Bài giảng Hạnh phúc của một tang gia (trích: Số đỏ- Vũ Trọng Phụng)

I.Tiểu dẫn: 1. Tác giả: a. Tiểu sử : - Vũ Trọng Phụng ( 1912- 1939 ). - xuất thân trong gia đỡnh nghèo khổ chỉ được học hết tiểu học vỡ phải kiếm sống. - Ông bị bệnh lao và mất tại Hà Nội. Hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Vũ Trọng Phụng ? vũ trọng phụng I. Tiểu dẫn: 1. Tác giả: a. Tiểu sử b. Sự nghiệp : - Viết văn từ rất sớm. - Nổi bật nhất là thể loại : Phóng sự và Tiểu thuyết. Ông được mệnh danh là “ Ông vua phóng sự đất Bắc ”. - Những tác phẩm tiêu biểu : sgk - Nội dung chủ yếu : Toát lên niềm căm phẫn mãnh liệt xã hội đen tối, thối nát đương thời. I. Tiểu dẫn : 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Tóm tắt Em hãy tóm tắt tác phẩm Số đỏ ? 2. Tác phẩm Tóm tắt (bằng sơ đồ:) Xuân tóc đỏ Bà phó đoan Sinh viên trường thuốc Văn Minh Anh hùng cứu quốc Cụ cố Tổ Doctor Cố vấn báo gõ mõ Nhà cải cách xã hội Con rể cụ cố Hồng Cụ cố Hồng Cô Tuyết Cậu Tú Tân Kẻ vô lại Hạ lưu vỉa hè I. Tiểu dẫn 1. Tác giả 2. Tác phẩm. a. Tóm tắt. b. Giá trị tác phẩm: *. Giỏ trị nội dung: - Lờn ỏn gay gắt xó hội tư sản chạy theo văn minh lố lăng Phương Tõy. - Đả kớch những phong trào được thực dõn khuyến khớch như : Thể thao, õu hoỏ... * Giá trị nghệ thuật: - Bút pháp châm biếm đặc biệt sắc sảo. - Tác phẩm là bức tranh biếm hoạ đặc sắc về xã hội thực dân nửa phong kiến. -> Số đỏ là một trong những thành tựu xuất sắc của văn xuôi hiện đại Việt Nam. I. Tiểu dẫn 1. Tác giả . 2. Tác phẩm. 3. đoạn trích: Hạnh phúc của một tang gia a. Xuất xứ: - Chương 15 của tác phẩm Số đỏ. b. Chủ đề : - Vạch trần, phê phán xã hội đương thời thông qua việc miêu tả một cuộc bỏo hiếu linh đỡnh của đại gia đỡnh bất hiếu Hãy cho biết xuất xứ và chủ đề đoạn trích ? I. Tiểu dẫn 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. đoạn trích II. đọc – hiểu: 1. Mâu thuẫn trào phúng: Nhan đề: Hạnh phúc của một tang gia Là những điều tốt đẹp, điều may mắn, niềm vui lớn. Nỗi đau thương, mất mát trước sự qua đời của người thân. - Gây sự chú ý, khôi hài, đối lập, mâu thuẫn. - Thấy được bộ mặt xấu xa, giả dối, nhố nhăng của xã hội đương thời. Nhan đề đoạn trích mang ý nghĩa gỡ ? Mâu thuẫn trào phúng được bắt nguồn từ đâu ? I. Tiểu dẫn. 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích II.Đọc – hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng: I. Tiểu dẫn. 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích II. Đọc – hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng: 2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong tang quyến: a. Niềm vui chung: Vỡ sao cái chết của cụ Tổ lại là niềm vui của các thành viên trong gia đỡnh cụ ? - Bản di chúc chia gia tài của cụ Tổ đã tới lúc được thực hiện “ Con cháu ai nấy đều sung sướng, thoả thích...gọi phường kèn, thuê xe đám ma”. I. Tiểu dẫn. 1. Tác giả 2. Tác phẩm 3. Đoạn trích II. đọc – hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng: 2. Niềm vui, hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến: a. Niềm vui chung: Niềm vui riêng của những người trong gia đỡnh cụ Cố Tổ được tác giả khắc hoạ như thế nào ? b. Niềm vui riêng: * Cụ Cố Hồng : “ Nhắm nghiền hai mắt …đó già đến thế kia kỡa” đạo đức giả, háo danh. Người con bất hiếu Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng * Vợ chồng Văn Minh: - Văn Minh chồng: + Sung sướng vỡ cái chúc thư kia không còn là viển vông nữa mà đã đi vào thực hành. -> Tham tiền. + Bối rối, khó xử trước “ một cái ơn to, hai cái tội nhỏ” của Xuân. -> Xuống cấp về đạo đức. Vợ chồng Văn Minh có tâm trạng như thế nào trước cái chết của ông nội ? Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng Văn Minh vợ : Sốt ruột vỡ chưa được mặc bộ đồ tân thời- Sản phẩm của tiệm may Âu hoá. “ Có thể ban cho những ai đương đau đớn vỡ kẻ chết cũng được hưởng chút ít hạnh phúc ở đời”. -> Chỉ nghĩ đến lợi nhuận cho mỡnh, vô đạo đức. Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng Khoe bộ áo “ngây thơ” Chứng minh minh không hư hỏng Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng “ ẹieõn ngửụứi leõn vỡ caựi maựy aỷnh maừi khoõng ủửụùc duứng ủeỏn” -> Chổ lo thuự vui caự nhaõn: tha hoựa ủaùo ủửực Cậu Tú Tân: Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng * Ông Phán mọc sừng : Niềm vui của ông Phán mọc sừng là gỡ ? - Hả hê sung sướng khi được chia thêm cho vài nghỡn đồng vỡ có vợ ngoại tỡnh. -> Bất kể danh dự, ham tiền, vô liêm sỉ. Tiểu dẫn II. Đọc- hiểu 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui hạnh phúc của những người trong và ngoài tang quyến. a. Niềm vui chung b. Niềm vui riêng Em cú nhận xột như thế nào về đỏm con chỏu nhà cụ cố Hồng ? * Nhận xột: - Lũ con chỏu bất hiếu, chỉ lo toan tính để trục lợi cho riêng mỡnh. - Tiếng cười trào phúng thấm đẫm sự đau đớn, chua xót. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của những người trong gia đỡnh cụ cố Hồng. 3. Niềm vui của những người ngoài tang quyến. Em hãy cho biết niềm vui sướng hạnh phúc của những người ngoài tang quyến ? - Hai viên cảnh sát Min đơ và Min Toa đang thất nghiệp : sung sướng vỡ được thuê giữ trật tự cho đám tang. đám bạn cụ cố Hồng: có dịp khoe sự dang giá và các thứ râu ria trên mép dưới cằm. - Xuân tóc đỏ : danh giá và uy tín càng cao thêm-> nhờ hắn tố cáo việc ông Phán mọc sừng-> cụ Tổ chết. => Tất cả đều sung sướng hạnh phúc không kém gỡ những người trong tang gia. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. Em hãy nhận xét về cách tổ chức đám tang ? * Cách tổ chức : - Theo lối “ hổ lốn” : Ta, Tàu, Tây với kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, hàng trăm câu đối , vòng hoa, lốc bốc xoảng, bú – dích, tài tử chụp ảnh...Thật là một đám ma to tát. -> Sự khoe khoang lố bịch, kệch cỡm, thói đua đòi lối sống văn minh rởm. 4. Cảnh một đám tang gương mẫu : Cảnh đưa đám được diễn ra như thế nào ? I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu * Cảnh đưa đám: đi qua bốn phố . đi đến đâu huyên náo đến đó. - điệp khúc “ đám cứ đi” được lặp lại. đây là đám rước, đám hội chứ không phải đám ma. Bộ mặt thật của những người đi đưa đám ? I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu * Những người đi đưa đám: - Cô Tuyết: khoe vẻ mặt buồn lãng mạn rất đúng mốt của một nhà có đám . + buồn vỡ không thấy Xuân “ bạn giai” cô đâu cả. Cô đau khổ đến muốn “ tự tử” được. -> Sự kệch cỡm, giả tạo, xuống cấp về mặt đạo đức. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu * Những người đi đưa đám: - Cụ cố bà “sung sướng”, “cảm động” khi thấy xuất hiện sáu chiếc xe của Xuân và của báo “Gõ mõ”, đến giúp cho đám thêm phần náo nhiệt. - Các vị tai to, mặt lớn: khi trông thấy làn da trắng thập thò trong làn áo voan mỏng trên cánh tay và ngực Tuyết, ai nấy đều cảm động hơn là khi nghe điệu nhạc cử hành đám tang. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu * Những người đi đưa đám: - đám trai thanh gái lịch: tán tỉnh, ve vãn nhau, bỡnh phẩm, chê bai nhau, ghen tuông nhau, hẹn hò nhau...bằng vẻ mặt của những người đi đưa ma. -> Bộ mặt đểu giả, vô văn hoá, vô đạo đức của những con người mang tiếng thượng lưu. => Phơi bày tất cả những cái xấu xa, kệch cỡm của xã hội thượng lưu chạy theo mốt văn minh rởm. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu Cảnh hạ huyệt được tác giả miêu tả như thế nào ? * Cảnh hạ huyệt: - Cậu Tú Tân: cuống quýt thực hiện công việc của nhà đạo diễn. Bạn của cậu thi nhau nhảy lên những ngôi mộ để cho ảnh khỏi giống nhau. - Xuân tóc đỏ : cầm mũ nghiêm trang một cách giả tạo. - Cụ cố Hồng: ho khạc mếu máo và ngất đi. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám ma gương mẫu Ông Phán mọc sừng: Khóc to: “Hứt!..Hứt!...Hứt!..” Lặng người đi Dúi vào tay Xuân một cái giấy bạc năm đồng gấp tư để thanh toán món nợ và kí giao kèo làm ăn-> giả tạo ,vô đạo đức. -> Bản chất đồi bại, đểu giả của các nhân vật được bộc lộ trọn vẹn. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám tang gương mẫu. => đám tang diễn ra như một tấn đại hài kịch. Một đám ma gương mẫu cho sự giả dối, háo danh của một gia đỡnh giàu sang mà bất hiếu. Hãy cho biết thái độ của Tác giả đối với xã hội này ? - Lên án, tố cáo, vạch trần và khinh bỉ cả cái xã hội thượng lưu thành thị trước cách mạng, đầy rẫy những điều xấu xa, giả dối, bịp bợm ,vô liêm sỉ đáng ghê tởm. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám tang gương mẫu. 5. Nghệ thuật: Em có nhận xét gỡ về nghệ thuật trào phúng của Tác giả ở đoạn trích này ? - Cường điệu, nói quá : Câu nói “ Biết rồi khổ lắm nói mãi”. Một buổi sáng cụ cố Hồng “ hút hết 60 điếu thuốc phiện...” - đối lập : tang gia- hạnh phúc... Mỉa mai, chế giễu những điều xấu xa trong cuộc sống: Mời nhiều thầy thuốc để thực hành lí thuyết “ nhiều thầy thối ma” Xây dựng một loạt chân dung biếm hoạ xuất sắc. - Giọng văn biến hoá linh hoạt. - Tài năng miêu tả: Hứt! Hứt! Hứt!  tiếng khóc lạ đời, cố tỡnh rặn ra nhằm che mắt mọi người -> sự đóng kịch giả dối. I. Tiểu dẫn. II. đọc hiểu. 1. Mâu thuẫn trào phúng. 2. Niềm vui chung và riêng của người trong gia đỡnh. 3. Niềm vui của người ngoài gia đỡnh. 4. Cảnh một đám tang gương mẫu. 5. Nghệ thuật. III. Tổng kết: Ghi nhớ: SGK Cuỷng coỏ YÙ naứo noựi khoõng ủuựng veà taực giaỷ “Soỏ ủoỷ” ? A. Sinh naờm 1912 taùi Haứ Noọi, trong moọt gia ủỡnh ngheứo. B. Soỏng baống ngheà vieỏt baựo, vieỏt vaờn chuyeõn nghieọp. C. Laứ ngửụứi mửùc thửụực, chaờm hoùc vaứ caàn maón lao ủoọng saựng taùo. D. OÂng maỏt naờm 1993 vỡ beọnh lao. Đỏp ỏn: D Cuỷng coỏ 2. “… phaõn vaõn, voứ ủaàu rửựt toực, luực naứo cuừng ủaờm chieõu, thaứnh ra hụùp thụứi trang, …thaọt ủuựng caựi maởt moọt ngửụứi luực gia ủỡnh ủửụng tang gia boỏi roỏi”. ẹoự laứ chaõn dung cuỷa ai ? A. Cuù coỏ Hoàng. B. OÂng Vaờn Minh. C. OÂng Phaựn moùc sửứng. D. Coõ Tuyeỏt. Đỏp ỏn: B Cuỷng coỏ 3. Taùi sao oõng Phaựn moùc sửứng laùi ủửụùc chia theõm moọt soỏ tieàn vaứi nghỡn ủoàng ? A. OÂng Phaựn laứ ngửụứi toỏt. B. OÂng Phaựn laứ ngửụứi coự coõng chaờm soực oõng cuù giaứ trong nhửừng ngaứy oõng cuù bũ oỏm ủau. C. OÂng Phaựn coự vụù ngoaùi tỡnh. D. Gia ủỡnh oõng Phaựn khoự khaờn hụn nhửừng gia ủỡnh khaực. Đỏp ỏn: C Cuỷng coỏ 4. Luực haù huyeọt, Xuaõn Toực ẹoỷ “chụùt thaỏy oõng Phaựn duựi vaứo tay noự…? A. moọt xaỏp giaỏy baùc” . B. moọt caựi giaỏy baùc naờm ủoàng gaỏp tử” . C. moọt tụứ giaỏy baùc naờm ủoàng gaỏp tử” . D. moọt tụứ giaỏy baùc naờm ủoàng” . Đỏp ỏn: B Cuỷng coỏ 5. Tỡnh tieỏt naứo dửụựi ủaõy boọc loọ roừ nhaỏt sửù giaỷ doỏi coự chuỷ yự cuỷa ủaựm con chaựu ? A. Caọu Tuự Taõn laờng xaờng chuùp aỷnh. B. Cuù coỏ Hoàng nhaộm nghieàn maột laùi ủeồ mụ maứng. C. Xuaõn Toực ẹoỷ xuaỏt hieọn vụựi saựu chieỏc xe vaứ hai voứng hoa. D. OÂng Phaựn moùc sửứng khoực trong caỷnh haù huyeọt. Đỏp ỏn: D 6.Trong ủoaùn trớch “Haùnh phuực cuỷa moọt tang gia”, taùi sao moùi ngửụứi trong nhaứ cuù coỏ laùi mang ụn Xuaõn Toực ẹoỷ vaứ xem haộn nhử aõn nhaõn ? A. Vỡ Xuaõn Toực ẹoỷ ủaừ gaõy ra caựi cheỏt cho cuù coỏ toồ. B. Vỡ Xuaõn Toực ẹoỷ ủaừ coỏ gaộng chaùy chửừa cho cuù coỏ toồ. C. Vỡ Xuaõn Toực ẹoỷ lo vieọc ma chay chu ủaựo. D. Vỡ Xuaõn Toực ẹoỷ ủaừ cửựu cuoọc ủụứi Tuyeỏt, moọt coõ gaựi laàm lụừ. Cuỷng coỏ Đỏp ỏn: A