Bài giảng Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Nhiệt liệt chào mừng C¸c thÇy c« gi¸o ®Õn dù giê Ng÷ v¨n líp 9A Trường THCS Lê Tư Thành GV : Vũ Thị Huê KIEÅM TRA BAØI CUÕ Đọc thuộc lòng bài thơ “đồng chí” của Chính Hữu. - Nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Tình đồng chí dựa trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng chiến đấu được thể hiện thật tự nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trọng tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng. Bài thơ thể hiện hình tượng người lính cách mạng và sự gắn bó keo sơn của họ qua những chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm. Dãy núi Trường Sơn là dãy núi dài nhất Việt Nam và Lào, dài khoảng 1.100 km. Tên của dãy núi trong tiếng Lào là Phu Luông. Đường Trường Sơn hay đường mòn Hồ Chí Minh là mạng lưới giao thông quân sự chiến lược chạy từ lãnh thổ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào tới lãnh thổ Việt Nam Cộng hòa, đi qua miền Trung Việt Nam, hạ Lào, và Campuchia. Hệ thống này cung cấp binh lực, lương thực và vũ khí khí tài để chi viện cho Quân Giải phóng miền Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam trong 16 năm (1959–1975) của thời kỳ Chiến tranh Việt Nam. Binh đoàn Trường Sơn (đoàn 559) Quân đội Nhân dân Việt Nam là đơn vị triển khai các đơn vị công binh, hậu cần, y tế, bộ binh và phòng không để đảm bảo hoạt động của hệ thống đường này. Đường Trường sơn còn được những người lính trong cuộc chiến gọi là tuyến lửa. Dải Trường Sơn kéo dài từ thượng nguồn sông Cả trên đất Lào giáp Nghệ An tới tận cực nam Trung Bộ. Nó bao gồm toàn bộ các dãy núi nhỏ hơn ở Bắc Trung Bộ và các khối núi, cao nguyênNam Trung Bộ, xếp thành hình cánh cung lớn mà mặt lồi quay ra Biển Đông. Trường Sơn được chia thành Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam, ngăn cách bởi đèo Hải Vân và núi Bạch Mã. Xe vaän taûi ôû ñöôøng Tröôøng Sôn thôøi kì khaùng chieán choáng Mó XÎ däc Tr­êng S¬n ®i cøu n­íc Mµ lßng ph¬i phíi dËy t­¬ng lai (Phạm Tiến Duật) BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Tiết 46,47 Tiết 46,47: (Phạm Tiến Duật) I. Giới thiệu : 1. Tác giả : Phaïm Tieán Duaät (1941 - 2007) Phạm Tiến Duật( 1941-2007) - Quê: Phú Thọ - Ông là gương mặt tiêu biểu cho thế hệ nhà thơ trẻ thời chống Mĩ. - Tr­êng S¬n Đ«ng-Tr­êng S¬n T©y - Löa ®Ìn - Göi em c« thanh niªn xung phong - Bài thơ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh -Thơ ông thường viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ với giọng điệu trẻ trung, sôi nổi, tinh nghịch, sâu sắc. Tiết 46,47: (Phạm Tiến Duật) I. Giới thiệu : 1.Taùc giaû :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969, in trong tập " Vầng trăng quầng lửa" 3. Từ khó: Bếp Hoàng Cầm Anh hùng nuôi quân Hoàng Cầm II. Tìm hiểu văn bản : 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc Tiết 46,47 (Phạm Tiến Duật) Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi Ung dung buồng lái ta ngồi, Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sa như ùa vào buồng lái. Không có kính, ừ thì có bụi, Bụi phun tóc trắng như người già Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha. Không có kính, ừ thì ướt áo Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi. Những chiếc xe từ trong bom rơi Đã về đây họp thành tiểu đội Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi. Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy Võng mắc chông chênh đường xe chạy Lại đi, lại đi trời xanh thêm. Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xước, Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước: Chỉ cần trong xe có một trái tim. Tiết 46,47: (Phạm Tiến Duật) I. Tìm hiểu chú thích 1. Taùc giaû :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969. 3. Từ khó : II. Tìm hiểu văn bản : -Lạ, độc đáo, thể hiện cách nhìn, cách khai thác chất thơ từ hiện thực khốc liệt. - Nhan đề bài thơ: Tôi phải thêm “ Bài thơ về…”, để báo trước cho mọi người biết rằng là tôi viết thơ, chứ không phải một khúc văn xuôi. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là cách đưa chất liệu văn xuôi vào thơ, những câu thơ “đặc” văn xuôi được kết hợp lại trong một cảm hứng chung. 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc -Thể thơ : -Giọng điệu : giọng điệu linh hoạt, ít vần, 4 câu một khổ Tự do Tiết 46,47 (Phạm Tiến Duật) xe Không kính Không mui -Vì :Bom giật, bom rung … Điệp ngữ, liệt kê Không đèn - Lối tả thực làm hiện lên hình ảnh đoàn xe trần trụi, biến dạng, gợi sự tàn phá khốc liệt của hiện thực chiến tranh. I. Tìm hiểu chú thích: Tác giả :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969. 3. Từ khó : II. Tìm hiểu văn bản : 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc 2. Hình ảnh những chiếc xe không kính : Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi. Không có kính, rồi xe không có đèn, Không có mui xe, thùng xe có xước, Có xước Đối lập : không > < có Giọng thản nhiên, lời thơ mang tính khẩu ngữ, hình ảnh độc đáo Tiết46,47 (Phạm Tiến Duật) 3. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe: II. Tìm hiểu văn bản : 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc 2. Hình ảnh những chiếc xe không kính: biến dạng, méo mó I. Tìm hiểu chú thích: 1.Tác giả :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969. 3. Từ khó : *Tư thế : Ung dung buồng lái ta ngồi, Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sa như ùa vào buồng lái. - Điệp ngữ : nhìn, thấy - Phong thái ung dung, hiên ngang đường hoàng, chủ động . * Tinh thần, thái độ : - Liệt kê: đất, trời, gió,con đường,sao trời, cánh chim - Đảo ngữ. Tiết46 (Phạm Tiến Duật) Không có kính ừ thì có bụi, Bụi phun tóc trắng như người già Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc Nhìn nhau mặt lấm cười haha. Không có kính ừ thì ướt áo. Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời Chưa cần thay,lái trăm cây số nữa Mưa tạnh gió lùa khô mau thôi.  Tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn, coi thường gian khổ, hiểm nguy. Hồn nhiên ,vô tư ,trẻ trung đậm chất lính. - Điệp cấu trúc Giọng thơ ngang tàng, nghịch ngợm, hình ảnh thơ độc đáo … Ngôn ngữ đời thường, chất lính. I. Tìm hiểu chú thích: 1.Tác giả :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969. 3. Từ khó : II. Tìm hiểu văn bản : 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc 2. Hình ảnh những chiếc xe không kính : 3. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe: a. Tư thế : b. Tinh thần, thái độ : ung dung, hiên ngang đường hoàng, chủ động . Tiết47 (Phạm Tiến Duật) c. Tình đồng đội : + Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi … + Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy + Võng mắc chông chênh đường xe chạy... Tình đồng chí gắn bó keo sơn, yêu thương, chia sẻ , cùng chung lí tưởng. I. Tìm hiểu chú thích: 1.Tác giả :Phạm Tiến Duật (1941-2007) 2. Tác phẩm: Bài thơ được sáng tác năm 1969. 3. Từ khó : II. Tìm hiểu văn bản : 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc 2. Hình ảnh những chiếc xe không kính : 3. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe: a. Tư thế :ung dung, hiên ngang đường hoàng, chủ động . b. Tinh thần, thái độ :Tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn, coi thường gian khổ, hiểm nguy. Tiết 47 (Phạm Tiến Duật) a. Tư thế : 3. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe: I. Giới thiệu : II. Tìm hiểu văn bản : b. Tinh thần, thái độ : c. Tình đồng đội : d. Ý chí chiến đấu Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:Chỉ cần trong xe có một trái tim.  Khát vọng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. - “ …một trái tim” là một biểu tượng đa nghĩa, sử dụng phép hoán dụ . BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH Hình ảnh những chiếc xe không kính Hình ảnh những người chiến sĩ lái xe Tư thế ung dung hiên ngang Tinh thần bất chấp hiểm nguy dũng cảm lạc quan Tình cảm đồng đội gắn bó, yêu thương sôi nổi Ý chí quyết tâm vì miền Nam Nghệ thuật Đậm chất hiện thực, nhiều câu văn xuôi, giọng điệu ngang tàng, tinh nghịch, hình ảnh thơ độc đáo Tieát 48: (Phạm Tiến Duật) a. Tư thế : 3. Hình ảnh những chiến sĩ lái xe: I. Giới thiệu : II. Tìm hiểu văn bản : b. Tinh thần, thái độ : c. Tình đồng đội : d. Ý chí chiến đấu 1. Nhan đề bài thơ: 2. Hình ảnh những chiếc xe không kính : * Ghi nhớ: Sgk/133 III. Luyện tập: Bài tập: 1/ Hai tác phẩm Đồng chí và Bài thơ tiểu đội xe không kính giống nhau ở điểm nào? A/ Cùng viết về đề tài người lính. B/ Cùng viết theo thể thơ tự do. C/ Cả A và B đều đúng. 2/ Những chiến sĩ lái xe Trường Sơn có phẩm chất gì? A/ Lạc quan, dũng cảm,tinh thần đồng đội sâu sắc B/ Lạc quan, coi thường hiểm nguy, liều lĩnh C/ Vui nhộn ,tinh nghịch, dũng cảm 1/ Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ trên là gì? A/ Ngôn ngữ chân thực, tÝnh khẩu ngữ, nhiều hình ảnh thơ đẹp B/ Giọng điệu trẻ trung, sôi nổi C/ Bao gồm cả A và B 2/Hình ảnh Những chiếc xe không kính nói lên điều gì? A/ Tinh thần bất chấp khó khăn của người chiến sĩ lái xe B/ Sự khó khăn, thiếu thốn của bộ đội ta thời chống Mỹ C/ Sự khốc liệt của chiến trường thời chống Mỹ So s¸nh hai bµi th¬ §ång chÝ vµ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh - Cùng phải chịu những khó khăn gian khổ ở chiến trường. - Cùng có ý chí, nghị lực, niềm tin, lí tưởng và tinh thần yêu nước; có tình đồng chí, đồng đội gắn bó, keo sơn. Điểm chung Nét riêng Đồng chí: Những người nông dân mặc áo lính, thời kì đầu cuộc kháng chiến chống pháp với vẻ đẹp, giản dị, tình cảm chân thành, chất phác, mà sâu sắc. Bài thơ về tiểu đội xe không kính: Những chiến sĩ lái xe trong thời kì chống Mĩ, trẻ trung hồn nhiên, hóm hỉnh, tươi tắn, ngang tàng, dũng cảm 1. Học thuộc lòng bài thơ.Chuẩn bị học tiết 2của bài thơ .Nắm nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa bài thơ. 2. Chuẩn bị bài mới: Soạn bài Đoàn thuyền đánh cá. + Tìm hiểu về tác giả, đọc bài thơ, giải thích từ khó, trả lời các câu hỏi tìm hiểu bài, … + Sưu tầm các tài liệu liên quan đến bài thơ... CẢM ƠN CÁC EM Đà CÙNG CÔ HOÀN THÀNH TIẾT HỌC NÀY