Bài giảng Bài học đường đời đầu tiên

Bài học đường đời đầu tiên I/ đọc - tim hiểu chú thích 1. đọc – Tóm tắt Quan sát phần còn lại của van bản và tóm tắt nhung sự việc chính. Dế Choắt nhờ Dế Mèn đào hang giúp minh nhưng Mèn từ chối. Mèn bày trò trêu chị Cốc. Choắt bị chị Cốc mổ chết, Mèn ân hận rút ra bài học thấm thía. Lệnh: quan sát chú thích dấu sao và cho biết vài nét về tác giả. 2.Tim hiểu chú thích a) Tác giả: Tên khai sinh là Nguyễn Sen, Sinh ngày 7/9/1920 tại nghĩa đô- Cầu Giấy- HN. Bút danh:Tô Hoài, Mai Trang, Duy Phương… Lối viết tươi sáng, hồn nhiên, đậm chất thơ, Giọng kể rủ rỉ mà sâu sắc. Tô Hoài là bút danh thể hiện tinh yêu quê hương (Sông Tô Lich – Phủ Hoài đức) - Tô Hoài sinh ra trong một gia đinh nghèo, làm nghề dệt lụa. Học xong bậc tiểu học, ông làm nhiều nghề kiếm sống tự học mà thành tài, ông đến với nghề van vừa bất ngờ, ngạc nhiên, vừa tự nhiên khi chưa đầy 20 tuổi. - Vi nhung đóng góp lớn lao của ông trong lĩnh vực van học NT nên ông được Nhà nước phong tặng giải thưởng HCM – 1996. - Hiện nay tuy đã ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng ông vẫn rất say mê với van chương. b, Tác phẩm. DMPL kí (1941) là tác phẩm tiêu biểu, nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật dành cho thiếu nhi. -Tác phẩm gồm 10 chương, - đoạn trích thuộc chương 1 3.Từ khó tìm hiểu các chú thích : 3,6,8,10,20 II/ đọc – Hiểu van bản ? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? T/D của ngôi kể này? Ngôi 1: Tự nhiên, gần gũi. Dế Mèn tự kể về minh khiến câu chuyện hấp dẫn. ? Theo mạch kể của câu chuyện, đoạn trích có thể chia làm mấy phần? Nội dung từng phần. 2 phần: P1: Từ đầu đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi” =>Hinh dáng, tính nết Dế Mèn. P2: còn lại: Mèn bày trò trêu chị Cốc gây ra cái chết cho Choắt. Mèn ân hận rút ra bài học. Mới được 3 ngày, Mẹ Mèn cho 3 anh em ra ở riêng, vốn tính hiếu động, biết lo xa chú đã tạo dựng được cơ ngơi khang trang cho riêng minh. Tối đến chú cùng họ hàng nhà Dế uống sương đọng và ca hát đến sáng bạch. Cuộc sống rất an nhàn nhưng dần dần Mèn thấy chán. 1.Hinh ảnh Dế Mèn đọc thầm từ đầu ->” vuốt râu.” a) Hinh dáng. Em hãy tim nhung từ ngư miêu tả hinh dáng Dế Mèn. Càng mẫm, bóng, đạp phanh phách. Vuốt: nhọn hoắt - Cánh:Ngắn hủn hoẳn, dài vũ lên phành phạch, giòn giã. - đầu: To, nổi từng tảng. - Rang: đen nhánh nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm máy. Râu: dài, cong hùng dũng. *Cả người một màu nâu bóng mỡ soi gương được. Giả sử thay từ “mẫm” bằng từ khoẻ, đẹp, từ “nhọn hoắt” bằng từ rất nhọn, từ “ hủn hoẳn” bằng từ cũn cỡn, từ đen nhánh bằng từ đen kít có được không? Vi sao? Qua đó ta thấy việc lựa chọn từ ngu để sử dụng là rất quan trọng, cần chú ý đến sắc thái biểu cảm của từ . a.Hinh dáng. - Càng: mẫm, bóng, đạp phanh phách. Vuốt: nhọn hoắt - Cánh:Trước đây ngắn hủn hoẳn, bây giờ dài vũ lên phành phạch, giòn giã. - đầu: To, nổi từng tảng. - Rang: đen nhánh nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm máy. Râu: dài, cong hùng dũng. *Cả người một màu nâu bóng mỡ soi gương được. Miêu tả đầu, râu tác giả không miêu tả đơn thuần mà qua đó còn bộc lộ tính nết rất bướng, hùng dũng của DM càng làm cho chân dung DM sinh động hơn. a.Hinh dáng. - Càng: mẫm, bóng, đạp phanh phách. Vuốt: nhọn hoắt - Cánh:Trước đây ngắn hủn hoẳn, bây giờ dài vũ lên phành phạch, giòn giã. - đầu: To, nổi từng tảng. - Rang: đen nhánh nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm máy. Râu: dài, cong hùng dũng. *Cả người một màu nâu bóng mỡ soi gương được. ? Nhung từ mẫm bóng, nhọn hoắt, ngắn hủn hoẳn, to, bướng, dài, đen nhánh, cong, nâu…là từ loại gi ? Nhung từ phanh phách, phành phạch, giòn giã, ngoàm ngoạp ….là từ ghép hay từ láy? Tính từ, từ láy. Tính từ , từ láy là phương tiện ngôn ngu rất cần thiết để lựa chọn khi viết van miêu tả. Khi miêu tả hinh dáng Dế Mèn, tác giả miêu tả theo trinh tự nào? - Từ cụ thể, liệt kê từng bộ phận quan trọng -> khái quát ( cả người) kết hợp tả tĩnh và hoạt động. a.Hinh dáng. - Càng: mẫm, bóng, đạp phanh phách. Vuốt: nhọn hoắt - Cánh:Trước đây ngắn hủn hoẳn, bây giờ dài vũ lên phành phạch, giòn giã. - đầu: To, nổi từng tảng. - Rang: đen nhánh nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm máy. Râu: dài, cong hùng dũng. *Cả người một màu nâu bóng mỡ soi gương được. ? Em có nhận xét gi về sự quan sát , miêu tả và chọn từ ngữ của tác giả. ( thảo luận). A - Miêu tả tỉ mỉ, cụ thể, tinh tế, tưởng tượng , phong phú. B - Chính xác, sinh động. C - Dùng tính từ, động từ, từ láy chọn lọc, biện pháp tu từ so sánh có sức biểu cảm cao. D - Cả 3 đáp án trên đều đúng. Tác giả đã quan sát tỉ mỉ, tưởng tượng phong phú, lựa chọn từ ngư sắc sảo (Tính từ, động từ, từ láy, biện pháp so sánh) cách miêu tả từ cụ thể đến khái quát kết hợp tả tĩnh và động ? Qua đó Dế Mèn hiện lên là một chàng thanh niên có nhung nét đẹp nào về hinh dáng ?. D - đó là một chàng Dế thanh niên cường tráng, trẻ trung, sinh động, chất chứa sức sống mạnh mẽ, mang dáng dấp của một võ sĩ. HS đọc từ: Tôi đi đứng- > thiên hạ rồi b. Tính nết: ? DM có nhung điệu bộ, hành động, suy nghĩ như thế nào? điệu bộ : đi đứng oai vệ , làm điệu nhún chân, rung râu. - Hành động: Cà khịa với tất cả bà con hàng xóm, quát mấy chị cào cào. đá, ghẹo anh Gọng Vó. - Suy nghĩ: Tưởng sắp đứng đầu thiên hạ rồi ? Miêu tả điệu bộ hoạt động, suy nghĩ của Dế Mèn, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Biện pháp nghệ thuật đó có tác dụng như thế nào khi miêu tả? Nhân hoá, sinh động gần gũi với con người ? Các từ : đi đứng, nhún rung, cà khịa, quát, đá, ghẹo là từ loại gi? Là động từ. ? Em có nhận xét gi về điệu bộ của DM qua nhung động từ ấy? (Biểu lộ cách cư xử như thế nào? Tính cách ra sao?) b. Tính nết: - điệu bộ : đi đứng oai vệ , làm điệu nhún chân, rung râu. - Hành động: Cà khịa với tất cả bà con hàng xóm, quát mấy chị cào cào. đá, ghẹo anh Gọng Vó. - Suy nghĩ: Tưởng sắp đứng đầu thiên hạ rồi -Tính cách quá kiêu cang tự phụ, nhận thức và hành động thiếu chín chắn, hung hang, hống hách. ? Nét tính cách này của Mèn khiến em nhớ tới nhân vật nào trong truyện ngụ ngôn mà em đã học? ? Em có đồng tình với suy nghĩ của họ không? Vi sao? Không- vì khiêm tốn bao nhiêu vẫn chưa đủ, tự kiêu một chút cũng bằng thừa. ? Em nhận thấy Dế Mèn có nhưng nét đẹp và chưa đẹp nào? (thảo luận) Nét đẹp: Vẻ đẹp cường tráng, sức sống mạnh mẽ, tự tin, yêu đời. - Nét chưa đẹp: Nhận thức và hành động kiêu cang tự phụ, hống hách, xốc nổi. ? Có ý kiến cho rằng hinh ảnh DM là bóng dáng của các bạn trẻ đang dần trưởng thành, em thấy có đúng không? đúng – Là hinh bóng của các bạn trẻ dần trưởng thành nên còn bồng bột. Mỗi chúng ta phải vươn lên rèn luyện minh để tự hoàn thiện minh . III – Luyện tập ? Qua đây em học tập được điều gi về nghệ thuật miêu tả của tác giả? Quan sát tưởng tượng phong phú phù hợp với tâm lý người mà vẫn không xa lạ với các đặc điểm của loài vật. ? Em nên học tập ở Mèn điều gi? và không nên mắc phải nhung tính xấu nào của Mèn? (thảo luận) Học tập ở Mèn đức tính tự tin yêu đời, an uống điều độ, làm việc cham chỉ, biết lo xa . Không nên: Kiêu cang hung hâng, hống hách, phải khiêm tốn.