Bài giảng Chuyện người con gái Nam Xương

1.Tác giả: Nguyễn Dữ sống ở thế kỉ XVI, người ở Trường Tân nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương là người học rộng, tài cao nhưng ông tránh vòng danh lợi, chỉ làm quan một năm rồi về sống ẩn dật ở quê nhà. 2. Taùc phaåm: Truyền kì mạn lục (Ghi chép tản mạn điều kì lạ được lưu truyền): Tác phẩm viết bằng chữ Hán, khai thác các truyện cổ dân gian và từng được xem là áng Thiên cổ kì bút (áng văn hay của ngàn đời). - “Chuyện người con gái Nam Xương” là thiên truyện thứ 16/ 20 truyện của “TKML” ; được tái tạo trên cơ sở truyện cổ tích: Vợ chàng Trương Tãm t¾t văn b¶n 1. Vò ThÞ ThiÕt lµ ng­êi con g¸i ®Ñp ng­êi ®Ñp nÕt, lÊy chµng Tr­¬ng con nhµ hµo phó Ýt häc. 2. Đang sum häp ®Çm Êm, x¶y ra n¹n binh ®ao, Tr­¬ng Sinh ph¶i ®ăng lÝnh, Vò N­¬ng ë nhµ phông d­ìng mÑ giµ, nu«i con nhá… 3. GiÆc tan Tr­¬ng Sinh trë vÒ, nghe lêi con trÎ nghi ngê vî thÊt tiÕt vµ ®uæi vî ®i. 4. Vò N­¬ng thanh minh kh«ng ®­îc bÌn gieo minh xuèng s«ng Hoµng Giang tù vÉn. 5. Sau khi Vò N­¬ng chÕt, Tr­¬ng Sinh ®­îc con chØ c¸i bãng trªn t­êng, chµng hiÓu ra vî bÞ oan. 6. Phan Lang gÆp Vò N­¬ng ë d­íi thuû cung, nµng göi chiÕc hoa vµng vµ lêi nh¾n Tr­¬ng Sinh. 7. Tr­¬ng Sinh lËp ®µn gi¶i oan, xong Vò N­¬ng chØ hiÖn vÒ trong chèc l¸t, råi biÕn mÊt. * T×nh huèng truyÖn: - Tr­¬ng Sinh trë vÒ: mÑ mÊt, con cßn nhá kh«ng nhËn cha Nghe lêi con trÎ, Tr­¬ng Sinh nghi ngê vî thÊt tiÕt -> T×nh huèng truyÖn bÊt ngê. Vò ThÞ ThiÕt, ng­êi con g¸i quª ë Nam X­¬ng, tÝnh ®· thuú mÞ, nÕt na, l¹i thªm t­ dung tèt ®Ñp -> Lµ ng­êi phô n÷ ®Ñp ng­êi, ®Ñp nÕt - Lêi giíi thiÖu: - Trong cuéc sèng vî chång th­êng ngµy: + Gi÷ g×n khu«n phÐp. + Kh«ng tõng ®Ó lóc nµo vî chång ph¶i ®Õn thÊt hoµ. -> Vò N­¬ng cã c¸ch c­ xö ®óng mùc, nh­êng nhÞn, gi÷ g×n h¹nh phóc gia ®×nh. - Khi tiÔn chång ®i lÝnh: + Hµnh ®éng: Rãt chÐn r­îu ®Çy mµ r»ng + Lêi nãi: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gấm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thế là đủ rồi. Chỉ e việc quân khó liệu, thế giặc khôn lường. Giặc cuồng còn lẩn lút, quân triều còn gian lao, rồi thế chẻ tre chưa có, mà mùa dưa chín quá kì, khiến cho tiện thiếp băn khoăn, mẹ hiền lo lắng. Nhìn trăng soi thành cũ, lại sửa soạn áo rét, gửi người ải xa, trông liễu rủ bãi hoang, lại thổn thức tâm tình, thương người đất thú! Dù có thư tín ngàn hàng, cũng sợ không có cánh hồng bay bổng”. =>Nµng kh«ng tr«ng mong vinh hiÓn, chØ cÇu mong chång ®­îc b×nh an trë vÒ; c¶m th«ng tr­íc nh÷ng nçi vÊt v¶, gian lao mµ chång sÏ ph¶i chÞu ®ùng, cho c¶ nçi niÒm cña bµ mÑ xa con; bµy tá nçi kh¾c kho¶i nhí nhung cña ng­êi vî trÎ. => Lêi nãi ch©n thµnh, dÞu dµng, thiÕt tha, c¶m ®éng, ®»m th¾m t×nh nghÜa vî chång. + Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì nỗi buồn góc bể chân trời không thể nào ngăn được. Khi xa chång : + Khi mÑ chång èm: nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngon ngọt khôn khéo khuyên lơn. + Khi mÑ chång chÕt: nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình. Khi xa chång : + Mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì nỗi buồn góc bể chân trời không thể nào ngăn được. + Khi mÑ chång èm: nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngon ngọt khôn khéo khuyên lơn. + Khi mÑ chång chÕt: nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình. -> Vò N­¬ng lµ ng­êi vî thuû chung, yªu chång tha thiÕt; lµ ng­êi mÑ hiÒn, ng­êi con d©u chu ®¸o, hiÕu th¶o. “Ngắn dài có số, tươi héo bởi trời. Mẹ không phải không muốn đợi chồng con về, mà không gắng ăn miếng cơm miếng cháo đặng cùng vui sum họp. Song, lòng tham không cùng mà vận trời khó tránh. Nước hết chuông rền, số cùng khí kiệt. Một tấm thân tàn, nguy trong sớm tối, việc sống chết không khỏi phiền đến con. Chồng con nơi xa xôi chưa biết sống chết thế nào, không thể về đền ơn được. Sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ.” => Lêi tr¨ng trèi cña bµ mÑ chång thÓ hiÖn sù ghi nhËn nh©n c¸ch vµ ®¸nh gi¸ cao c«ng lao cña nµng ®èi víi gia ®×nh nhµ chång, niÒm tin Vò N­¬ng cã h¹nh phóc khi Tr­¬ng Sinh trë vÒ. Lêi tho¹i 1: - ThiÕp vèn con kÎ khã, ®­îc n­¬ng tùa nhµ giµu. Sum häp ch­a tháa t×nh ch¨n gèi, chia ph«i v× ®éng viÖc löa binh. C¸ch biÖt ba n¨m gi÷ g×n mét tiÕt. T« son ®iÓm phÊn tõng ®· ngu«i lßng, ngâ liÔu t­êng hoa ch­a hÒ bÐn gãt. §©u cã sù mÊt nÕt h­ th©n nh­ lêi chµng nãi. D¸m xin bµy tá ®Ó cëi mèi nghi ngê. Mong chµng ®õng mét mùc nghi oan cho thiÕp. => Nµng ph©n trÇn ®Ó chång hiÓu râ tÊm lßng m×nh, cÇu xin chång ®õng nghi oan. Lêi tho¹i 2: - ThiÕp së dÜ n­¬ng tùa vµo chµng v× cã c¸i thó vui nghi gia nghi thÊt. Nay ®· b×nh r¬i tr©m g·y, m©y t¹nh m­a tan, sen rò trong ao, liÔu tµn tr­íc giã; khãc tuyÕt b«ng hoa rông cuèng, kªu xu©n c¸i Ðn l×a ®µn, n­íc th¼m buåm xa, ®©u cßn cã thÓ l¹i lªn nói Väng Phu kia n÷a. Lêi tho¹i nãi lªn nçi ®au ®ín, thÊt väng cña Vò N­¬ng khi h¹nh phóc gia ®×nh ®· tan vì, t×nh yªu kh«ng cßn vµ kh«ng hiÓu v× sao m×nh bÞ ®èi xö bÊt c«ng. + Lêi tho¹i 3 vµ hµnh ®éng tù trÉm m×nh: - Lêi nãi: "KÎ b¹c mÖnh nµy ... mäi ng­êi phØ nhæ." -> Nh­ mét lêi than, 1 lêi nguyÒn, xin thÇn s«ng chøng gi¸m nçi oan khÊt vµ tÊm lßng trong s¹ch cña nµng. - Hµnh ®éng: “t¾m géi chay s¹ch, ra bÕn Hoµng Giang, ngöa mÆt lªn trêi than, gieo m×nh xuèng s«ng mµ chÕt” -> BÊt lùc tr­íc nçi oan ®éng trêi kh«ng thÓ thanh minh, V/N ®µnh t×m ®Õn c¸i chÕt ®Ó chøng minh cho sù trong tr¾ng cña m×nh. -> T×nh tiÕt ®­îc s¾p xÕp ®Çy kÞch tÝnh, m©u thuÉn d©ng lªn tíi ®Ønh ®iÓm ->Vò N­¬ng bÞ dån ®Èy ®Õn b­íc ®­êng cïng, nµng ®· mÊt tÊt c¶, ®µnh ph¶i chÊp nhËn sè phËn sau mäi cè g¾ng kh«ng thµnh. Hµnh ®éng trÉm m×nh cña nµng lµ mét hµnh ®éng quyÕt liÖt cuèi cïng ®Ó b¶o toµn danh dù. - Thùc chÊt lµ Vò N­¬ng ®· bÞ bøc tö, nh­ng nµng ®i ®Õn c¸i chÕt thËt b×nh tÜnh: t¾m géi chay s¹ch, ra bÕn Hoµng Giang ngöa mÆt lªn trêi mµ than r»ng ... Hµnh ®éng cña nµng cã nçi tuyÖt väng, ®¾ng cay, nh­ng còng cã sù chØ ®¹o cña lÝ trÝ. LUYỆN TẬP 1. Cảm nhận của em về vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương? 2. Những nỗi đau khổ đắng cay mà Vũ Nương chịu đựng là gì, nỗi đau khổ nào lớn nhất? 1. Vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương : thùy mị nết na, khoan hòa nhường nhịn nàng dâu hiếu thảo hiếm có người vợ tha thiết yêu thương và rất mực thủy chung người mẹ hết lòng yêu thương hy sinh vì con người phụ nữ giàu đức hy sinh, giàu lòng tự trọng, giàu lòng vị tha … 2. Nỗi khổ đau của Vũ Nương : thân phận nghèo hèn, thấp kém lấy phải người chồng đa nghi, ít học chịu muôn vàn vất vả vì gia đình, vì hy vọng hạnh phúc bị chính người chồng mình hết lòng yêu thương thủy chung coi rẻ nhân phẩm, đau đớn tuyệt vọng phải tìm đến cái chết mất mạng sống, mất hạnh phúc, vĩnh viễn lìa xa con => hạnh phúc ngắn ngủi, khổ đau mỏi mòn Chóc c¸c em häc sinh ch¨m ngoan, häc tèt !