bể nhân dân nước lửa hồngTrách nhiệm càng cao càng nặng gánhTướng môn riêng thẹn mặt anh hùng” Bản dịch của Trần Huy Liệu Thơ văn yêu nước thế kỷ XIX3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)- Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng- Địa bàn hoạt động: 4 tỉnh Thanh Hóa, nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình- Căn cứ chính: Ngàn Trươi (Hương Khê- Hà Tĩnh)- Chiến thuật đánh giặc: Du kích, vận động chiến- Diễn biến: + 1885-1888: + 1888-1895: - Ý nghĩa: Là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần vương.Nhận xét về cuộc khởi nghĩa Hương Khê? Cuộc khởi nghĩa Hương Khê đánh dấu bước phát triển cao nhất của phong trào Cần vương dưới sự lãnh đạo của các văn thân, sĩ phu yêu nước. Cuộc khởi nghĩa Hương Khê thất bại cũng đánh dấu phong trào Cần vương kết thúc trong cả nước.CỦNG CỐ BÀI HỌCNêu những điểm khác nhau giữa khởi nghĩa Bãi Sậy và khởinghĩa Ba Đình?khởi nghĩa Ba Đìnhkhởi nghĩa Bãi SậyĐịa bàn hoạt độngChiến thuật đánh giặcThời gian 3 làng: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê4 huyện: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Mỹ HàoPhòng thủDu kích1886-18871885-1889CỦNG CỐ BÀI HỌCEm có nhận xét gì về phong trào vũ trang chống Pháp cuối thế kỷ XIX?Lãnh đạo:Tính chấtThời gianLực lượng tham giaKết quảÝ nghĩaTầng lớp văn thân, sĩ phu yêu nước1885-1896Đông đảo quần chúng nhân dânYêu nước chống xâm lược, mang màu sắc phong kiếnThất bại (do ý thức hệ, lãnh đạo, so sánh lực lượng...)Có vị trí lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống đế quốc, để lại nhiều tấm gương, bài học kinh nghiệm quý báu.CÔNG VIỆC VỀ NHÀÔn tập các bài 24, 25, 26 để kiểm tra 1 tiết.Chuẩn bị bài 27: KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG PHÁP CỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỶ XIXGợi ý tìm hiểu:Đặc điểm vùng Yên Thế và dân cư.Lãnh tụ Hoàng Hoa Thám.Các giai đoạn chiến đấu của nghĩa quân Yên Thế.Những nét chung về phong trào kháng chiến chống Pháp của đồng bào miền núi.