Bài giảng Hóa học 9 - Tiết 45: Metan (Mới)

Vieát coâng thöùc caáu taïo cuûa caùc chaát coù coâng thöùc phaân töû sau: CH4, CH3Cl, CH4OCH4CHHHHCH3ClCClHHHCH4OCOHHHHCCHHHOHHHCCHHOHHHHCH4KIEÅM TRA MIEÄNGCaâu 1:Caâu 2Daõy chaát naøo sau ñaây ñeàu laø hiñro cacbon? CH4, C2H6, NaHCO3 , C2H6O C6H5ONa, C2H4Br2, HNO3, C6H6 CH4, C2H4, C2H2, C6H6 CH3NO2, CH3Br, CH4, C2H6ABCDKiÓm tra bµi còCÂU HỎI 3:Những công thức cấu tạo nào sau đây biễu diễn cùng một chất ? a)H – O – C – C – H H H b)H – C – O – C – H H H H H c)H – C – C – H OH HHHd)H – C – C – O – H H HH He)H – C – O H H – C – H H HH HNhững công thức cấu tạo biễu diễn cùng một chất là : 1. a , c , d2 . b , eTieát: 45Baøi 36 METANCTPT: CH4PTK: 16I.Trạng thái thiên nhiên- tính chất vật lýQuan sát các hình ảnh sau, em hãy cho biết khí Metan có nhiều ở đâu?MỎ DẦU MỎ THAN Khí hầm biogas KHÍ METAN Các mỏ khí(Khí thiên nhiên)Trong mỏ dầu(Khí mỏ dầu hay khí đồng hành)Trong các mỏ than( Khí mỏ than )Trong khí biogazTrong bùn ao (Khí bùn ao)Tieát: 45Baøi 36 METANCTPT: CH4PTK: 16I.Trạng thái thiên nhiên- tính chất vật lýTieát: 45Baøi 36 METANNoäi dung baøi hoïcCTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :- Metan có nhiều trong các mỏ khí, mỏ dầu, mỏ than, trong bùn ao,trong khí biogas.Hình 4.3 Khí metan có trong bùn aoDùa vµo thùc tÕ vµ th«ng tin trong SGK, em h·y nªu c¸c tÝnh chÊt vËt lý cña Metan?Tieát: 45Baøi 36 METANCTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :- Metan có nhiều trong các mỏ khí, mỏ dầu, mỏ than, trong bùn ao, trong khí biogas.- Metan là chất khí, không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí ( d = 16/29 ),rất ít tan trong nước.Tieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :II/ Caáu taïo phaân töû:Moâ hình phaân töû CH4 daïng roãngMoâ hình phaân töû CH4 daïng ñaëcTieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :Nhaän xeùt: Caáu taïo phaân töû metan coù 4 lieân keát ñôn.Mçi nguyªn tö hidro liªn kÕt víi nguyªn tö cacbon b»ng mÊy liªn kÕt? C¸c liªn kÕt ®ã gäi lµ liªn kÕt gì?Giöõa nguyeân töû cacbon vaø nguyeân töû hidro chæ coù 1 lieân keát. Nhöõng lieân keát nhö vaäy goïi laø lieân keát ñôn.Vaäy trong caáu taïo phaân töû metan coù maáy lieân keát ñôn ?Tieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :1. Taùc duïng vôùi oxi :III. Tính chaát hoùa hoïc:Khí metanDung dÞchCa(OH)2Phản ứng cháy của metan1.Metan tác dụng với oxi ở điều kiện nào?2.Metan cháy trong oxi với ngọn lửa màu gì?3.Metan tác dụng với oxi tạo ra sản phẩm nào?4.Viết PTHHkhi cung cấp nhiệt độmàu xanhkhí cacbon đioxit và nướcCH4 + 2O2 CO2 + 2 H2Ot0Tieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :1. Taùc duïng vôùi oxi ( PÖ chaùy):III. Tính chaát hoùa hoïc: CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O to - Hoãn hôïp goàm 1VCH4 vaø 2VO2 laø hoãn hôïp noå maïnh. - Phaûn öùng treân toûa nhieàu nhieät. Tæ leä VCH4 : VO2 = 1 : 2 ( PÖ noåmạnh nhất ) MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH TAI NAÏN DO NOÅ KHÍ METAN- Ñeå traùnh caùc tai naïn naøy ngöôøi ta thöôøng aùp duïng caùc bieän phaùp khaùc nhau nhö thoâng gioù ñeå giaûm löôïng khí metan, caám caùc haønh ñoäng gaây ra tia löûa nhö baät dieâm, huùt thuoác trong caùc haàm loø khai thaùc than.Thân nhân của thợ mỏTieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :1. Taùc duïng vôùi oxi ( PÖ chaùy):III. Tính chaát hoùa hoïc:2. Taùc duïng vôùi clo:AÙnh saùngNöôùcQuyø tímHoãn hôïpCH4,Cl2Phản ứng metan tác dụng với cloI. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÍ:II. CẤU TẠO PHÂN TỬ:III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC1. Tác dụng với oxi:( Phản ứng cháy)2. Tác dụng với Clo:Qua quan sát thí nghiệm minh họa, hãy trả lời các câu hỏi sau: a) Hỗn hợp metan và clo có màu gì? Màu vàng nhạt. b) Khi có ánh sáng chiếu vào hỗn hợp có màu gì? Màu vàng nhạt của clo mất đi.c) Rót nước vào bình và cho mẫu quỳ tím vào, thấy quỳ tím thay đổi như thế nào?Chuyển sang màu đỏ.d) Chất gì tan được trong nước làm quỳ tím chuyển sang đỏ?Khí hidro clorua (HCl)Ngoài khí HCl sản phẩm còn chất gì khác, các em xem cơ chế của phản ứng như sau:Tieát: 45Baøi 36 METANCTPT: CH4PTK: 16 PTHH: ¸nh s¸ngHHHHCClClClHClCHHH++2. Tác dụng với cloCH4 + Cl2 ¸nh s¸ngMetyl clorua hiđrocloruaMetan tác dụng với clo khi có ánh sángCH3Cl + HClNhững nguyên tử Cl có tiếp tục thay thế những nguyên tử H không?Clo coù theå theá heát Hidro trong phaân töû Metan.CH4 + Cl2 CH3Cl + HClAùnh saùngMetyl cloruaCH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HClAùnh saùngMetylen cloruaCH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HClAùnh saùngClorofomCHCl3 + Cl2 CCl4 + HClAùnh saùngCacbon tetracloruaTieát: 45Baøi 36 METANNoäi dung baøi hoïcII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :1. Taùc duïng vôùi oxi ( PÖ chaùy):III. Tính chaát hoùa hoïc: aù.saùng2. Taùc duïng vôùi clo:CH4 + Cl2CH3Cl + HCl(PƯ thế)- PƯ thế là PƯ đặc trưng của liên kết đơnMetyl clorua Hidroclorua- Metan tham gia được PƯ thế với clo vì liên kết trong phân tử metan là liên kết đơn.Tieát: 45Baøi 36 METANNoäi dung baøi hoïcII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :1. Taùc duïng vôùi oxi :III. Tính chaát hoùa hoïc:2. Taùc duïng vôùi Clo :IV. ÖÙng duïng:Nhiên liệuBột thanMetanĐiều chế khí hidroMetan + nước Cacbon đioxit + hidronhiệtxúc tácMETAN coù nhöõng öùng duïng gì trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát?.ÖÙNG DUÏNG-Laøm nhieân lieäu trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát-Ñieáu cheá boät than vaø nhieàu chaát khaùc-Metan laø nguyeân lieäu ñeå ñieàu cheá hidroMetan + nước Cacbon đioxit + hidronhiệtxúc tácTieát: 45Baøi 36 METANII. Caáu taïo phaân töû:CTPT: CH4PTK: 16I. Traïng thaùi töï nhieân,tính chaát vaät lyù :III. Tính chaát hoùa hoïc:IV. ÖÙng duïng:Dùng làm nhiên liệu trong đời sống và sản xuất. Metan là nguyên liệu điều chế hidro : CH4 + 2H2O CO2 + 4H2- Điều chế bột than và nhiều chất khác. xóc t¸c nhiÖtLƯU Ý:Từ CH4 điều chế CF2Cl2là chất làm lạnh trong các máy lạnh,không mùi ,không độc nhưng lại phá hủy tầng ozonHOẠT ĐỘNG NHOÙM VẼ SƠ ĐỒ TƯ DUY(4 ph)CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O t0CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl á.sáng A Chất lỏng , không màu, tan nhiều trong nướcB Chất khí , không màu, tan nhiều trong nướcD Chất khí , không màu, không mùi, nặng hơn không khí, Ít tan trong nước.C Chất khí , không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, Ít tan trong nước.1) Tính chất vật lý cơ bản của metan là : A CH4 + O2 CO + H2B CH4 + 2O2 CO2 + 2H2OD CH4 + O2 C + H2OC CH4 + 2O2 CO + H2O2) Phản ứng nào sau đây biểu diễn sự cháy của metan:BÀI TẬP 3 Một hỗn hợp khí gồm CO2 và CH4. Bằng cách nào để thu được metan tinh khiết trong các cách sau?Dẫn hỗn hợp qua nướcĐốt cháy hỗn hợp Dẫn hỗn hợp qua dung dịch H2SO4 đặcDẫn hỗn hợp qua dung dịch Ca(OH)2 dưChọn đáp án đúngABCD* Đối với bài học ở tiết học này: + Học bài, chú ý CTCT, TCHH và ứng dụng của metan. + Làm các bài tập 1,2,3,4 trong SGK / trang116. + Học nội dung bài học bằng bản đồ tư duy. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: + Chuẩn bị trước bài Etilen. + Tìm hiểu xem etilen có CTPT, CTCT, TCHH và ứng dụng gì?Höôùng daãn hoïc ôû nhaø :5) Đốt cháy 11,2 lít khí metan. Hãy tính thể tích khí oxi cần dùng và thể tích khí cacbonic tạo thành. Biết rằng thể tích các khí đo ở đktcnCH4 = 11,2/ 22,4 = 0,5 (mol)Đáp ánCH4 + 2O2 CO2 + 2H2Ot01mol2mol1mol0,5mol1mol0,5molVO2 = 1x 22,4 = 22,4(lít)VCO2 = 0.5 x 22,4 = 11,2(lít)